Dư vị thịt trâu miền sơn cước

Ở những bản làng vùng cao Tuyên Quang…, thịt trâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn và đời sống văn hóa cộng đồng. Con trâu gắn bó với nương rẫy, đồng áng, và cũng là nguồn thực phẩm quý, giàu đạm, ngọt thịt, được chế biến thành nhiều món ngon, tạo nên bản sắc ẩm thực vùng cao.

Đặc sản thịt trâu khô Tiến Thành.

Nổi tiếng nhất, phải kể đến thịt trâu gác bếp - món ăn đã trở thành thương hiệu của núi rừng. Những miếng thịt được thái dọc thớ, tẩm ướp gia vị đặc trưng như mắc khén, hạt dổi, sả, gừng, ớt rồi treo lên gác bếp hong khói. Ngọn lửa củi từ rừng vừa sưởi ấm gian nhà, vừa làm khô từng thớ thịt, tạo vị dai ngọt, thơm nồng và cay cay đặc trưng. Khi ăn, xé từng sợi nhỏ, chấm cùng chẩm chéo, mắm ớt gừng hay đơn giản là nhâm nhi với chén rượu ngô, sẽ cảm nhận trọn vẹn hồn vía núi rừng.

Cũng từ thịt trâu, đồng bào còn sáng tạo ra những món ăn dân dã mà đậm đà. Thịt trâu nướng mắc khén với mùi thơm quyến rũ, lớp ngoài hơi xém, bên trong mềm ngọt, thấm vị cay nồng. Da trâu sau khi thui qua lửa, cạo sạch, chế biến thành nộm da trâu hoặc nấu canh với măng chua, cho vị giòn sần sật độc đáo. Người vùng cao còn có món thịt trâu xào rau rừng, lá lốt, lá tỏi, giữ nguyên vị ngọt, kết hợp hương cay nồng của núi rừng, giản dị mà khó quên.

Trong những dịp trọng đại, thịt trâu được chế biến công phu hơn. Thịt trâu hầm thuốc bắc hay hầm cùng lá rừng mang vị ngọt béo, thấm hương thảo mộc, vừa ngon vừa bổ dưỡng, đặc biệt hợp với khí hậu se lạnh vùng cao. Một số nơi còn giữ tục làm tiết canh, lòng trâu nướng hoặc hấp, coi đó là món nhậu quý đãi bạn hiền.

Thịt trâu khô.

Có thể nói, từ những cách chế biến giản đơn cho đến cầu kỳ, thịt trâu vùng cao đều toát lên nét văn hóa riêng: vừa phản ánh sự khéo léo trong ẩm thực, vừa gắn bó mật thiết với cuộc sống sinh hoạt, lao động và phong tục tập quán. Ngày nay, khi du lịch cộng đồng phát triển, nhiều du khách tìm đến vùng cao để được thưởng thức đặc sản thịt trâu. Họ không chỉ say mê vị ngọt đậm, cay nồng của món ăn, mà còn bị cuốn hút bởi không gian ẩm thực - nơi bếp lửa bập bùng, tiếng khèn, tiếng hát hòa cùng mùi thịt nướng, rượu ngô. Tất cả tạo nên một trải nghiệm văn hóa khó quên.

Thịt trâu vùng cao, vì thế, không chỉ là món ăn, mà còn là hương vị của núi rừng, của văn hóa, của tình người. Nó níu bước lữ khách, làm nên thương hiệu ẩm thực miền sơn cước, và góp phần tôn vinh giá trị bản sắc dân tộc trong đời sống hôm nay.

Hoàng Anh