Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung phiên họp. (Ảnh: Duy Linh)

Cần có đủ thời gian để đại biểu Quốc hội phát biểu

Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết, Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nhấn mạnh, sau gần 7 năm thi hành, Nội quy năm 2015 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung với những lý do, như: Luật Tổ chức Quốc hội và nhiều đạo luật khác đã sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội nên Nội quy cần được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII.

Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). (Ảnh: Duy Linh)

Một số điều, khoản tại Nội quy năm 2015 không còn phù hợp thực tiễn, trong quá trình hoạt động, nhất là từ năm 2016, Quốc hội đã có nhiều cải tiến, đổi mới trong công tác chuẩn bị và tiến hành kỳ họp, được thực tiễn kiểm nghiệm, được đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân đánh giá cao, cần được xem xét để bổ sung quy định để bảo đảm cơ sở pháp lý.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Tờ trình nêu 24 vấn đề mới được sửa đổi, bổ sung trong Nội quy kỳ họp, trong đó có 5 vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với các nội dung được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Nội quy kỳ họp; tán thành với đề xuất của Ban soạn thảo và quy định thể hiện trong dự thảo Nội quy kỳ họp đối với 3/5 vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Ba vấn đề nêu trên bao gồm quy định về thời gian phát biểu tối đa của đại biểu Quốc hội tại phiên họp toàn thể không quá 7 phút (Điều 16); quy định về tranh luận với người bị chất vấn (Điều 17); quy định về cơ quan trình (Chính phủ) có trách nhiệm tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo nghị quyết đối với các vấn đề quan trọng về kinh tế-xã hội trình Quốc hội trong thời gian giữa 2 kỳ họp (Điều 50).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. (Ảnh: Duy Linh)

Thảo luận tại phiên họp, về vai trò của Chủ tọa, người điều hành phiên họp, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành việc bổ sung quy định về quyền của Chủ tọa, người điều hành phiên họp trong việc điều hành linh hoạt phiên họp toàn thể tại Hội trường như thể hiện trong dự thảo Nội quy kỳ họp. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo tổng kết thực tiễn điều hành các phiên họp của Quốc hội để nghiên cứu, quy định cụ thể hơn các trường hợp cần thiết, Chủ tọa hoặc người điều hành phiên họp đề nghị Quốc hội quyết định kéo dài hoặc rút ngắn thời gian phát biểu hoặc giải trình.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị không nên quy định việc điều chỉnh thời gian phát biểu của đại biểu Quốc hội, bởi vì quyền phát biểu tại phiên họp là một quyền quan trọng của đại biểu, là phương thức thể hiện tính chất dân chủ trong hoạt động của Quốc hội. Do đó, cần bảo đảm đủ thời gian cần thiết để đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường, bảo đảm sự bình đẳng giữa các đại biểu thông qua việc áp dụng nguyên tắc phát biểu theo đúng thứ tự đăng ký. Trường hợp có nhiều đại biểu Quốc hội đăng ký phát biểu thì có thể kéo dài thời gian phiên họp để bảo đảm tất cả đại biểu đăng ký đều được phát biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy nêu rõ, thời gian phát biểu của đại biểu tại phiên họp toàn thể nên giữ 7 phút bởi các ý kiến phát biểu của đại biểu có thể bao gồm một hoặc nhiều nhóm vấn đề. Nếu thời gian ngắn quá, đại biểu không đủ thời gian để lập luận. Đồng thời, Chủ tọa, người điều hành cần có sự linh hoạt, chủ động trong khi theo dõi từng phiên họp để chất lượng phiên thảo luận đạt hiệu quả cao.

Tăng tính chuyên nghiệp trong kỳ họp Quốc hội

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến thảo luận tại phiên họp. (Ảnh: Duy Linh)

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Kỳ họp Quốc hội là phương thức hoạt động quan trọng nhất của Quốc hội. Do đó, ngoài cải tiến nội quy, việc chuẩn bị kỹ các nội dung là nhiệm vụ rất quan trọng để nâng cao chất lượng và rút ngắn tối đa thời gian của kỳ họp.

Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo, Chủ tịch Quốc hội cơ bản tán thành với mục tiêu, quan điểm và phạm vi sửa đổi đã nêu. Tuy nhiên, cần bảo đảm tính đầy đủ trong quy trình thủ tục theo quy định của pháp luật để tiến hành kỳ họp Quốc hội; mở rộng dân chủ, tăng tính pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, công khai, minh bạch, khoa học, hợp lý và hiệu quả.

Bên cạnh đó, cần thích ứng linh hoạt với tình hình thực tế; phân định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp của các cơ quan hữu quan tại kỳ họp; bám sát định hướng đổi mới, phương thức tổ chức để bảo đảm quyền và nâng cao trách nhiệm của đại biểu Quốc hội. Đồng thời, tiếp tục cải tiến cách thức điều hành, chuyển trọng tâm từ Quốc hội tham luận sang thảo luận và tranh luận; áp dụng công nghệ thông tin và xây dựng Quốc hội điện tử.

Quang cảnh phiên họp chuyên đề pháp luật cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). (Ảnh: Duy Linh)

Với tinh thần nêu trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát kỹ các điều khoản trong dự thảo để bảo đảm tính tương thích, thống nhất với hệ thống pháp luật, phù hợp các quy định pháp luật liên quan.

Về một số nội dung còn các ý kiến khác nhau, Chủ tịch Quốc hội gợi ý bổ sung trách nhiệm của Tổng Thư ký Quốc hội và Ban Thư ký tại kỳ họp. Về thời gian phát biểu của đại biểu tại phiên họp toàn thể, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, chúng ta đã rút ngắn thời gian phát biểu nhiều so thời gian trước đây, cho nên thời gian phát biểu 7 phút là phù hợp, không nên rút ngắn nữa. Song, trong dự thảo cũng cần có những quy định để làm sao có nhiều đại biểu tham gia phát biểu, nhất là trong những phiên thảo luận kinh tế-xã hội thì nên cho phép chủ tọa, người điều hành giảm thời gian phát biểu xuống, tuy nhiên có giảm thì không nên dưới 5 phút.