Vi rút Ebola và những kiến thức cần biết

HGĐT - Virus Ebola đã làm thiệt mạng hơn 1000 người, là loại bệnh có tỉ lệ tử vong lên đến 90%. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh do vi rút Ebola gây nên. Để hiểu rõ hơn về con đường lây truyền cũng như cách phòng bệnh…Báo Điện tử Hà Giang xin giới thiệu bạn đọc biết về bệnh do virus Ebola gây nên.

1. Ebola là gì? 

Virus Ebola (EVD), hoặc sốt xuất huyết Ebola (EHF), là tên gọi của bệnh trên người bị gây ra bởi virus Ebola. Tên này lấy từ tên con sôngEbolaởCộng hòa Dân chủ Congo, nơi mà virus này đã bộc phát lớn lần đầu tiên vào năm 1976.

Bệnh do virus Ebola gây ra trên người bởi bốn trong nhóm năm loài virusEbola. Những loại virus đó là: Bundibugyo(BDBV),Ebola (EBOV),Sudan (SUDV), vàvirus rừng TAFV (tên gọi trước đây và tên thường gọi là virus ebola Bờ Biển Ngà (CIEBOV)). Loại thứ năm,Reston virus(RESTV), được cho là không gây ra bệnh trên con người. Khi bệnh bộc phát ra, những người có nguy cơ mắc bệnh nhất là những người chăm sóc bệnh nhân, hoặc có tiếp xúc gần gũi với bệnh nhân.

         
2. Biểu hiện của người nhiễm Virus Ebola (EVD)?

EVD bắt đầu với một khởi phát đột ngột của một giai đoạn giống như cúm đặc trưng bởi sốt, khó chịu nói chung với ớn lạnh, đau khớp và đau cơ và đau ngực; buồn nôn kèm theo đau bụng, chán ăn, tiêu chảy và nôn mửa; viêm họng với đau họng, ho, khó thở, vànấc cụt; hệ thống thần kinh trung ương bị ảnh hưởng được đánh giá bởi sự phát triển của đau đầu nghiêm trọng, tình trạng kích động, lú lẫn, mệt mỏi, trầm cảm, co giật, và đôi khi hôn mê; hệ thống tuần hoàn có các dấu hiệu nổi bật nhất là phù nề và viêm kết mạc. Các triệu chứng xuất huyết bao gồm nôn ra máu, ho ra máu, phân đen, và chảy máu từ màng nhầy mũi, âm đạo và nướu.

Biểu hiện trên da có thể bao gồm: phát ban đốm diện rộng, đốm xuất huyết, xuất huyết ban, các vết bầm máu, và máu tụ (đặc biệt là xung quanh các trang điểm kim tiêm). Tiến triển các triệu chứng xuất huyết là dấu hiệu của một tiên lượng tiêu cực. Tuy nhiên, trái với niềm tin phổ biến, xuất huyết không phải là nguyên nhân dẫn đến cái chết, thay vào đó, cái chết xảy ra do hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan do tái phân phối chất lỏng, hạ huyết áp, phổ biến, đông máu nội mạch, và hoại tử mô trung tâm.

  
3. Con đường lây truyền của virut Ebola sang người như thế nào?

Nhiễm Ebola là một tình trạng cấp tính, do đó không có tình trạng người lành mang virus.

Virus Ebola lây truyền từ động vật sang người khi tiếp xúc gần với máu, chất tiết của động vật bị nhiễm. Tại châu Phi, virus lây truyền khi người lành tiếp xúc với các động vật như tinh tinh, gollzia, dơi ăn quả, khỉ, linh dương và nhím ốm, chết hoặc các động vật trong rừng nhiệt đới.

Virus Ebola lây truyền từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với máu, các chất tiết của cơ thể (phân, nước tiểu, nước bọt, tinh dịch) của người mắc bệnh, hoặc các vết xước trên da hay niêm mạc của người lành tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm với các chất tiết của người nhiễm virus (quần áo, ga trải giường nhiễm bẩn hay kim tiêm đã qua sử dụng).

Cán bộ y tế rất có nguy cơ nhiễm virus Ebola khi chăm sóc bệnh nhân mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh này nếu không áp dụng các biện pháp phòng hộ thích hợp. Cán bộ y tế cần được trang bị kiến thức cơ bản về điểm của bệnh, đường lây truyền và tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng chống nhiễm khuẩn đã khuyến cáo.

* Những người có nguy cơ nhiễm virus Ebola cao nhất:

- Thành viên gia đình hay người tiếp xúc gần với người mắc bệnh.

- Người đi dự tang lễ tiếp xúc trực tiếp với thi thể người chết do nhiễm virus Ebola.

- Người đi săn tiếp xúc với động vật chết do nhiễm virus Ebola trong rừng.

- Cán bộ y tế.

Bệnh nhân dễ lây truyền bệnh ngay khi bắt đầu xuất hiện các biểu hiện nói trên.

  
4. Phòng nhiễm virus Ebola như thế nào?

Bệnh có tỉ lệ tử vong có thể lên đến 90%. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh do vi rút Ebola. Nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ của bệnh và các biện pháp phòng tránh cho người dân hiện đang là biện pháp duy nhất để giảm số ca mắc và tử vong do vi rút Ebola.

Các biện pháp sau đây có thể được thực hiện để phòng chống lây nhiễm và hạn chế hay cắt đường lây truyền bệnh:

- Hiểu rõ đặc điểm, biểu hiện, đường lây truyền và biện pháp phòng bệnh.

- Theo dõi và tuân thủ các hướng dẫn do Bộ Y tế ban hành.

- Nếu bạn nghi ngờ một ai đó nhiễm vi rút Ebola, cần động viên và giúp đỡ họ đến khám và điều trị tại cơ sở y tế.

- Khi thăm bệnh nhân trong bệnh viện hay chăm sóc bệnh nhân tại nhà, cần rửa tay với xà phòng hoặc chất sát khuẩn sau khi tiếp xúc với người bệnh, hay tiếp xúc với dịch tiết cơ thể hoặc sờ vào các vật dụng  của người bệnh.

- Ngoài ra, cần tránh tiếp xúc với các động vật có nguy cơ cao nhiễm vi rút Ebola (ví dụ như: dơi ăn quả, khỉ, hay vượn) tại khu vực có rừng nhiệt đới. Không giết mổ động vật nghi ngờ bị nhiễm bệnh. Thịt và tiết canh của động vật nên được nấu chín kỹ trước khi ăn. Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên.

  Đối với người đi công tác và du lịch ở nước ngoài cần:

- Tránh mọi tiếp xúc với người mắc bệnh.

- Cán bộ y tế đi làm việc tại các vùng bị ảnh hưởng cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn về phòng chống nhiễm khuẩn.

- Nếu bạn đã từng ở những nơi có các trường hợp mắc mới được thông báo, nên theo dõi xem có thấy xuất hiện các triệu chứng của bệnh, và đến ngay cơ sở y tế nếu thấy xuất hiện các dấu hiệu bệnh đầu tiên.

- Nhân viên chăm sóc y tế cho người du lịch trở về từ các vùng bị ảnh hưởng nếu thấy xuất hiện các triệu chứng tương tự cần cân nhắc khả năng có thể bị mắc bệnh do virus Ebola.

Kim Huệ (biên soạn)

Trung tâm TT-GDSK