Thực đơn Tuyên Quang hương vị sông núi và tình người

Có lần về Tuyên Quang trong dịp tham dự một lễ hội, được mời ngồi vào mâm cơm gia đình ven sông Lô. Trên mâm cơm ấy, không phải cao lương mỹ vị, chỉ có nồi cá sông om dưa, đĩa rau rừng trộn lạc, thêm vài múi cam Hàm Yên ngọt lịm. Nhưng hương vị lại khiến tôi nhớ mãi, bởi nó không chỉ là thức ăn, mà còn là ký ức, là tình đất tình người.

Chợt nhận ra rằng: một bàn tiệc không chỉ để ăn no, mà còn để kể câu chuyện về vùng đất, để khơi gợi cảm xúc và để nối kết tình thân. Tuyên Quang có những món ăn như thế, mộc mạc mà giàu bản sắc, giản dị mà chan chứa niềm tự hào.

Khai vị – Khúc dạo đầu của ký ức

• Xôi ngũ sắc Na Hang: Năm sắc màu từ lá rừng, nếp nương, như năm gam màu của bức tranh núi rừng, gợi lên niềm vui s

• Nộm rau dớn trộn lạc: Rau mọc ven suối, kết hợp hạt lạc bùi thơm, giản dị mà thấm đẫm hồn quê.

• Rau bò khai xào tỏi: Loại rau đặc hữu vùng núi đá, mùi thơm hăng nhẹ, vị giòn ngọt độc đáo. Đây không chỉ là món ăn mà còn là “dấu vân tay” ẩm thực của Tuyên Quang, khó lẫn vào đâu được.

Món chính - Bản giao hưởng của sông Lô và núi rừng

• Vịt Minh Hương: Thịt chắc, da vàng, hương thơm thảo nguyên, niềm tự hào quê hương đang dần trở thành thương hiệu.

• Cá sông Lô om dưa: Vị chua thanh hòa quyện vị ngọt của cá, như khúc hát dịu dàng từ dòng sông mẹ.

• Thịt trâu gác bếp: Đậm vị khói, mặn mòi của núi rừng, là di sản ẩm thực của đồng bào Tày, Dao.

• Măng Na Hang nhồi thịt hấp: Chua thanh, ngọt dịu, như sự kết nối rừng xanh với bữa cơm đoàn viên.

Món phụ - Tình quê mộc mạc

• Khoai lang nướng: Củ khoai từ nương đồi, ngọt lành như ký ức tuổi thơ.

• Ngô nếp luộc Hàm Yên: Hạt ngô vàng óng, dẻo thơm, kết tinh từ nắng gió và giọt mồ hôi người nông dân.

Tráng miệng - Lời kết ngọt ngào

• Cam sành Hàm Yên: Vị ngọt thanh, mọng nước, niềm tự hào mang thương hiệu quốc gia.

• Bánh gai Chiêm Hóa: Dẻo thơm lá gai, bùi ngọt nhân đỗ xanh, món quà quê chan chứa nghĩa tình.

• Trà Shan tuyết Na Hang: Vị chát dịu, hậu ngọt sâu, như lời tiễn khách bằng sự thanh khiết và chân tình.

Triết lý gửi gắm

Bàn tiệc Tuyên Quang là một hành trình trải nghiệm trọn vẹn:

• Ăn bằng mắt – sắc màu xôi ngũ sắc, trái cam vàng óng.

• Ăn bằng mũi – hương cá nướng, thịt gác bếp, rau pò khai thoảng thơm.

• Ăn bằng miệng – vị ngọt, mặn, chua, cay, béo hòa quyện.

• Ăn bằng cảm xúc – sự sum vầy, tiếng cười, tình thân trong không gian ấm cúng.

Mỗi món ăn mang xuất xứ rõ ràng, gắn liền với vùng đất: vịt Minh Hương từ cánh đồng ven sông, rau pò khai từ núi đá, cam Hàm Yên từ vườn đồi, trà Shan tuyết từ Na Hang. Tất cả làm nên bản hòa ca vừa giản dị, vừa sâu lắng - một di sản ẩm thực Tuyên Quang.

Rời bàn tiệc trở về vẫn vấn vương hình ảnh đất và người xứ Tuyên cho đến tận hôm nay. Và nhớ nhất bữa tiệc quá nhiều cảm xúc, với mùi thơm hoà quyện của chén rượu ngô nương, nhờ đó hiểu hơn cốt cách một vùng đất và những con người xứ Tuyên qua nghìn năm dựng nước và giữ nước. Và chỉ một thực đơn nho nhỏ thôi nhưng được thiết kế tinh tế, các món ăn được sắp xếp khéo léo, xứ Tuyên có thể mở cánh cửa đi ra thế giới. Và, Tuyên Quang cũng sẽ chào đón bạn bè năm châu đến với Tân Trào, với di tích thành nhà Mạc, đến với Na Hang, Lam Bình - Hạ Long trên cạn với đa dạng sinh học, đa tầng văn hoá các dân tộc anh em, đến với những tấm thổ cẩm đa sắc màu.

Bởi vì, có câu danh ngôn “Con đường ngắn nhất để đi đến trái tim là đi qua dạ dày” (The way to a man’s heart is throug his stomach).

Lê Minh Hoan