Từ việc làm kinh tế giỏi

Anh Bàn Thừa Hưng, dân tộc Dao, sinh năm 1985, tuổi Ất Sửu. Anh Hưng bảo, mình tuổi trâu nên số vất vả, cái gì cũng tham gia, ôm vào người. Trong căn nhà gỗ mới khang trang nằm ngay đầu thôn, anh Hưng hồ hởi đón phóng viên để giới thiệu về những thay đổi ở Nà Chác. Dường như đoán được ý đồ của người viết khi muốn hỏi sâu về vai trò của Trưởng thôn, anh bảo mình có làm được gì đâu, ngại lắm.

Anh Bàn Thừa Hưng, Trưởng thôn Nà Chác, xã Năng Khả (Na Hang).

Năm 2017, anh được bầu làm Trưởng thôn sau khi đã có 11 năm kinh nghiệm kinh qua nhiều chức vụ từ Bí thư Đoàn Thanh niên, Trưởng ban Công tác Mặt trận đến công an viên… Bà con quý anh bởi sự hiền lành, nhẹ nhàng, cách nói chuyện thủ thỉ, vận động rất có chiều sâu, thấu tình đạt lý.

Được cởi tấm lòng, anh Hưng kể, ngày xưa Nà Chác nghèo lắm, kể từ khi có nước của Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang dâng lên, với vị trí cao nhất của vùng thì Nà Chác lại trở thành một vùng bán sơn thủy, người dân trong thôn phải thay đổi tập quán canh tác, tận dụng nguồn nước để làm ruộng; người thì học đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, do quanh năm phụ thuộc vào tự nhiên nên cuộc sống vẫn không khấm khá.

Năm 2014, để nâng cao hiệu quả làm kinh tế, anh Hưng cùng 5 hộ dân đã chủ động xin chính quyền, cải thiện diện tích đất hoang hóa để trồng rừng sản xuất. Anh kể, ngày đó vất vả, mỗi gia đình làm được chừng gần 2 ha, nhưng sự vất vả trong cải tạo thì chắc không nơi nào bì được, diện tích rừng không tập trung, mỗi nơi 1 ít nên chăm sóc vất vả, bảo vệ cũng khó khăn.

Năm 2018, gia đình anh Hưng là hộ bán lứa rừng đầu tiên, thu được gần 80 triệu đồng. Lúc này người dân Nà Chác vẫn còn bán tín, bán nghi, nhưng thấy Trưởng thôn thu tiền bằng thật, từ năm 2019, toàn thôn có phong trào nhà nhà trồng rừng, người người trồng rừng, diện tích rừng đã đạt hơn 200 ha vào năm 2023. Và duy trì cho đến hiện tại.

Là người hay mày mò, thường xuyên tìm hiểu những mô hình hay cách làm mới qua mạng xã hội. Năm 2012, anh Hưng là người đầu tiên trong thôn mang mô hình nuôi lợn lai rừng sinh sản về thôn Nà Chác. Ban đầu khởi nghiệp với 2 con lợn, bằng kinh nghiệm, chịu khó học, đọc, anh tự sáng tạo ra cách nuôi bán hoang dã, tự nhân đàn lên được 5 con lợn mẹ sinh sản và duy trì 10 con như hiện nay. Anh bảo, từ nuôi lợn lai rừng, mỗi năm gia đình cũng có thu nhập khoảng 130 triệu đồng. Do đất đai rộng, lợn nuôi thả rông, thức ăn cũng hoàn toàn tự nhiên nên công việc chăm sóc khá thuận lợi, ít dịch bệnh và đặc biệt, mấy tay buôn miền xuôi thích lắm.

Đến chuyện vận động

Chủ tịch UBND xã Năng Khả Hoàng Văn Hoan cho biết, Nà Chác là thôn có nhiều cái mới, cũng là thôn 4.0 đúng nghĩa của miền sơn cước, từ việc làm kinh tế hộ từ rừng, chăn nuôi đến phong trào lớp trẻ làm Youtuber, Tiktoker hay xuất khẩu lao động, Nà Chác đều đi đầu. Kỳ lạ ở chỗ, tiếp cận cái mới luôn có bóng dáng Trưởng thôn Bàn Thừa Hưng, anh Hoàn bật mí, anh Hưng cũng từng là Youtuber đời đầu, khiến nhiều người trẻ ngả mũ thán phục.

Trưởng thôn Bàn Thừa Hưng (thứ 2 từ phải sang) thăm mô hình nuôi cá tầm của Nhân dân trong thôn.

