Vang mãi bản hùng ca

Khe Lau là nơi giao nhau giữa sông Gâm và sông Lô, nay thuộc địa phận tổ dân phố Hồng Thái, thị trấn Yên Sơn, huyện Yên Sơn. Bà con trong thôn từ xưa đến nay vẫn quen gọi nơi đây bằng nhiều cái tên thân thuộc như Cửa Sông, Hòn Lau hay Ngã ba Luồng. Với địa hình hiểm trở, rậm rạp cùng những đồi lau cao, nơi đây đã tạo điều kiện để quân và dân ta phục kích đánh địch.

Di tích Bia chiến thắng Khe Lau tại tổ dân phố Hồng Thái, thị trấn Yên Sơn.

Lịch sử ghi lại, từ ngày 3-11-1947, quân Pháp bắt đầu rút khỏi Chiêm Hóa về thị xã Tuyên Quang bằng cả đường bộ và đường thủy. Bộ đội Trung đoàn 112 cắt rừng vượt về Yên Nguyên phối hợp cùng dân quân, du kích địa phương phục kích từ chân Đèo Gà đến Cầu Cả. Pháo binh được điều gấp về phục kích tàu chiến địch ở Hòn Lau.

Đến 14 giờ ngày 10-11-1947, đoàn tàu của địch gồm 2 chiếc LCT, 1 cano chở 200 lính từ Chiêm Hóa về tới Hòn Lau. Pháo binh của ta dồn dập nhả đạn. Cả 2 chiếc LCT của địch đều bị trúng đạn, bốc cháy. Chiếc cano địch tháo chạy cũng bị trúng đạn. Lính Pháp tháo chạy lên bờ liền bị dân quân, du kích của ta nổ súng tiêu diệt.

Trong hơn 1 giờ đồng hồ ở Khe Lau, quân và dân ta đã tiêu diệt hơn 200 lính của địch, bắn chìm 2 tàu chiến, 1 cano. Chiến thắng Khe Lau được Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá là một trong mười chiến thắng lớn của quân và dân ta trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947. Từ đó góp phần làm phá sản âm mưu “đánh nhanh thắng nhanh” của thực dân Pháp, bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não kháng chiến. Với thắng lợi này, lực lượng vũ trang của ta ngày càng trưởng thành, căn cứ địa Việt Bắc đã trở thành biểu tượng của niềm tin và chiến thắng.

Tiếp bước cha anh

Khu di tích Khe Lau ngày nay đã được phủ một màu xanh no ấm của những cánh đồng ngô trải dài, những đồi cam vàng óng sai trĩu quả. Người dân nơi đây vẫn luôn tự hào về chiến thắng hào hùng năm xưa. Bia chiến thắng Khe Lau sừng sững như một điểm tựa tinh thần để mỗi thế hệ nỗ lực vươn lên tiếp bước cha anh xây dựng quê hương mới, đời sống mới. Vừa bước trên những bậc thang đá, Trưởng Ban công tác mặt trận Chu Đức Doanh vừa chỉ tay ra đồi cam, nơi dấu vết của trận lũ tháng 9 vừa qua vẫn còn để lại. Anh bảo, lũ đi qua để lại lớp phù sa màu mỡ, để người dân nơi đây tiếp tục gieo những hạt mầm hy vọng cho tương lai. Mùa này, cam V2 ghép trên gốc bưởi đang vào độ chín rộ, bà con ai cũng kỳ vọng vào một mùa no ấm.

Người dân trên mảnh đất chiến khu xưa đang nỗ lực vươn lên tiếp bước cha anh xây dựng quê hương đổi mới.

Tổ dân phố Hồng Thái hiện có 99 hộ với trên 370 nhân khẩu. Bà con chủ yếu phát triển kinh tế nông nghiệp, trong đó nhiều hộ tập trung phát triển diện tích trồng cây ăn quả như bưởi, cam và chăn nuôi đại gia súc. Đến nay, có nhiều hộ trong thôn phát triển kinh tế khá, cho thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm như hộ gia đình ông Trương Văn Quảng, Nguyễn Trung Sơn, Đỗ Văn Thận, Đinh Công Nhượng… Tổ trưởng Tổ dân phố Nguyễn Trọng Tiến bảo rằng, tự hào và mong muốn phát huy truyền thống hào hùng của dân tộc, bà con trong thôn bảo ban nhau đoàn kết làm ăn, phát triển kinh tế. Hạ tầng của thôn trong những năm qua được cải thiện, đời sống của bà con nhân dân ngày một nâng cao.

Ngắm nhìn bia chiến thắng hướng về phía dòng Lô, đôi mắt ông Quách Văn Hùng, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh tổ dân phố Hồng Thái ánh lên niềm xúc động và tự hào. Ông bảo rằng, khu vực này không còn rậm rạp như xưa, thay vào đó là những con đường mới dẫn vào vườn cây, đồi quả trải dài. Thế nhưng có một điều đặc biệt đó là những bụi lau vẫn cứ thay nhau lớn lên, năm này qua năm khác rì rào trong gió như một dấu tích lịch sử: Khe Lau với những bụi lau xanh đã từng diễn ra một trận đánh lớn. Điều đáng mừng là lớp trẻ ngày nay, nhiều bạn trong tổ dân phố đã lớn lên cùng di tích, thuộc làu những chiến công diễn ra tại nơi đây. Biết về lịch sử cũng là cách để thế hệ trẻ nuôi dưỡng, bồi đắp thêm tình yêu quê hương, đất nước.

Khe Lau đi vào lịch sử như một bản hùng ca của quân và dân ta trong những năm tháng gian khổ chiến đấu chống thực dân, bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc. Người dân Tuyên Quang có quyền tự hào về địa chỉ đỏ ghi dấu những chiến công, để thêm biết ơn và trân trọng lịch sử, để nỗ lực cống hiến ở hiện tại và mạnh mẽ hướng tới tương lai.