Bệnh héo rũ panama trên chuối cần được phòng trừ kịp thời

BHG - Ngày 31.3 vừa qua, đoàn cán bộ của Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, Trạm Kiểm dịch nội địa và Trạm BVTV huyện Vị Xuyên đã đến kiểm tra sinh vật hại (SVH) vườn chuối tiêu hồng 10 ha của ông Vũ Khắc Sự, Giám đốc HTX Nông nghiệp 3-2 , có trụ sở ở số nhà 75, Lê Hồng Phong, thành Phố Hà Giang. Vườn chuối được trồng  tại thôn Bản Mán, xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên, theo lời kể của ông Sự  giống chuối Tiêu hồng đang trồng trên vườn được mua từ Viện Nghiên cứu rau hoa quả - Châu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội.

Theo quan sát, điều tra thực tế cây bệnh trên các vườn chuối cho thấy: đây là bệnh héo rũ Panama do nấm Fusarium oxysporium gây ra, là bệnh hại rất nguy hiểm khó phòng trừ và thường gây hại nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất trên các vườn chuối tiêu hồng, hiện tại có 2 ha/10 ha nhiễm, cấp bệnh phổ biến ở cấp 5 - cấp 9 vườn của ông Sự bị nhiễm bệnh.

Vườn chuối Tiêu hồng của ông Vũ Khắc Sự, thôn Bản Mán, xã Phong Quang, Vị Xuyên.

usarium oxysporum f.sp. Cubense gây ra. Bệnh này rất phổ biến và gây hại nghiêm trọng đến năng suất chuối. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn tăng trưởng nào của cây chuối. Ở các nước nhiệt đới, bệnh héo rũ Panama phát sinh trong đầu những năm 1990 tại Malaysia và Indonesia, sau đó lan rộng khắp Đông Nam Á và Úc chỉ trong gần một thập kỷ, gây thiệt hại đáng kể và ảnh hưởng đến thu nhập của nhiều nông dân ở các nước.Triệu chứng: Cây bị bệnh lá vàng héo và rũ xuống. Các lá già bên dưới vàng trước rồi lan dần lên các lá non bên trên và lan từ bìa lá vào hướng gân lá. Cuối cùng lá bệnh bị héo, cuống gãy trên thân. Đôi khi cuống lá cũng bị gãy ở phần giữa phiến lá.

Để phòng trừ loại bệnh này, Chi cục BVTV khuyến cáo người dân:

- Bệnh héo rũ Panama do nấm Fusarium oxysporum f.sp. Cubense gây ra. Loài nấm này tồn tại trong đất và tàn dư cây bệnh. Nấm có thể sống trong củ chuối và các bộ phận khác một thời gian dài, lây lan chủ yếu theo cây chuối con, dụng cụ làm vườn và đất có mang mầm bệnh. Nấm bệnh xâm nhập chủ yếu qua chóp rễ hoặc qua vết thương ở rễ. Sau khi xâm nhập, nấm sẽ phát triển trong mạch dẫn, làm cho cây bị héo; bào tử nấm có thể tồn tại trong đất khoảng 20 năm.

Nấm bệnh có thể được phát tán thông qua các tàn dư cây bị bệnh, nhờ đất, nước và côn trùng. Vì vậy để quản lý, ngăn chặn bệnh héo rũ Panama, bà con nông dân nên chọn giống chuối kháng với nấm bệnh (nên tham khảo ý kiến các cán bộ bảo vệ thực vật) là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh. Bên cạnh đó, nên chọn đất trồng chuối có độ PH trung tính và hơi kiềm (đất không bị chua phèn). Tuyệt đối không dùng chuối con ở các vườn bị bệnh làm giống. Nên sử dụng giống chuối nuôi cấy mô sạch bệnh để trồng. Đồng thời luân canh cây chuối với cây trồng khác (chuối-mía, chuối- sắn, chuối- ngô) từ 1 đến 3 năm.Trong quá trình chăm sóc, cần sử dụng phân chuồng đã hoai mục, bón đầy đủ, cân đối NPK trong bón lót và bón thúc, hạn chế bón phân đạm amon (NH4+), thay bằng phân đạm nitrate (NO3). Nên bón vôi bột khử trùng trước khi trồng, bổ sung vôi bột trong quá trình canh tác để cải thiện pH đất. Người trồng chuối cần lưu ý làm rãnh thoát nước tốt cho vườn chuối, nhất là vào mùa mưa, không nên để độ ẩm trong đất quá cao. Những vườn hay bị bệnh và những vườn chuối thường ẩm ướt thì không nên trồng những giống dễ bị nhiễm bệnh.

Hạn chế sự xâm nhiễm của nấm bệnh qua vết thương cơ giới, trong quá trình chăm sóc cần hạn chế làm đứt rễ chuối. Thường xuyên kiểm tra vườn để kịp thời phát hiện và xử lý sâu đục thân và tuyến trùng hại chuối. Khi phát hiện bệnh, phải đào bỏ các gốc chuối bị bệnh đem tiêu hủy và dùng vôi bột rải vào các gốc cây để khử trùng đất.

- Trong quá trình chăm sóc, hạn chế làm đứt rễ chuối. Rải thuốc hạt vài tháng một lần: Marshal 5G, Mocap 10G, Vibasu 10H... vào xung quanh gốc chuối để diệt tuyến trùng, hạn chế vết thương cơ giới do tuyến trùng gây ra, hạn chế nấm bệnh xâm nhập vào trong cây qua rễ.

- Khi phát hiện cây bệnh nên đào bỏ các gốc bệnh và rải vôi khử đất.

- Phun thuốc ở các vườn chuối con bằng các loại thuốc như: Bendazol 50WP, Plant 50WP, Viben 50BHN... kết hợp với việc tưới nấm Trichoderma spp hoặc bón phân hữu cơ + nấm Trichoderma spp.P.Đ.Tuấn

(Chi cục BVTV tỉnh)