“Nước Việt Nam mình sinh ra giữa chốn đây”

Tháng Tám này, tròn 80 năm kể từ ngày Tuyên Quang được chọn làm Thủ đô Khu Giải phóng. Nắng vàng như mật vẫn trải dài trên quê hương cách mạng Tân Trào, soi rọi mảnh đất kiên trung, sắt son một lòng đi theo con đường mà Đảng, Bác Hồ đã lựa chọn, với niềm tự hào “Nước Việt Nam mình sinh ra giữa chốn đây…”.

“Lo sao khôi phục giang san Tiên Rồng…”

Theo lời kể của các cụ cao niên ở mảnh đất Tân Trào - trái tim Thủ đô Khu giải phóng, cả vùng đất Tân Trào ngày ấy sừng sững tựa như những bức tường thành. Vây quanh thôn xóm là nhấp nhô các núi nhỏ và hệ thống sông ngòi chằng chịt. Có lẽ chính vì thế núi, hình sông đắc địa, hiểm trở nên Bác đã chọn nơi đây là “trái tim Thủ đô Khu giải phóng”.

Theo tài liệu lịch sử, cuối tháng 5-1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về tới làng Kim Long, tức làng Tân Lập ngày nay để chỉ đạo cách mạng. Tại đây, Bác đã chủ trì hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng, quyết định tổng khởi nghĩa trong cả nước giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương...

Học sinh về nguồn tại Đình Tân Trào.

Trong nắng vàng rực của mùa Thu tháng Tám, Trương Thị Mỹ Duyên, cô hướng dẫn viên người Tày của Khu di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào, say sưa kể lại câu chuyện về “ông Ké Tân Trào” ở lán Nà Nưa. Bằng chất giọng đặc biệt truyền cảm, Trương Thị Mỹ Duyên kể: Trong những ngày sục sôi của Tháng Tám lịch sử năm 1945, Tân Trào, một vùng đất nhỏ bé giữa núi rừng Việt Bắc đã trở thành biểu tượng thiêng liêng cho ý chí độc lập, khát vọng tự do và sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc Việt Nam. Là căn cứ địa cách mạng quan trọng, Tân Trào không chỉ là nơi tập trung lực lượng vũ trang, mà còn là nơi quy tụ niềm tin sắt đá của quần chúng nhân dân vào con đường cách mạng do Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo. Tháng 8-1945, những điều kiện cho cuộc Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc đã chín muồi. Ngày 14-8-1945, vua Nhật tuyên bố đầu hàng không điều kiện. Quân Nhật ở Đông Dương mất tinh thần, Chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang, tê liệt. Theo chỉ dẫn của lãnh tụ Hồ Chí Minh, “dân tộc ta đến lúc vùng dậy cướp lại quyền độc lập của mình” và không chậm trễ, không để lỡ thời cơ, trước sự biến động của tình hình, Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã nhạy bén, đã có những quyết định táo bạo, tổ chức Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng tại Tân Trào (từ 13 đến 15-8-1945). Quốc dân Đại hội họp ở Tân Trào chiều 16-8-1945, với sự tham dự của khoảng 60 đại biểu, đại diện cho cả ba miền Bắc, Trung, Nam, đại diện kiều bào ta ở Lào và Thái Lan và các đảng phái chính trị, các đoàn thể cứu quốc, các tôn giáo... nhất trí việc phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn quốc, đã hiệu triệu Nhân dân toàn quốc và các đoàn thể cách mạng kịp thời đứng lên giành lấy chính quyền, xây dựng một nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trên nền tảng hoàn toàn độc lập và thông qua mười chính sách của mặt trận Việt Minh. Quốc dân Đại hội quyết định: “Cử ra Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam (do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch). Ủy ban này thay mặt quốc dân mà giao thiệp với các nước ngoài và chủ trì mọi công việc trong nước”.

Tại đại hội, nhiều quyết sách trọng đại được thông qua, đặt nền móng cho một nhà nước dân chủ đầu tiên trong lịch sử dân tộc. “Mười chính sách lớn của Việt Minh” được phê chuẩn là bản tuyên ngôn tinh thần của một xã hội mới, đề cao quyền tự do, dân chủ, và bình đẳng của Nhân dân. Đại hội cũng quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước, một bước ngoặt lịch sử mang tính quyết định. Đặc biệt, việc thành lập Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch chính là sự ra đời của chính phủ lâm thời tiền thân của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Cũng tại đây, Quốc kỳ với nền đỏ sao vàng và Quốc ca “Tiến quân ca” được lựa chọn, thể hiện biểu tượng thiêng liêng của một dân tộc đang vươn mình giành lại chủ quyền.

Khi chủ trương của Đảng về Tổng khởi nghĩa được truyền đi, Tuyên Quang nhận được mệnh lệnh khởi nghĩa của Ủy ban chỉ huy lâm thời Khu giải phóng và của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc sớm hơn các địa phương khác. Giải phóng quân cùng lực lượng dân quân du kích, tự vệ kết hợp chặt chẽ với quần chúng cách mạng nổi dậy, liên tiếp hạ các đồn trại quân Nhật đang chiếm đóng ở các huyện rồi tiến lên giải phóng thị xã Tuyên Quang vào ngày 21-8-1945.

