Tưng bừng Lễ hội Chọi trâu Trung Thành

HGĐT- Tháng Giêng, trong không khí rộn ràng mùa xuân ấm áp, đó cũng là lúc mọi người mong muốn được thả mình trong những hội hè để đón lộc xuân. Ngay từ sáng 14 tháng Giêng, mặc cho những quãng đường nhấp nhô đầy đá sỏi rất khó đi vào xã, nhưng dường như các ngả đường đều hướng về xới chọi trâu thôn Minh Thành, xã Trung Thành (Vị Xuyên) để chứng kiến 24 trâu chọi thi thố.

Toàn cảnh Hội Chọi trâu Trung Thành 2009. Ảnh: Phùng Nguyên

Xới đấu năm nay được làm rất đẹp, hình lòng chảo, phù hợp, an toàn cho Hội Chọi trâu. 2 ngày thi đấu diễn ra trong không khí cực kỳ sôi nổi. Lễ hội thu hút rất đông khán giả. Sự háo hức, cổ vũ mạnh mẽ của khán giả đã có lúc làm cho những chú trâu chọi vốn quen ẩn mình ở nơi cây cỏ hoang sơ bỗng dưng muốn…sợ vì ngợp. Một vài chú trâu vào xới mắt cứ ngơ ngác nhìn nhìn, hít hít không khí. Tuy nhiên, có những trâu nhờ được huấn luyện tốt, dạn người nên càng nghe tiếng hò hét, tiếng trống thì lại càng hăng máu chọi.

Được tuyển chọn từ các thôn trong xã, trong đó thôn Minh Thành có số lượng trâu chọi tham gia nhiều nhất với 6 con, tiếp đến là Bản Tàn với 3 con… Giải có 12 cặp thi đấu qua các vòng loại theo thể thức loại trực tiếp vào vòng trong. Trong trận khai mạc, Ban tổ chức đã bố trí để trâu chọi số 09 có màn ra mắt chào khán giả hết sức độc đáo. Chủ trâu là anh Trần Văn Thành đã dày công huấn luyện cho trâu 09 có thể quỳ và bò chào khán giả 4 phía. Không phụ sự mong mỏi của khán giả, cặp đấu đầu tiên giữa 2 trâu 09 và trâu 21 diễn ra hết sức căng thẳng với những miếng đánh, những pha biểu diễn bản năng sinh tồn của loài trâu đã làm mãn nhãn những người dự. Trận đấu kéo dài đến gần 30 phút với thế thượng phong của trâu 09 cũng như sự kiên cường với những đòn đánh hiểm của trâu 21. Tuy nhiên ở vòng 1, có lẽ do bị ngợp trước không khí xới chọi, nhiều trâu chưa kịp đánh đã oà chạy trước các trâu chọi bản lĩnh hơn. Trong các trận đấu, có những tình huống khá vui nhộn của các trâu 09 và 04, sau một hồi đánh nhau mệt nhoài với các đối thủ, hai trâu này đã tìm đến vũng nước trong xới và đằm một cách vô tư khiến khán giả được phen cười đau bụng…

Cặp đấu 14 và 04, cặp đấu 09 và 22 đều là những cặp đấu hay. Chỉ có theo dõi các trận chọi trâu mới thấy hết được sức mạnh của thiên nhiên đã được con người thuần phục, nhưng bản năng tự nhiên của loài trâu dường như vẫn được giữ qua từng miếng đánh, qua bản lĩnh và cả sự thông minh như chúng đã từng thể hiện trong tự nhiên. Ban tổ chức giải đã thống kê rất kỹ về thông số, nguồn gốc của từng trâu chọi. Trong đó, trâu có xuất xứ xa nhất là trâu số 04, được mua về từ huyện Mường Lé, tỉnh Điện Biên, cách đây hàng trăm km. Tây Bắc là nơi xuất sứ của những câu chuyện về trâu là khắc tinh của chúa sơn lâm nên trâu số 04 không hổ danh với hình thức trông rất dữ tướng, khi được thả ra lập tức xông đến đối thủ tạo nên thế uy hiếp đối phương từ tiếng va sừng vang vọng. Thế nhưng khi đối chọi với trâu 14 là trâu có trọng lượng nhỏ hơn, nhưng có kinh nghiệm và sự khôn ngoan được thể hiện qua những miếng đánh hiểm và những cú hoá giải các đòn của trâu 04. Phải dùng đến sức cường tráng, sức trẻ hơn so với trâu 14 và phải mất đến 35 phút giao tranh, trâu 04 lực lưỡng mới khuất phục được trâu 14 nhỏ con hơn.

