Nigeria đưa vào vận hành nhà máy lọc dầu Dangote. (Ảnh ADRON HOMES)

Là nhà sản xuất dầu thô hàng đầu của châu lục nhưng Nigeria lại phải nhập khẩu gần như tất cả các sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Tình trạng thiếu nhiên liệu mới nhất đã ảnh hướng lớn đến đất nước và cuộc sống của người dân. Nigeria đã chi 23,3 tỷ USD vào năm 2022 để nhập khẩu sản phẩm xăng dầu và tiêu thụ khoảng 33 triệu lít xăng mỗi ngày. Nhà máy lọc dầu Dangote được đầu tư bởi doanh nhân người Nigeria đồng thời cũng là người giàu nhất châu lục Aliko Dangote. Bloomberg ước tính khối tài sản của tỷ phú này tính đến thời điểm hiện tại là hơn 20 tỷ USD. Khởi công từ năm 2016, tổng chi phí để xây dựng nhà máy ước tính vào khoảng 20 tỷ USD, trong đó hơn 60% được cung cấp bởi doanh nhân Aliko Dangote. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Nigeria (NNPC) cũng sở hữu 20% vốn của nhà máy với khoản đầu tư trị giá 2,76 tỷ USD.

Chính phủ Nigeria coi nhà máy lọc dầu Dangote là lời giải cho tình trạng thiếu nhiên liệu lặp đi lặp lại của nước này. Ðược lắp đặt trong khu liên hợp công nghiệp lớn của Tập đoàn Dangote Industries Limited, bao gồm một đơn vị hóa dầu và một đơn vị khác để sản xuất phân bón, nhà máy lọc dầu này có công suất xử lý 650.000 thùng dầu/ngày, trở thành nhà máy lọc dầu lớn nhất ở châu Phi và xếp thứ 6 trên thế giới.

Khu phức hợp này cũng có một nhà máy điện 435 megawatt, cảng nước sâu và nhà máy sản xuất phân bón. Nhà máy sẽ sản xuất cả xăng, dầu diesel, nhiên liệu máy bay và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế khác nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước và có kế hoạch xuất khẩu lượng xăng dầu dư thừa. Nhà máy lọc dầu Dangote dự kiến bắt đầu lọc dầu thô vào tháng 6/2023, nhưng công ty tư vấn nghiên cứu Energy Aspects có trụ sở tại London (Anh) cho biết, việc vận hành là một quá trình phức tạp và dự kiến các hoạt động sẽ bắt đầu vào cuối năm 2023, đạt 50-70% vào năm 2024, với quy trình so le của các đơn vị khác vào năm 2025.

Nhà máy lọc dầu cần nguồn cung cấp dầu thô liên tục, tuy nhiên sản lượng dầu của Nigeria đang giảm do trộm cắp dầu, phá hoại đường ống và đầu tư dưới mức. Vào tháng 4/2023, sản lượng dầu mỏ của Nigeria giảm xuống dưới 1 triệu thùng/ngày, giảm 23% so với tháng trước đó và giảm 16,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Với sản lượng dưới 1 triệu thùng/ngày, đây là tốc độ sản xuất thấp nhất mà Nigeria đã ghi nhận trong năm 2023.

Sản lượng dầu của Nigeria được ghi nhận ở mức 1,2 triệu thùng/ngày trong tháng 4/2022. Sau khi giảm đều đặn xuống khoảng 1,1 triệu thùng/ngày vào nửa cuối năm 2022, nhờ sự phản đối kịch liệt trên toàn quốc đối với nạn trộm cắp dầu mỏ, sản lượng dầu của Nigeria đã bắt đầu phục hồi và dao động ở mức 1,3 triệu thùng/ngày trong quý đầu tiên của năm 2023. Trong khi đó, nền kinh tế Nigeria phải đối mặt với những thách thức trong việc đạt được đà tăng trưởng trong quý đầu tiên của năm 2023, với hoạt động kinh doanh và chi tiêu của người tiêu dùng vẫn giảm, bên cạnh lạm phát chi phí đầu vào cao và tỷ lệ việc làm thấp hơn so với năm 2022.

Việc vận hành nhà máy lọc dầu Dangote được cho là sẽ có tác động tích cực đến nền kinh tế Nigeria, giúp đáp ứng tất cả các nhu cầu nhiên liệu của quốc gia. Với việc thay thế nhiên liệu nhập khẩu bằng sản xuất trong nước, nhà máy lọc dầu này dự kiến sẽ giúp Nigeria tiết kiệm hơn 7,5 tỷ USD ngoại hối mỗi năm, tăng xuất khẩu và tạo ra nhiều công ăn việc làm.