Bún khô Tùng Bá 

Ở xã Tùng Bá, nghề bún khô đang hồi sinh và vươn mình mạnh mẽ nhờ đôi bàn tay khéo léo, cần cù của những người phụ nữ dân tộc Tày. Tổ hợp tác sản xuất bún khô thôn Hồng Minh, xã Tùng Bá với 8 thành viên, do chị Nông Thị Thuyết, một người con của địa phương làm nòng cốt đã ra đời. Từ gian bếp nhỏ của gia đình đến những sân phơi trắng xóa dưới nắng vàng, chị Thuyết đã góp phần gìn giữ và phát triển nghề làm bún khô truyền thống – một nghề tưởng chừng đã dần mai một theo thời gian.

Không dừng lại ở bún trắng quen thuộc, gia đình chị còn sáng tạo nên những sợi bún mang sắc màu tự nhiên: Đỏ cam từ gấc, tím từ lá cẩm, vàng óng từ nghệ… Mỗi sợi bún là một lát cắt văn hóa ẩm thực của người Tày nơi đây.

Khâu quan trọng đầu tiên là chọn loại gạo ngon, phù hợp để làm sợi bún mềm dẻo. Gạo sau đó được ngâm qua đêm để hạt gạo hút nước, căng tròn, sẵn sàng cho công đoạn xay bột.

Gạo sau khi ngâm qua đêm, xay nhuyễn rồi lọc kỹ để có phần bột mịn nhất.

Phần bột gạo đã lọc mịn được đưa vào máy trộn cùng với một chút nước và dầu ăn để tạo độ kết dính, giúp sợi bún mềm, không bị khô gãy khi ép.

Từng sợi trắng ngà, mềm dẻo đều đặn rơi xuống như tơ, chuẩn bị cho công đoạn cắt và ủ trước khi đem phơi.

Những sợi bún dài từ 70–80 cm được cắt thành bó gọn gàng rồi đem đi ủ qua đêm.

Với các loại bún màu sắc khác, các nguyên liệu tự nhiên được đun lọc lấy nước rồi trộn với bột gạo để tạo màu, màu cam làm từ gấc, màu tím từ lá cẩm, màu vàng từ nghệ… tạo nên một bức tranh sắc màu nơi vùng cao.

Chị Nông Thị Thuyết cho biết: Bún được sản xuất nhiều nhất vào dịp Rằm tháng Bảy và Tết Nguyên đán. Giá bún trắng giao động 30.000 - 35.000 đồng/kg, các loại bún ngũ sắc giá từ 40.000 - 45.000 đồng/kg.

Từng vỉ bún trải dài dưới nắng, óng ánh như những sợi trắng ngà tinh khiết, nổi bật giữa nền xanh của núi rừng và không gian trong trẻo của buổi sớm.

Những sợi bún trắng, tím, xanh nối nhau phơi thành hàng dài, tạo nên khung cảnh khiến bất kỳ ai cũng khó rời mắt.

Bún phơi xong sẽ được bó thành từng bó, mang theo hương vị và tâm huyết của người Tùng Bá đến mọi miền. Không chỉ là món ăn, bún khô Tùng Bá là kết tinh của đất trời và bàn tay con người.

Phóng sự ảnh: Khánh Huyền