Thước đo năng lực cán bộ

Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 14 (khóa XIII) về xác định vị trí việc làm, khoán sản phẩm, đề cao trách nhiệm cá nhân, tạo động lực mạnh mẽ trong đổi mới phương thức quản trị, xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả, tỉnh Tuyên Quang đang chủ trương “lấy kết quả, sản phẩm làm thước đo đánh giá năng lực cán bộ” và được cụ thể hóa bằng hệ thống đánh giá công khai, minh bạch, gắn trách nhiệm người đứng đầu với chất lượng phục vụ Nhân dân, định hình văn hóa công vụ trong bối cảnh mới.

Từ cảm tính sang đo lường

Trong quá trình phát triển của cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định công tác cán bộ là “then chốt” của “then chốt”. Trong bối cảnh mới, khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp và hội nhập quốc tế sâu rộng, yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ ngày càng cao thì việc đánh giá năng lực cán bộ vì thế cũng đòi hỏi đổi mới cả tư duy và thực tiễn.

Thời gian qua, Tỉnh Tuyên Quang đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết quan trọng về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, cải thiện năng lực điều hành và chất lượng phục vụ Nhân dân. Mới đây nhất, UBND tỉnh ban hành Quyết định 623 về Quy chế đánh giá, xếp loại chất lượng hằng tháng của Chủ tịch UBND tỉnh đối với người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trực thuộc và Chủ tịch UBND cấp xã.

Cán bộ xã Thanh Thủy xử lý công việc đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Đây được xem là bước đột phá trong quản trị công, người đứng đầu được đánh giá theo tháng, bằng chỉ số đo lường cụ thể, công khai, minh bạch. Điều đặc biệt là có sự kết hợp giữa định tính và định lượng; thay vì đánh giá cảm tính, cán bộ được chấm điểm theo hiệu quả thực thi nhiệm vụ, tiến độ xử lý công việc, mức độ hài lòng của người dân, kết quả kiểm tra hiện trường, và sự tuân thủ kỷ cương công vụ. Mức xếp loại A (xuất sắc) chỉ dành cho người đạt từ 9 điểm trở lên, tức là không chỉ hoàn thành công việc, mà phải tạo ra sản phẩm có tác động thực chất.

Cùng với đó, Luật Cán bộ, công chức 2025 quy định đánh giá, xếp loại công chức theo các tiêu chí gắn với tiến độ, chất lượng, sản phẩm theo vị trí việc làm và sản phẩm đầu ra. Quan điểm “coi người có tài là chủ thể đặc biệt của nền công vụ” đang được cụ thể hóa bằng những công cụ đo lường mà Tuyên Quang đang áp dụng. Tư duy đánh giá cán bộ vì thế chuyển mạnh từ “năng lực tiềm năng” sang “năng lực thực chứng”, được đo bằng con số, sản phẩm và hiệu quả xã hội.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lê Văn Đạt chia sẻ: “Quyết định 623 của UBND tỉnh thực chất là một hình thức đánh giá theo KPI (Key Performance Indicator - Chỉ số đánh giá hiệu quả công việc) đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, nhấn mạnh đo lường kết quả đầu ra và hiệu quả thực thi nhiệm vụ. Việc đánh giá được thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan và liên tục, tránh nể nang hay hình thức.

Kết quả xếp loại hằng tháng không chỉ phục vụ xử lý vướng mắc trong hoạt động của cơ quan, đơn vị mà còn giúp nhận diện hạn chế, đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng thực thi công vụ. Đồng thời, đây cũng là căn cứ quan trọng để xếp loại chất lượng hằng năm theo quy định của Đảng, Chính phủ và Bộ Nội vụ”.

Sản phẩm chất lượng từ cơ chế khoán

Sáng thứ 2, không khí làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Hà Giang 2 khẩn trương, nền nếp. Chị Nguyễn Thị Thanh Nga, tổ 2 Minh Khai có mặt từ sáng sớm để làm hồ sơ đề nghị xác định mức độ khuyết tật cho người thân. Không cần phải chờ đợi lâu, từng bước làm hồ sơ trực tuyến đều được cán bộ hướng dẫn tận tình, nhanh gọn.

