Từ năm 2017, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đã ban hành hướng dẫn về xây dựng mô hình khu dân cư tự quản về bảo vệ môi trường gắn với thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào “Tuyên Quang chung sức xây dựng nông thôn mới”. Từ các mô hình làm điểm ban đầu, MTTQ các huyện, thành phố, các xã phường, thị trấn đã phối hợp với các tổ chức chính trị xây dựng được 1.543 mô hình về bảo vệ môi trường. Từ đó, ý thức của người dân về vấn đề vệ sinh môi trường ngày càng được nâng cao, hiện tượng xả rác bừa bãi đã được kiềm chế, diện mạo các khu dân cư ngày càng xanh - sạch - đẹp.

Nhân dân xã Kháng Nhật (Sơn Dương) tổ chức thu gom rác thải.

Đặc biệt năm 2020 Ủy ban MTTQ tỉnh đã triển khai phát động phong trào Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa. Cùng với tổ chức các buổi lễ phát động, MTTQ các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn đã hiệp thương, thống nhất, phân công nhiệm vụ, việc làm cụ thể cho các tổ chức chính trị  - xã hội thực hiện. Đồng thời, xây dựng, nhân rộng các mô hình tổ, nhóm tự quản thu gom, xử lý rác thải và chống rác thải nhựa ở tất cả các khu dân cư; tuyên truyền vận động nhân dân, hộ gia đình ký cam kết tự giác thực hiện việc thu gom, xử lý rác thải, chống rác thải nhựa. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 1.203 mô hình tự quản về xử lý rác thải và chống rác thải nhựa.

Trong triển khai thực hiện phong trào, căn cứ vào thực tế từng địa phương, MTTQ ở cơ sở đã phân công rõ trách nhiệm cho từng tổ chức thành viên phụ trách nội dung cụ thể như: Hội LHPN đảm nhận vận động hội viên thu gom chai nhựa và túi nilon tái sử dụng làm gạch sinh thái, xử lý rác thải vô cơ, xây dựng các tuyến đường hoa; Hội Nông dân vận động hội viên, hộ gia đình làm thùng đựng, thu gom, xử lý rác thải hữu cơ; Đoàn thanh niên xây dựng điểm rác thải xanh ở các nhà văn hóa thôn bản; Hội Cựu Chiến binh tuyên truyền vận động xử lý rác thải tại nguồn. Ở mỗi khu dân cư, mỗi chi đoàn, chi hội phụ trách từ 1 đến 3 nhóm tự quản.

Đồng chí Mai Thị Nga, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Kháng Nhật (Sơn Dương) chia sẻ: Ban Công tác Mặt trận khu dân cư đã thành lập được 8 mô hình tự quản về bảo vệ môi trường, có 67 thành viên tham gia. Tổ tự quản do người dân trong thôn bầu ra, mỗi tổ gồm 7 - 8 người. UBND xã ra quyết định thành lập tổ tự quản và phê duyệt quy chế hoạt động theo Luật Bảo vệ môi trường. Tổ tự quản bảo vệ môi trường xã Kháng Nhật hằng tháng tổ chức các buổi lao động, quét dọn đường làng, ngõ, xóm, thu gom rác; hướng dẫn người dân đổ rác đúng nơi quy định. Các thành viên trong tổ vận động người dân trong thôn tự mua sắm thùng đựng rác, túi phân loại rác thân thiện với môi trường. Việc áp dụng các mô hình Tổ tự quản về bảo vệ môi trường đã mang lại hiệu quả tích cực. Môi trường nông thôn xã Kháng Nhật được cải thiện, đường làng, ngõ xóm được vệ sinh sạch sẽ, trong lành, cống rãnh được khai thông, rác thải được thu gom, không bị tồn đọng. Ý thức của người dân về bảo vệ môi trường đã được nâng lên.

Có thể thấy, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở đã và đang phát huy hiệu quả vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia bảo vệ môi trường. Qua đó, góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng, tạo lập môi trường sống an toàn, sạch, đẹp.