(Ảnh minh họa)

TS, BS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng Khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, viêm gan cấp là tình trạng gan mới bị tổn thương do nhiều nguyên nhân như virus, vi khuẩn, độc chất, các tình trạng rối loạn chuyển hóa, rối loạn huyết động, rối loạn miễn dịch hoặc các bệnh lý toàn thân… dẫn tới hậu quả là tế bào gan bị hủy hoại.

Đa số các trường hợp viêm gan cấp có thể hồi phục sau khi loại trừ được tác nhân gây bệnh, một số ít diễn biến nặng, gây hậu quả suy gan không hồi phục và có thể tử vong, một số trường hợp, bệnh có thể diễn biến kéo dài dẫn tới bệnh gan mạn tính, xơ gan…

Về điều trị, hiện do chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh nên chưa có điều trị đặc hiệu. Các biện pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ, bao gồm cả các biện pháp hồi sức tích cực cho các trường hợp suy gan nặng như thay huyết tương, lọc máu liên tục…, và có thể ghép gan cấp cứu.

"Mục tiêu nhằm điều trị hỗ trợ sớm cho trẻ để hạn chế mức độ tổn thương tới mức thấp nhất và tăng cường khả năng phục hồi chức năng gan và ghép gan trong trường hợp suy gan mất bù", bác sĩ Hoa nói. 

Hiện nay, theo Tổ chức Y tế thế giới, viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân ở trẻ em có một số đặc điểm chung như sau. 

Về tuổi, chủ yếu gặp ở trẻ trong lứa tuổi từ 0 đến 16 tuổi. Trẻ nhỏ mắc bệnh nhiều hơn.

Trẻ có một hoặc nhiều các triệu chứng như sốt, đau bụng, nôn, tiêu chảy… Có các triệu chứng tổn thương gan ở nhiều mức độ khác nhau như vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, có sự hủy hoại tế bào gan (tăng nồng độ các enzyme của gan ở trong máu). Không tìm thấy các nguyên nhân thông thường đã biết gây tổn thương gan.

Bệnh nhân có thể hồi phục sau điều trị hỗ trợ tích cực, tuy nhiên một số trường hợp diễn biến nặng gây suy gan không hồi phục, cần ghép gan và đã có những trường hợp tử vong.

Các bậc cha mẹ cần chú ý theo dõi trẻ, nếu trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ như vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, li bì hơn… cần đưa trẻ tới khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Hiện nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã và đang tăng cường giám sát những trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ, điều tra dịch tễ, đánh giá lâm sàng, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân, và báo cáo các cơ quan dịch tễ và Bộ Y tế.

"Tất cả các ca bệnh có triệu chứng tiêu hóa kèm theo có tổn thương gan cấp đến khám tại bệnh viện thời gian này sẽ được đặc biệt lưu ý tới tiền sử dịch tễ, các triệu chứng bất thường ở đường tiêu hoá và ngoài đường tiêu hoá… Sau khi loại trừ tất cả các nguyên nhân gây tổn thương gan thường gặp, chúng tôi sẽ tiến hành thêm các xét nghiệm chuyên sâu để tìm nguyên nhân gây bệnh, bao gồm cả sàng lọc Adenovirus", bác sĩ Hoa nói. 

Việc ghi nhận, báo cáo, điều trị và giám sát các ca bệnh mới được tuân thủ đúng quy định của trung tâm phòng dịch và các cơ quan liên quan nhằm hạn chế tối đa số ca mắc bệnh và tử vong.

Hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh của những ca bệnh viêm gan cấp tính này. Cho đến nay, trên thế giới tỷ lệ tổn thương gan gây suy gan cấp không rõ nguyên nhân vẫn dao động trong khoảng 25-30%, tuy nhiên các ca bệnh này khá tản phát và không xuất hiện thành chùm ca bệnh như các ca bệnh viêm gan chưa rõ nguyên nhân hiện đang được đề cập nhiều trong những ngày gần đây.

Có một số giả thuyết đang được đưa ra và các nhà khoa học tập trung nghiên cứu và làm rõ như: Sự liên quan của Adenovirus, đặc biệt là chủng Adenovirus 41, tới sự khởi phát tổn thương gan cấp tính; Vai trò gây tổn thương gan của virus SARS-CoV-2 (gây bệnh Covid-19).

Các nhà khoa học cũng đặt ra câu hỏi liệu có sự xuất hiện của một biến thể virus mới hay không? Sự thay đổi và đáp ứng miễn dịch của trẻ sau mắc Covid-19, cũng như đáp ứng với với các virus thông thường khác.

Do tới nay, nguyên nhân tổn thương gan ở nhóm bệnh nhân này vẫn chưa rõ nên chưa thể khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh chủ động và đặc hiệu.

Bác sĩ Hoa đưa ra lời khuyên, cha mẹ trẻ không nên quá hoang mang lo lắng, cần bình tĩnh và chú ý để có thể phát hiện sớm các triệu chứng bệnh đường tiêu hóa và tổn thương gan ở trẻ.

Những trẻ có những triệu chứng sốt, đau bụng, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mệt mỏi, vàng da, viêm kết mạc… cần được tới khám tại các cơ sở y tế.

Trong khi chờ các đợi các kết quả nghiên cứu khẳng định nguyên nhân gây bệnh để có các biện pháp đặc hiệu, việc phòng bệnh cần tuân thủ theo nguyên tắc:

Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang, vệ sinh tay thường xuyên, đặc biệt trước khi chuẩn bị thức ăn, trước khi ăn, sau khi vệ sinh. Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ theo lịch tiêm chủng, bao gồm cả vaccine phòng viêm gan B, viêm gan A, vaccine Covid-19 khi có chỉ định. Sử dụng nguồn thực phẩm sạch, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. 

Bác sĩ Hoa cũng lưu ý, đặc biệt lưu ý phòng bệnh cho các trẻ trong các trường học, nhà trẻ bằng cách đảm bảo vệ sinh, dùng riêng đồ dùng cá nhân (ly uống nước, thìa, bát ăn, khăn mặt…); Vệ sinh, sát khuẩn bề mặt tốt; Xử lý chất thải thích hợp.

Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm viêm gan "bí ẩn", nhưng Bộ Y tế liên tục có công văn gửi các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phân tích dịch tễ, lấy mẫu và xét nghiệm, kịp thời triển khai các biện pháp phòng dịch, tổng hợp tình hình các trường hợp ca bệnh nghi ngờ viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân ở trẻ em, báo cáo ngay những trường hợp ca bệnh nghi ngờ, đề xuất các biện pháp phòng chống sự lan truyền của bệnh tại Việt Nam nhằm hạn chế tối đa số trẻ mắc bệnh và tử vong.