Trạm bơm Kim Ninh, xã Vĩnh Lợi (Sơn Dương) thời điểm này hoạt động liên tục không kể ngày đêm. Ông Nguyễn Văn Ngân, Trưởng Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi xã cho biết, ngay khi mực nước đạt mức cho phép, trạm đã vận hành 2 máy bơm chạy liên tục, công suất bơm 300m³/giờ/máy. Nước bơm đến đâu được các thủy nông viên “dẫn” luôn về từng cánh đồng để phục vụ bà con làm đất, gieo mạ. Ông Hoàng Văn Hiên, thôn Kim Ninh cho biết, tranh thủ nước về đồng ông thuê máy để làm đất. Đổ ải làm đất sớm sẽ tốt hơn, diệt được sâu, bệnh hại. Ông Hiên dự tính khoảng 28-1, khi mạ được 3-4 lá gia đình tiến hành cấy.

 Nông dân thôn Nà Kham, xã Năng Khả (Na Hang) lấy nước để chuẩn bị sản xuất vụ xuân. Ảnh: K.T

Trên địa bàn xã An Khang (TP Tuyên Quang) hệ thống máy của trạm bơm Ruộc, Tân Thành cũng đang chạy hết công suất. Bà Vũ Thị Lân, Trưởng Ban Quản lý công trình thủy lợi cho biết, năm 2020, trạm đã đầu tư hạ đường ống hút xuống 2 m nên việc bơm nước hiện nay rất thuận lợi, ngay trong ngày đầu tiên hồ thủy điện xả nước các trạm bơm đã hoạt động được không còn tình trạng máy “treo” như những năm trước. Ban Quản lý công trình thủy lợi An Khang yêu cầu các trạm bơm ngoài việc cung ứng đủ cho bà con làm đất, gieo mạ cho trà vụ chính sắp tới, còn bổ sung, tích trữ vào các ao, hồ để bơm, tưới khi cần, tránh trường hợp hồ hết xả, bà con hết nước sản xuất. Theo bà Lân, lưu lượng, thời gian xả nước của hồ thủy điện Tuyên Quang như hiện nay rất thuận lợi để các trạm bơm vận hành lấy nước phục vụ tốt nhất nhu cầu sản xuất của bà con nông dân.

Bên cạnh những địa phương lấy nước khá thuận lợi thì vẫn có những địa phương tình trạng trạm bơm vẫn phải nằm chờ vì mực nước sông Lô chưa đạt mức cho phép để bơm. Ông Nguyễn Văn Ngân, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Ỷ La (TP Tuyên Quang) cho biết, trạm bơm Trường Tiến tưới cho cả cánh đồng Ỷ La và Tân Hà hiện vẫn treo cao 1,7m so với mép nước. Điều này khiến cho máy không thể hoạt động để bơm nước phục vụ bà con. Trạm bơm Đông Thọ (Sơn Dương) cũng nằm trong tình trạng tương tự, nước và đường ống vẫn còn cách xa cả mét nên việc vận hành máy bơm là không thể.

Ông Hoàng Đức Trưởng, Trưởng Phòng kế hoạch, Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh cho rằng, trong tình huống không thể vận hành trạm, sử dụng máy bơm dã chiến để bơm, không để tình trạng thiếu nước sản xuất, song phải đảm bảo an toàn tuyệt đối về sử dụng điện.

Người dân xã Hoàng Khai (Yên Sơn) bơm nước vào đồng làm đất chuẩn bị gieo cấy lúa xuân.

Theo kế hoạch hồ thủy điện Tuyên Quang sẽ thực hiện xả tiếp đợt 2 (từ ngày 26-1 đến hết ngày 2-2) và đợt 3 (từ ngày 22 đến hết ngày 27-2) thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán. Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh yêu cầu các ban cơ sở phân công, bố trí cán bộ túc trực 24/24h trong thời điểm hồ thủy điện xả, vận hành máy bơm nước đổ ải cả trong thời gian nghỉ Tết; có kế hoạch điều tiết nước khoa học, hợp lý. Trước mắt, các ban kiểm tra kỹ hệ thống kênh mương; huy động bà con khẩn trương nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy để giải tỏa ách tắc, đặc biệt ở các cửa lấy nước, hệ thống kênh trục chính. Qua kiểm tra lấy nước đợt 1 tại 1 số địa phương trình trạng rác thải, vật liệu xây dựng dồn xuống mương gây ách tắc dòng chảy, làm thất thoát nguồn nước, giảm tỷ lệ đổ ải.

Tại các hồ chứa thủy lợi lớn như Ngòi Là, Nhữ Khê, Nguyễn Văn Trỗi (Yên Sơn); Hoàng Tân, Cao Ngỗi (Sơn Dương)... cũng mở các cửa cống điều tiết nước về các xứ đồng để phục vụ bà con sản xuất. Ghi nhận đến ngày 14-1, có khoảng 30% diện tích đất được đổ ải. Yêu cầu đặt ra lúc này là bà con nông dân khẩn trương gia cố bờ vùng, bờ thửa, nước về đến đâu làm đất ngay đảm bảo lịch gieo, cấy trà chính vụ từ 25-1 đến ngày 30-1.