Người dân Nà Chác vẫn nhắc câu chuyện về ngày chân ướt chân ráo nhận chức Trưởng thôn, anh Hưng được xã giao cho đi vận động làm đường nội đồng dẫn vào khu Nà Hấng. Ánh mắt đầy sự hoài niệm, anh Hưng kể, ngày xưa dẫn vào cánh đồng Nà Hấng là con đường bé xíu, mùa mưa lầy lội, đi lại vô cùng khó khăn. Năm 2017, được chính quyền xã cho chủ trương làm đường bê tông, quãng đường hơn 300 m nhưng phải đi qua đất của 10 hộ dân trong thôn. Anh nhớ mãi trường hợp của ông Phùng Xuân Nguyên, là hộ nằm ngay đầu con đường cũng là hộ phải hiến nhiều đất nhất với hơn 100 m2, nhưng ông Nguyên là hộ tiên phong hiến đất làm đường.

Do nằm ở đầu đường nên sẽ chịu nhiều thua thiệt, đến năm 2023, khi Sở Giao thông Vận tải tỉnh nhà (tên lúc đó) đầu tư xây dựng cầu Nà Hấng nối vào tuyến đường bê tông nội đồng đã có, nhà ông Nguyên lại tiếp tục là hộ nằm trong diện lấy đất làm mố cầu. Anh Hưng kể, nghe chủ trương, ông Nguyên bần thần, lúc đầu thực sự khó khăn trong vận động, phải đến 4 lần Trưởng thôn cùng đại diện các đoàn thể đến nhà vận động, ông Nguyên mới xuôi. Trong căn nhà nhỏ nằm tận cuối thôn, ông Nguyên nay đã già nhưng vẫn minh mẫn, ông bày tỏ, nhà thuộc diện hộ nghèo, có hơn 2 sào ruộng, hiến đất thì tiếc lắm, nhưng chủ trương của Nhà nước có lợi cho dân nên ông cũng cố gắng chấp hành.

Anh Hưng còn kể câu chuyện người dân thấy ông Nguyên thiệt thòi quá, tự hiến đất ruộng dồn điền đổi thửa cho ông Nguyên. Ông Phùng Kim Hồng nhớ lại, lúc đó đất sản xuất của gia đình ông và ông Phùng Toàn Vượng nằm cạnh đất nhà ông Nguyên, 2 ông tự đổi đất, dồn lại cho ông Nguyên được gần 100 m2 đất. Ông Hồng bảo, tấc đất tấc vàng, ông cũng băn khoăn, nhưng khi dồn được thì cánh đồng nhà ai cũng đẹp, vuông vắn, có nước tưới, hơn nữa đó là sự đoàn kết, ân tình của người vùng cao.

Năm nay, có lẽ là năm thành công của cặp vợ chồng 9x Bàn Hứu Nguyên, gia đình thuộc diện khó khăn của xã, vợ anh Nguyên đau ốm thường xuyên, năm 2023, được sự giới thiệu của anh Hưng, anh Nguyên được hỗ trợ làm nhà mới trị giá 50 triệu đồng và được hỗ trợ vay 100 triệu đồng từ nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Na Hang. Câu nói “an cư lạc nghiệp” có lẽ đúng, có nhà mới, có vốn, kinh tế của gia đình anh Nguyên từ đó nâng lên, anh bén duyên với nuôi trâu sinh sản. Anh Nguyên chia sẻ, năm nay, anh bán được 3 con nghé con thu được gần 70 triệu đồng, cộng thêm số vốn tích góp khi đi làm thuê, dự định cuối năm nay, vợ chồng anh sẽ mở rộng quy mô chăn nuôi và phấn đấu vào năm 2026 sẽ hoàn thành nghĩa vụ trả nợ với ngân hàng. Nhưng sự dìu dắt và động viên của Trưởng thôn Bàn Thừa Hưng có lẽ là những câu chuyện cả đời không thể nào quên.

Nà Chác thay đổi mạnh mẽ kể từ khi có phong trào xây dựng nông thôn mới, nhận thức của bà con được nâng lên. Từ tinh thần đoàn kết bà con trong thôn đã đóng góp xây dựng được Nhà văn hóa thôn lớn nhất vùng, chi phí lên đến trên 700 triệu đồng. Toàn thôn hiện có trên 30 lao động đi làm việc trong và ngoài nước, nơi đây hiện cũng nổi lên với phong trào làm Youtube, hiện thôn có hàng chục kênh Youtube do bà con trong thôn xây dựng có doanh thu mỗi tháng đều đặn từ 20 đến 80 triệu đồng. Bên cạnh đó là những câu chuyện về nuôi cá tầm, hay giới trẻ dần ly nông không ly hương, tận dụng đồi đất quê hương để khởi nghiệp, buôn bán trên mạng xã hội khiến ai cũng muốn ngồi để thâu nạp thông tin không rời. Theo thống kê, hiện thu nhập bình quân đầu người tại Nà Chác đạt khoảng 41 triệu đồng/người/năm. Trưởng thôn Bàn Thừa Hưng tủm tỉm, cứ việc gì có lợi cho dân thì ra sức làm, ra sức vận động, miễn dân bản khá là anh thấy vui và tự hào.