"Của ăn, của để” từ rừng

Đón xuân Giáp Thìn 2024, gia đình anh Lương Văn Trường, dân tộc Dao, thôn Tân Thượng, xã Lương Thiện (Sơn Dương) vui hơn khi vừa hoàn thành ngôi nhà xây khang trang ngót nghét tiền tỷ. Anh Trường chia sẻ, cuộc sống của gia đình đã thay đổi từ khi rừng thành nguồn phát triển kinh tế. Từ nguồn tiền bán gỗ rừng trồng, gia đình đã có "của ăn của để”. Đối với anh rừng như của để dành. Trên 8 ha rừng anh trồng quay vòng, mỗi lần khai thác khoảng 3 ha. Anh lại có một khoản tích cóp.

Anh Trường bảo, hiện trên 8 ha rừng đã được cấp FSC thuận lợi hơn cho đầu ra, giá bán tăng khoảng 10% đến 15% tùy từng thời điểm. Đây là niềm vui của chủ rừng khi được các cấp chính quyền của tỉnh quan tâm hỗ trợ làm chứng chỉ FSC. Tuy  nhiên, người trồng rừng mong muốn có thêm các loại giống keo tốt hơn để giảm thiểu thiệt hại do chết, gãy đổ…

Rừng keo 8 năm tuổi được cấp chứng chỉ FSC của người dân Bản Giảo, xã Tân Mỹ (Chiêm Hóa)

Rừng FSC đang đem đến cho người dân thôn Bản Giảo, xã Tân Mỹ (Chiêm Hóa) cuộc sống khá giả. Anh Quan Văn Tươi, Trưởng thôn Bản Giảo dẫn chúng tôi tham quan những cánh rừng của thôn giới thiệu: Thôn có 500 ha rừng, trong đó 70% là rừng FSC. 92 hộ dân, hộ nào cũng có rừng, trung bình mỗi hộ có 5 ha rừng. Từ kinh tế rừng, nhất là từ khi được cấp chứng chỉ FSC, giá trị kinh tế từ 1 ha rừng tăng khoảng 15%, người dân đã có thêm nguồn thu nhập xây nhà, nuôi được con học đại học.

Bà Quan Thị Như, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Mỹ khẳng định, mấy năm nay kinh tế rừng đã đem lại cho Tân Mỹ bộ mặt nông thôn mới, các thôn đã có nhiều nhà xây mọc lên, người dân đã dần thoát khó khăn. Hiện xã có trên 5.000 ha rừng sản xuất, nhiều nhất huyện Chiêm Hóa. Trong đó 1.817 ha đã được cấp chứng chỉ FSC. Hiện UBND xã vẫn đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị chức năng cấp chứng chỉ FSC cho diện tích rừng đạt tiêu chuẩn, phấn đấu khoảng 75% diện tích rừng của xã có chứng chỉ FSC.

Hiện nay, diện tích rừng trồng được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) của tỉnh là trên 48.318 ha (là tỉnh đứng thứ 2 cả nước về diện tích rừng được cấp chứng chỉ rừng FSC). Để có được những cánh rừng này, tỉnh đã dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng, phát triển kinh tế lâm nghiệp, từng bước cải thiện đời sống của người làm nghề rừng và người dân sống gần rừng.

Thêm xanh những cánh rừng FSC

Mùa xuân mới đang về, một mùa trồng rừng nữa lại bắt đầu. Ông Nịnh Văn Lìn, Giám đốc HTX Sản xuất nông lâm nghiệp Tiến Huy, xã Tiến Bộ (Yên Sơn) cho biết, khi mới triển khai việc cấp chứng chỉ rừng FSC HTX gặp nhiều khó khăn. Nhất là việc vận động, giải thích để bà con hiểu được thế nào là FSC và làm rừng FSC người dân sẽ được hưởng lợi gì. Tuy nhiên các cấp chính quyền luôn đồng hành nên việc triển khai cũng thuận lợi. Hiện nay, toàn bộ diện tích khai thác năm 2023 sẽ được trồng lại ngay sau Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024.

Năm 2018, những cánh rừng đầu tiên trên địa bàn xã Tiến Bộ, huyện Yên Sơn của HTX sản xuất nông lâm nghiệp Tiến Huy đã được cấp chứng chỉ FSC. Đến nay, toàn HTX đã có hơn 1.500 ha rừng được cấp chứng chỉ, với hơn 600 hộ dân tham gia. HTX cũng là đơn vị dẫn đầu tỉnh về diện tích rừng được cấp chứng chỉ.

Ngôi nhà của anh Lương Văn Trường, dân tộc Dao, thôn Tân Thượng, xã Lương Thiện (Sơn Dương) được xây dựng từ nguồn kinh tế trồng rừng FSC

Xác định quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng FSC là một trong những giải pháp quan trọng trong việc nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp nên từ năm 2015, tỉnh Tuyên Quang bắt đầu thí điểm xây dựng chứng chỉ rừng theo tiêu chuẩn của Hội đồng Quản trị rừng thế giới FSC. Tham gia chương trình cấp chứng chỉ rừng bền vững theo tiêu chuẩn FSC, người nông dân ở Tuyên Quang đã học được cách bảo vệ môi trường khi trồng, chăm sóc rừng; học được cách tiếp cận kỹ thuật canh tác mới theo quy chuẩn quốc tế. Rừng FSC cho chất lượng và sản lượng cũng như giá trị gỗ trên đơn vị diện tích tăng lên.

Ông Phạm Ngọc Mạnh, thôn Mỹ Lộc, xã Phú Thịnh (Yên Sơn) một trong những người tiên phong trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC trong thôn cho biết, trước đây gia đình ông cũng tham gia trồng nhưng ít chú ý đến chất lượng cây giống, kỹ thuật chăm sóc, nên năng suất thấp, giá bán cũng không ổn định, thường xuyên bị thương lái ép giá.

Từ năm 2015 đến nay, sau khi đăng ký trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC, hơn 10 ha rừng của gia đình ông đã được quản lý chặt chẽ, chăm sóc theo đúng kỹ thuật, cây lớn nhanh hơn. Chu kỳ trồng, chăm sóc và khai thác cũng kéo dài từ 7 đến 10 năm thay vì 5 năm như trước. Ông Mạnh cũng thường xuyên kiểm tra, kịp thời tra dặm những cây bị chết để đảm bảo diện tích cũng như mật độ rừng trồng.

Phát triển rừng gỗ lớn và rừng theo tiêu chuẩn là xu thế tất yếu của giai đoạn hiện nay, đây cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng được Tuyên Quang đặt ra trong chiến lược phát triển ngành lâm nghiệp bền vững. Theo đó, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Ban Chấp hành đảng bộ tỉnh Tuyên Quang khóa XVII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TU ngày 26/6/2021 về phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 - 2030.

Theo Nghị quyết này, tỉnh đề ra mục tiêu là tốc độ tăng bình quân giá trị sản xuất lâm nghiệp là 10%/năm; phát triển diện tích rừng gỗ lớn đạt hơn 89.000 ha; sản lượng gỗ khai thác đạt hơn 5,5 triệu m3; mở rộng diện tích cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC hơn 90.000 ha; xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch hành động giảm phát thải khí nhà kính, quản lý bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn và nâng cao trữ lượng các bon rừng trên địa bàn tỉnh để tham gia thị trường các bon trong nước và quốc tế.

Đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất, người trồng rừng theo tiêu chuẩn quốc tế FSC đã và đang làm giàu từ rừng. Đồng thời, góp phần quan trọng xây dựng "thương hiệu" gỗ rừng trồng Tuyên Quang ra thế giới.