Động lực tăng trưởng từ đổi mới sáng tạo

Với các chính sách kịp thời, có chất lượng để phát triển công nghệ tiên tiến, Việt Nam đã trở thành “quê hương mới” của nhiều nhà đầu tư lớn.

Công nghệ ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong hành trình của du khách.

Công nghệ ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong hành trình của du khách.

Trên nền tảng phát triển kinh tế-xã hội toàn diện và ấn tượng của năm 2024, việc Quốc hội và Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao trong năm 2025 phản ánh kỳ vọng về sự cải thiện mạnh mẽ hơn trong hoạt động kinh tế, tạo áp lực tích cực cho điều hành để nền kinh tế Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên mới.

Nhiều dư địa chính sách cho đổi mới sáng tạo

Nhận định về bức tranh kinh tế năm 2024 và triển vọng năm 2025, tiến sĩ Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, Việt Nam vừa có một năm rất thành công trong hợp tác đầu tư nước ngoài. Niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và người dân vào triển vọng kinh tế trở nên tích cực hơn, thể hiện qua kết quả tăng trưởng GDP 7,09%, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện đạt tới 25,35 tỷ USD, kiều hối ước đạt 16 tỷ USD.

Dư địa chính sách cho đổi mới sáng tạo còn rất nhiều nếu như kết nối được các lĩnh vực này với chính sách phát triển các mô hình kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, đặc biệt là qua cách tiếp cận thử nghiệm chính sách. Đáng lưu ý, Viện trưởng Trần Thị Hồng Minh nhắc đến yếu tố quan trọng thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo với việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. “Điều này cho thấy, Đảng, Nhà nước đã chủ động hoàn thiện khung chính sách cho hoạt động đổi mới, sáng tạo và tạo ra không khí hứng khởi cho cộng đồng khoa học trong thời gian tới”, tiến sĩ Trần Thị Hồng Minh nói.

Năm 2025, nền kinh tế Việt Nam có nhiều cơ hội cho tăng trưởng. Trước hết, xu hướng phát triển của khoa học công nghệ có thể giúp thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng gia tăng các ngành, hoạt động, sản phẩm có hàm lượng giá trị gia tăng và hàm lượng khoa học công nghệ cao hơn. Cùng với đó là cơ hội tiếp tục thu hút đầu tư nước ngoài để mở rộng không gian cho tăng trưởng kinh tế thông qua chuyển giao công nghệ. Việt Nam cũng được đánh giá là có cơ hội gia tăng đáng kể năng suất lao động nhờ cải cách thể chế, trong đó có cải cách bộ máy và cải cách thủ tục hành chính. Theo giá so sánh, năng suất lao động của Việt Nam năm 2024 tăng khoảng 5,88%, cao hơn mục tiêu tăng 4,8-5,3% đã được Quốc hội đề ra. Đây là động lực quan trọng cần phát huy trong thời gian tới.

Rủi ro, thách thức đối với tăng trưởng

Trong Báo cáo Kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2024 và triển vọng năm 2025 vừa công bố, CIEM chỉ ra, nếu tập trung thúc đẩy đổi mới khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp xanh, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển giao công nghệ và thúc đẩy hợp tác quốc tế sẽ khiến sức cạnh tranh của các sản phẩm Việt Nam suy yếu trong ngắn hạn. Rủi ro, thách thức khác là hạ tầng và cơ sở vật chất phục vụ xuất khẩu xanh còn chưa hoàn thiện; thiếu nguồn nhân lực để chuyển đổi sang sản xuất xanh,…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp rất nhiều khó khăn để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và chưa tạo được mối liên kết chặt chẽ cùng tham gia chuỗi giá trị. Nguyên nhân vì doanh nghiệp FDI đã có sẵn mạng lưới các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; các nhà cung cấp trong nước thiếu kênh chính thức để thu thập thông tin về chiến lược mua hàng của doanh nghiệp FDI. Bên cạnh đó, khả năng tiếp nhận chuyển giao công nghệ của doanh nghiệp trong nước còn hạn chế; các chương trình nâng cao năng lực cạnh tranh và đổi mới khu vực tư nhân trong nước chưa phát huy hiệu quả rõ ràng,… Các doanh nghiệp trong nước cũng chưa có thói quen sử dụng phương thức xử lý tranh chấp hiện đại cho hoạt động thương mại xuyên biên giới, tư duy chính sách đối với tiếp cận và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu chưa được hoàn thiện.

CIEM cũng lưu ý, tăng trưởng kinh tế thế giới có thể phục hồi chậm, thậm chí suy giảm trong năm 2025. Do đó, Việt Nam cần sớm hiện thực hóa một cách tiếp cận phù hợp với sự phát triển nhanh của các công nghệ mới, kịp thời cụ thể hóa các tiêu chí về chất lượng của dự án, phù hợp với định hướng phát triển của nền kinh tế để tiếp tục thu hút FDI có chất lượng, hiệu quả. Việc hiện thực hóa tăng trưởng cao chỉ có ý nghĩa nếu không đi kèm với áp lực lạm phát cao.

Theo ông Dennis Quennet, Cố vấn trưởng chương trình cải cách kinh tế vĩ mô/tăng trưởng xanh, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), kết quả tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2024 đạt được chủ yếu thông qua thương mại và đầu tư, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Đây cũng là một năm thành công về thu ngân sách nhà nước và có cải thiện về năng suất lao động. Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2025 tiếp tục xu hướng tích cực nhờ tập trung thực hiện các nhiệm vụ chính: Tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô; phát triển kinh tế nội tại, nhất là nguồn nhân lực; cải cách bộ máy theo hướng tinh gọn để hoạt động hiệu quả và tiếp tục chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Theo Nhân Dân

Tin cùng chuyên mục