Có thể nói, Tân Trào không chỉ là một địa danh cách mạng, mà còn là biểu tượng cho sức mạnh ý chí, lòng yêu nước và tinh thần dân chủ sâu sắc của dân tộc Việt Nam. Những quyết định mang tầm vóc lịch sử tại Tân Trào đã tạo cơ sở pháp lý và chính trị vững chắc cho sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2-9-1945, đặt nền móng cho một nền dân chủ kiểu mới, dân chủ của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Tự tin trước vận hội mới

Tân Trào sau sắp xếp địa giới hành chính rộng hơn, khi bao trọn Kim Quan, Trung Yên và xã Tân Trào cũ. Đồng chí Dương Minh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Tân Trào khẳng định: Việc sáp nhập, vận hành chính quyền 2 cấp giúp xã Tân Trào được mở rộng về quy mô, thuận lợi hơn trong công tác quy hoạch phát triển toàn diện, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa - du lịch. Sau sáp nhập, Tân Trào hội tụ các yếu tố thuận lợi như: Có hệ thống di tích lịch sử quốc gia đặc biệt dày đặc, cảnh quan thiên nhiên phong phú, giao thông kết nối ngày càng hoàn thiện và chính sách hỗ trợ đầu tư từ Trung ương và tỉnh. Đây là nền tảng để thu hút du lịch, phát triển các loại hình dịch vụ, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Việc cần làm là phát huy được lợi thế của vùng đất, con người, tạo nên sức vươn bền bỉ, mạnh mẽ trong bối cảnh cả nước khẩn trương bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.

Không riêng những ngày tháng Tám, du khách về nguồn ở Tân Trào gần như không ngơi vắng suốt cả năm. Người dân Tân Trào, dưới sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng, đã phát huy vai trò cộng đồng làm du lịch, tham gia nhiều tour du lịch trải nghiệm, tạo dấu ấn đặc trưng. Đặc biệt, gần đây địa phương tổ chức tour du lịch trải nghiệm đám cưới người Tày, ăn cỗ đám cưới người Tày ở làng Tân Lập. Xã đã hoàn thành xây dựng cổng làng văn hóa, cổng nhà văn hóa thôn Tân Lập và trồng tuyến đường hoa tại thôn Tân Lập tạo điểm check-in thu hút khách tham quan; triển khai lắp đặt mã quét QR Code tại các điểm di tích; phối hợp phục dựng, xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng phục vụ khách tham quan như: Đám cưới người Tày, bơi mảng nghe hát Then trên hồ Nà Nưa, ngâm chân bằng thuốc bắc tại thôn Tân Lập... Trên địa bàn xã Tân Trào hiện có trên 80 hộ hoạt động trong lĩnh vực du lịch, tạo việc làm ổn định cho trên 200 lao động.

Người dân Tân Trào chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng thu nhập.

Cùng với phát triển du lịch, Tân Trào tập trung phát huy thế mạnh, chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Toàn xã hiện có 15,8 ha dưa chuột và 3 ha ớt liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm với Hợp tác xã (HTX) Minh Tâm, An Hòa. HTX chè Vĩnh Tân liên kết, hợp tác với các hộ dân trồng, chế biến sản phẩm chè bán trong nước và xuất khẩu. Xã cũng triển khai mô hình trồng chè VietGAP được cấp mã vùng trồng với diện tích 20 ha/20 hộ tại thôn Vĩnh Tân.

Toàn xã hiện có 6 sản phẩm được cấp nhãn hiệu, mã số, mã vạch, gồm chè sen của HTX dịch vụ Tân An tại thôn Vĩnh Tân; gạo Tân Trào của HTX Nông lâm nghiệp Tân Trào; mật ong Tân Trào của HTX nuôi ong chất lượng cao Tân Trào; rượu men lá Thắm Liên - hộ kinh doanh Ma Công Liên; chè xanh Tâm trà của HTX chè Vĩnh Tân; chè Trung Long. Hệ thống hạ tầng cơ bản như điện, đường, trường, trạm được đầu tư đồng bộ. Thu nhập bình quân đầu người đạt 52 triệu đồng/năm.

80 năm qua, vùng đất cách mạng Tân Trào luôn giữ vững “lời thề sắt son” với Bác, với Đảng. Kiên định đi theo con đường mà Người đã chọn, mảnh đất thiêng này từng ngày khoác lên mình diện mạo của hạnh phúc, ấm no. Người dân Tân Trào mang trong lòng niềm tự hào về quê hương, về mảnh đất đã được lịch sử lựa chọn để trở thành Thủ đô Khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến. Sống trong hiện tại ấm no, hạnh phúc, họ vẫn không quên lịch sử. Truyền thống đó chính là điểm tựa vững chắc cho Tân Trào đi lên.

Bên dòng Phó Đáy hôm nay, khói bếp từ những căn nhà sàn bay lên, mang theo hương thơm ngọt ngào của cơm lam vừa chín tới, thoang thoảng hòa quyện trong gió. Đâu đó văng vẳng những vần thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài “Đi thuyền trên sông Đáy”: “…Thuyền về, trời đã rạng đông/Bao la nhuốm một màu hồng đẹp tươi”.

Nguyễn Đạt