Bà Tôn Thị Mói, thôn Hội Tân, xã Ninh Lai (Sơn Dương).

Soọng cô là loại hình dân ca độc đáo, được coi là linh hồn của người Sán Dìu. Với vai trò là phó chủ nhiệm CLB hát Soọng cô của thôn, bà Mói cùng với thành viên trong CLB tổ chức các lớp học hát miễn phí cho thế hệ trẻ trong làng. Mỗi tháng 2 lần, lớp trẻ trong thôn được học hát soọng cô và nghe kể về những nét đẹp trong đồng bào dân tộc mình.

 Dù tuổi đã cao, bà vẫn miệt mài sưu tầm, ghi chép lại hàng trăm bài hát cổ bằng ngôn ngữ Sán Dìu, đồng thời truyền dạy cách hát và ý nghĩa của từng lời ca. “Tôi cùng các thành viên trong câu lạc bộ luôn cố gắng tổ chức các buổi sinh hoạt, biểu diễn để bảo tồn và lan tỏa giá trị của soọng cô đến với cộng đồng. Chúng tôi cũng thường mở các lớp dạy hát cho lớp trẻ trong thôn vào những ngày cuối tuần hoặc các dịp hè. Tôi luôn mong muốn và tin rằng thế hệ trẻ, nếu được khuyến khích và tạo điều kiện, sẽ tiếp tục nối dài các giá trị văn hóa của dân tộc”.

Không chỉ truyền dạy tiếng nói, kỹ năng hát mà còn giúp các em hiểu về ý nghĩa, giá trị văn hóa của từng bài hát. CLB cũng thường xuyên tổ chức những buổi sinh hoạt, luyện hát và đưa CLB đi giao lưu với nhiều thôn trên địa bàn. Bởi vậy mà CLB ngày càng phát triển, từ 10 thành viên ban đầu, đến nay đã có gần 40 thành viên tham gia sinh hoạt sôi nổi.

Là người dân tộc Sán Dìu, từ nhỏ bà Mói đã gắn liền với những đường kim mũi chỉ được bà, mẹ truyền dạy. Những bộ trang phục thêu tay tinh xảo với nhiều màu sắc đã giúp bà sớm cảm nhận được nét đẹp truyền thống trên trang phục của dân tộc mình. Cùng với các chị em trong thôn vừa lan tỏa nét đẹp trang phục, cũng là để kiếm thêm thu nhập, bà cho hay mỗi bộ trang phục được thêu may thủ công hoàn chỉnh phải mất từ 20-30 ngày công tùy từng chi tiết. Một bộ trang phục bán ra có giá từ 800 - 1,3 triệu đồng không những đem lại kinh tế cho bà con nơi đây mà còn góp phần truyền bá, giữ gìn nét đẹp văn hóa Sán Dìu. 

Ông Mai Tiến Đường, Bí thư chi bộ, trưởng thôn Hội Tân cho biết: “Bà Mói là một tấm gương sáng về việc tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng và gìn giữ nét đẹp truyền thống của dân tộc. Sôi nổi trong các phong trào, bà không ngừng động viên con cháu tham gia để giữ lửa văn hóa quê hương, truyền dạy cho thế hệ trẻ những giá trị quý báu và các phong tục tập quán tốt đẹp. Không chỉ giúp thôn xóm thêm đoàn kết, bà còn đóng góp rất lớn vào sự phát triển bền vững của cộng đồng”.

Tích cực lan tỏa, gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc trong cộng đồng Sán Dìu, những đóng góp của bà đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa dân tộc, trở thành nguồn cảm hứng trong vùng. Câu lạc bộ Hát Soọng cô cũng chính là một minh chứng cho nỗ lực bảo tồn văn hóa, khơi dậy niềm tự hào và tình yêu đối với di sản văn hóa trong cộng đồng Sán Dìu nơi đây.