Đại biểu Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh). Ảnh: Duy Linh

Vướng mắc thủ tục là nguyên nhân cán bộ sợ sai

Chiều 6/11, Quốc hội tiếp tục tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Tranh luận liên quan vướng mắc khi sử dụng khoản chi thường xuyên để chi đầu tư sửa chữa, mở rộng công trình, cơ sở vật chất, tài sản công, đại biểu Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh) ông đã đề cập nội dung này từ Kỳ họp thứ 3 tới Kỳ họp thứ 6.

Đại biểu Hậu nhấn mạnh: “Vướng mắc hiện nay trong cả nước xuất phát từ Thông tư 65 của Bộ Tài chính”, đồng thời lấy ví dụ cụ thể về việc sửa chữa, nâng cấp tài sản công trên 500 triệu đồng để minh họa nguyên nhân khiến cán bộ sợ sai sót và không dám làm.

"Trong những ngày chúng ta đang tranh luận ở đây, tại thời điểm lập dự toán phân bổ ngân sách 2024, các kế hoạch sửa chữa, nâng cấp tài sản công trên 500 triệu đồng đang phải làm theo thủ tục đầu tư công. Và nếu sử dụng từ nguồn chi thường xuyên thì chắc chắn phải lách từ cái tên cho tới việc giải trình với cơ quan chức năng khi bị hỏi tới”, đại biểu Hậu nói.

Đại biểu Hậu nhấn mạnh rằng nguồn gốc của vấn đề nằm ở Luật Ngân sách 2014, khi luật này đã bỏ đi nội dung về các khoản "chi thường xuyên có tính chất đầu tư” thì không còn vấn đề gì phải bàn cãi nữa.

Tuy nhiên, để làm được điều này, đại biểu Hậu đề xuất sửa đổi cùng lúc 3 luật là Luật Ngân sách, Luật Quản lý tài sản công và Luật Đầu tư công.

Căn cứ sửa lại Thông tư 65

Để giải thích vấn đề liên quan đến việc sử dụng kinh phí chi thường xuyên cho các khoản chi có tính chất đầu tư, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đã chỉ ra rằng Luật Đầu tư công, ban hành năm 2014 và sửa đổi năm 2019, không có bất kỳ điều khoản liên quan đến vấn đề này.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh. (Ảnh: Duy Linh)

Ngoài ra, Luật Ngân sách nhà nước, ban hành năm 2015, cũng không cung cấp quy định cụ thể về việc sử dụng nguồn chi thường xuyên cho công tác sửa chữa, bảo trì, cải tạo, nâng cấp, mở rộng cơ sở vật chất.

Tuy nhiên, để tạo ra sự rõ ràng về pháp lý, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều thông tư hướng dẫn sau đó. Thông tư số 92 năm 2017 đặc biệt quy định chi tiết về lập dự toán, phân bổ và quyết toán kinh phí cho các công việc sửa chữa, bảo trì, nâng cấp, mở rộng cơ sở vật chất từ nguồn chi thường xuyên.

Tuy nhiên, vào ngày 29/7/2021, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 65/2021/TT-BTC về lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo dưỡng, sửa chữa tài sản công, có hiệu lực từ ngày 15/9/2021. Thông tư này không điều chỉnh vấn đề sử dụng nguồn chi thường xuyên cho xây dựng, cải tạo, nâng cấp, mở rộng tài sản, nhưng lại bãi bỏ Thông tư 92 năm 2017 kể từ ngày 15/9/2021.

Trong năm 2022, các địa phương, bộ, ngành đều gặp khó khăn với vấn đề này. Vấn đề quan trọng là thiếu cơ sở pháp lý và căn cứ để lập dự toán, thanh toán và thực hiện các khoản chi từ nguồn thường xuyên cho các công việc sửa chữa nhỏ, nâng cấp, mở rộng.

Trong các phiên giải trình tại Kỳ họp thứ 5 và Kỳ họp thứ 6 của Quốc hội, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã khẳng định rằng, nguyên nhân chính gây khó khăn nghiêm trọng này là do quy định tại khoản 1 Điều 6 của Luật Đầu tư công.

Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh nhấn mạnh, Điều 6 của Luật Đầu tư công chỉ nhằm phân loại dự án mà không định nghĩa dự án đầu tư công. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã xác nhận rằng điều này không cấm việc sử dụng kinh phí chi thường xuyên để chi cho các khoản có tính chất đầu tư.

Để giải quyết vướng mắc này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách cho biết, có thể đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích pháp luật. Từ đó, Bộ Tài chính có căn cứ sửa lại như Thông tư 65 của bộ.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái. (Ảnh: Duy Linh)

Trong cuối phiên giải trình nhóm lĩnh vực kinh tế-phát triển, tài chính và ngân hàng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, mặc dù khoản 1 Điều 6 của Luật Đầu tư công không thay đổi từ năm 2014 đến nay, trong quá trình thực hiện, Điều 6 vẫn được coi là dự án đầu tư công.

"Như Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách đã nói, trước đó đã có Thông tư 92 cho phép. Nhưng sau đó, vì không rõ ràng về vấn đề này, Thông tư 65 được ban hành mà không tiếp tục Thông tư 92, và vì vậy đã gây vướng mắc", ông Khái nói.

Phó Thủ tướng đề nghị Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục cùng các bộ, ngành rà soát luật, văn bản quy phạm pháp luật, thực tế để có đề xuất giải pháp tổng thể giải quyết dứt điểm việc này.