Một số chủ trâu cho biết, yêu cầu của trâu chọi phải là trâu có khoáy tam tinh, móng sò, vòng sừng rộng, đuôi bẹ dừa, vai cổ to, lông móc và phải có từ 8 năm tuổi trở lên… Trâu chọi được nuôi rất công phu, ăn uống theo chế độ đặc biệt, không phải cày bừa nhiều, được rèn luyện để không nhát người và hiểu được ý chủ. Trước ngày đấu chừng vài tháng, trâu được nhốt, cho ăn ngon hơn với khẩu phần có thêm tinh bột…

Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng có thể nói cấp uỷ, chính quyền xã Trung Thành đã năng động tổ chức được một lễ hội có quy mô và ý nghĩa. Đồng chí Nông Văn Quyết, Chủ tịch xã, Trưởng Ban tổ chức giải cho biết. Với thế mạnh chăn nuôi đại gia súc, tổng đàn trâu, bò toàn xã hiện có khoảng gần 3.200 con, trong đó, đàn trâu chiếm số lượng lớn. Để thúc đẩy phát triển chăn nuôi, trong 2 năm qua, xã đã tranh thủ được sự ủng hộ và tạo điều kiện giúp đỡ của các cấp, các doanh nghiệp và cá nhân, huy động sức dân tham gia vào việc tổ chức lễ hội. Xã đã cử cán bộ đi học tập kinh nghiệm tổ chức Hội Chọi trâu ở các nơi như Vĩnh Phúc, Hải Phòng... Và trong những năm tới, xã mong nhận được sự giúp đỡ để tiếp tục tổ chức thường niên, xây dựng cơ sở hạ tầng làm cho Lễ hội ngày một lớn mạnh. Đồng chí Nguyễn Tiến Lợi, Bí thư Huyên uỷ Vị Xuyên cho biết: Huyện tiếp tục khuyến khích mở rộng Lễ hội, phấn đấu trong năm tới mỗi xã trong huyện sẽ tham gia 1 cặp chọi, trên cơ sở đó, huyện sẽ hỗ trợ kinh phí để xây dựng xới chọi, tạo điều kiện để xới đấu được diễn ra hàng năm và nổi tiếng trong cả nước.

Tuy mới là năm thứ 2 tổ chức, song xã Trung Thành đã tổ chức Hội Chọi trâu khá thành công. Công tác trang trí, khánh tiết, quy hoạch khu xới chọi khá bài bản. Từ chỗ ăn uống cho du khách đến việc bố trí các khán đài, hàng rào an toàn cho khán giả…rất tốt. Đến với Lễ hội năm nay, nhiều du khách có cảm giác như được sống trong không khí lễ hội của các tỉnh miền xuôi qua hình ảnh những chiếc cờ hội cho đến các làn điệu quan họ đằm thắm. Nhiều cụ cao tuổi cho đến các em nhỏ được hoà mình trong không khí Lễ hội đã xúc động sáng tác các bài thơ ca ngợi quê hương, ca ngợi Đảng và Bác Hồ rất hay gửi cho Ban tổ chức và được xướng trên loa.

Cụ ông Trần Văn Trang 80 tuổi và cụ bà Phạm Thị Cúc 87 tuổi ở thôn Minh Thành tâm sự: Lễ hội năm nay có quy mô lớn hơn nhiều lần so với năm trước. Được chứng kiến không khí như thế này, chúng tôi cảm thấy vui lắm, mong sao những năm tiếp theo cấp uỷ, chính quyền sẽ tổ chức Lễ hội to hơn, vui hơn nữa. Giải đấu đã thành công tốt đẹp, với chức vô địch thuộc về trấu số 12 của anh Sầm Văn Cường, thôn Cuông; giải nhì thuộc về trâu mang số 04 của anh Phạm Văn Hùng, thôn Minh Thành; giải ba thuộc về trâu số 06 của anh Trần Văn Thành, thôn Minh Thành. Ban tổ chức đã trao các giải vô địch trị giá 15 triệu đồng, giải nhì trị giá 10 triệu đồng, giải ba trị giá 5 triệu đồng. Ngoài ra còn có các giải khuyến khích hỗ trợ cho các trâu đấu vòng loại, vòng 2, vòng 3. Trâu số 09 được ghi nhận giải phong cách; trâu số 14 và 15 được nhận giải thưởng trâu có trận đấu hay nhất.

Điều đặc biệt khác với các Hội chọi trong cả nước, tại Hội chọi trâu xã Trung Thành năm nay, Ban tổ chức cũng như chủ trâu vô địch không mổ trâu để bán. Để ủng hộ cho việc tổ chức Hội Chọi trâu năm nay cũng như như các năm sau, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Hoàng Minh Nhất cùng với nhiều tổ chức, cá nhân hảo tâm đã ủng hộ cho Ban tổ chức về vật chất cũng như tinh thần với số tiền ủng hộ lên đến hơn 35 triệu đồng. Phát biểu tại Lễ hội, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ mong muốn Lễ hội ngày càng được đầu tư, tổ chức quy mô hơn, thu hút ngày càng nhiều trâu chọi cũng như đông đảo khách du lịch gần xa đến với xã Trung Thành nói riêng và Hà Giang nói chung, qua đó, thúc đẩy phát triển chăn nuôi, góp phần phát triển KT – XH cho địa phương.

Lễ hội Chọi trâu Trung Thành đã thành công, không chỉ tạo khí thế phấn khởi cho nhân dân trong huyện, khách thập phương bước vào năm mới mà còn góp phần phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, đúng theo tinh thần của Nghị quyết T.Ư 5 khoá VIII.