Chị Nga đánh giá mức độ rất hài lòng đối với thái độ phục vụ của cán bộ trung tâm. Từ ngày 1/7 - 9/11, Trung tâm đã tiếp nhận 2.774 hồ sơ, tỷ lệ hồ sơ giải quyết trước và đúng hạn đạt 99,1%. Phó Giám đốc Trung tâm Trần Đỗ Phong nhấn mạnh: “Trung tâm đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hằng tháng, chấm điểm theo từng tiêu chí gắn với chức năng, nhiệm vụ.

Còn đội ngũ cán bộ làm hết việc, không hết giờ, được theo dõi, đánh giá hằng quý dựa trên kết quả công việc gắn với vị trí việc làm và các chỉ tiêu đo lường cụ thể về văn hóa công vụ, thực hiện quy chế, mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp, số lượng đơn thư phản ánh, tỷ lệ giải quyết hồ sơ… Cách đánh giá cụ thể và thực chất này giúp cán bộ nâng cao trách nhiệm, tăng tính chủ động và đổi mới trong thực thi nhiệm vụ”.

Tại cơ quan Thuế tỉnh, sự đổi mới trong phương thức lãnh đạo, chủ động tham mưu, cùng các giải pháp quản lý thu hiệu quả của người đứng đầu, triển khai hệ thống đánh giá kết quả công việc hằng tháng của cán bộ, nhân viên, gắn với trách nhiệm cá nhân và hiệu quả của đơn vị đang tạo ra những kết quả nổi bật. Trong giai đoạn 2020 - 2025, ngành Thuế tỉnh luôn hoàn thành và vượt dự toán được Quốc hội, Chính phủ và tỉnh giao.

Du khách đến tỉnh tăng cao là minh chứng cho hiệu quả hoạt động của ngành Du lịch.

Chị Nguyễn Quỳnh Anh, cán bộ Thuế tỉnh cho biết: “Việc đánh giá cán bộ hằng tháng bằng thang điểm và chấm công A, B, C được thực hiện công khai, minh bạch, công bằng, dựa hoàn toàn vào hiệu quả công việc. Cách làm này giúp mỗi người tự nhìn lại mức độ hoàn thành nhiệm vụ, từ đó nỗ lực hơn, nâng cao tinh thần trách nhiệm và khuyến khích sáng tạo trong quá trình thực hiện nhiệm vụ”.

Một trong những đơn vị thể hiện rõ tinh thần chủ động, linh hoạt trong lãnh đạo, điều hành và đổi mới phương thức quản lý là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao, Sở đã kịp thời tham mưu cho tỉnh ban hành nhiều cơ chế, chính sách, tổ chức thành công nhiều sự kiện thúc đẩy phát triển văn hóa, thể thao và du lịch; đồng thời giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên Ban Giám đốc, các phòng chuyên môn và đơn vị trực thuộc, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.

Đặc biệt, lĩnh vực du lịch đang từng bước khẳng định vai trò ngành kinh tế mũi nhọn với nhiều kết quả nổi bật: Tổng vốn đầu tư giai đoạn 2021- 2025 ước đạt gần 12.000 tỷ đồng; tỉnh khai thác 176 khu, điểm du lịch; phát triển 54 làng du lịch cộng đồng; hệ thống sản phẩm du lịch ngày càng hoàn thiện, nhiều sản phẩm du lịch được vinh danh quốc tế. Toàn tỉnh có trên 1.490 cơ sở lưu trú với hơn 15.000 phòng.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Trung Ngọc cho biết: “Phương châm “6 rõ” được cụ thể hóa vào từng mục tiêu, nhiệm vụ và từng vị trí phụ trách. Cách làm này đã khắc phục tình trạng ỷ lại, nâng cao kỷ cương, đồng thời khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo trong đội ngũ cán bộ”.

Bên cạnh đó, các sở, ngành với chức năng, nhiệm vụ được giao đều nỗ lực triển khai các giải pháp đồng bộ hoàn thành từng chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể. Trên cổng dịch vụ công quốc gia, tỉnh Tuyên Quang xếp vị trí thứ 16 về chất lượng phục vụ, trong đó trên địa bàn tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Nội vụ là 3 cơ quan đứng đầu với trên 90 điểm; 122/124 xã duy trì mức trên 90 điểm.

Tại nhiều xã, phường, các chỉ tiêu phát triển KT - XH, thu ngân sách, chuyển đổi số, cải cách hành chính, giảm nghèo, xóa nhà tạm... đều được lượng hóa gắn với nhiệm vụ cụ thể của từng thành viên ủy ban, từng ngành và lấy đó làm tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ cuối năm. Ví như tại xã Việt Lâm, mỗi cán bộ phụ trách giúp đỡ 1 hộ thoát nghèo; xã Yên Sơn phân công nhiệm vụ cho từng cán bộ phụ trách thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, kinh tế tư nhân, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; xã Côn Lôn gắn trách nhiệm của người đứng đầu với huy động các nguồn lực để xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông theo chỉ tiêu đột phá của Đại hội Đảng các cấp...

Theo báo cáo của Sở Nội vụ, thực hiện Quyết định 623, trong tháng 9, đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị thuộc UBND tỉnh (24 người), có 4 người hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, 16 người hoàn thành tốt nhiệm vụ và 5 người hoàn thành nhiệm vụ; đối với Chủ tịch UBND dân xã, phường có 10 người hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, 88 người hoàn thành tốt nhiệm vụ và 26 người hoàn thành nhiệm vụ.

Để KPI là động lực phát triển bền vững

Trong dự thảo Nghị định của Chính phủ về đánh giá, xếp loại chất lượng công chức, một điểm mới đáng chú ý là đưa KPI vào hệ thống đánh giá. Đây là bước tiến quan trọng trong quản trị công, song cũng đặt ra nhiều vấn đề về tính phù hợp và khả năng triển khai trong thực tế. Theo PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh, Trưởng khoa Luật, Học viện Hành chính và Quản trị công thì việc đánh giá KPI trong khu vực công đã được triển khai ở nhiều quốc gia như Singapore, Hàn Quốc, Anh...

Để áp dụng KPI cho cán bộ, công chức, điều quan trọng là tiêu chí phải sát thực tiễn, phản ánh đúng vị trí việc làm và mục tiêu công vụ, tránh tình trạng áp dụng hình thức. Phải xây dựng bộ chỉ số KPI rõ ràng, có thể đo lường được, gồm cả định lượng và định tính. Ngoài các chỉ tiêu về tiến độ, khối lượng công việc, cần bổ sung tiêu chí về chất lượng, tinh thần trách nhiệm, văn hóa, đạo đức công vụ... để đánh giá toàn diện hơn.

Trên thực tế, việc khoán sản phẩm cho cán bộ, công chức đang mang lại những chuyển biến tích cực trong khu vực hành chính công, tuy nhiên việc thực hiện chưa có hướng dẫn thống nhất. Mỗi chức danh công vụ cần phải có bộ chỉ số riêng, đo đủ 4 yếu tố về khối lượng, tiến độ, chất lượng, hiệu quả, không có KPI chung chung, không đánh giá theo cảm tính.

Cùng với đó kết quả KPI phải là căn cứ quyết định cho các quy trình nhân sự, gắn đánh giá với bổ nhiệm, khen thưởng, điều động cán bộ, khuyến khích tinh thần “7 dám” trong cán bộ (Dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung). Cùng với đó, tăng cường bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ theo chuẩn vị trí việc làm, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ chuyển đổi số.

Với quyết tâm đổi mới tư duy trong đánh giá cán bộ, lấy sản phẩm làm thước đo, lấy người dân làm trung tâm của phục vụ và khi từng nhiệm vụ được lượng hóa bằng chỉ số cụ thể, từng cán bộ được giao trách nhiệm rõ ràng, bộ máy hành chính sẽ vận hành minh bạch, hiệu lực, hiệu quả và phục vụ người dân tốt hơn.

Biện Luân