Ô tô điện và hạ tầng hỗ trợ đã tiến một bước dài trong năm 2022.

Đã một thập kỷ kể từ khi chiếc xe điện (Tesla EV) đầu tiên ra mắt thị trường và quá trình điện khí hóa ô tô trên toàn cầu đã bắt đầu một cách nghiêm túc. Việc chấp nhận công nghệ mới lúc đầu còn chậm, nhưng trong 10 năm qua, những phát kiến công nghệ - đặc biệt là pin - đã đẩy lùi những nghi ngại. Thậm chí, ô tô điện đã trở thành phương tiện hằng ngày ở nhiều khu vực trên thế giới. 

Thực tế, năm 2022 chính là giai đoạn loại bỏ mọi nghi ngờ về khả năng tồn tại của xe điện trong bức tranh kinh tế xã hội chung toàn cầu. Theo Morgan Stanley, năm 2022, doanh số xe điện toàn cầu đã tăng thêm 70%, tương đương khoảng 2 triệu chiếc, so với năm 2021. Theo Kelly Blue Book, xe điện chiếm tới 5,6% tổng số ô tô mới được bán ra trên toàn cầu - gấp nhiều lần con số 1,9% của năm 2019. Thực tế, số liệu của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho thấy, lượng ô tô điện đã tăng gấp ba thị phần từ năm 2019 đến năm 2021 với 6,6 triệu chiếc được bán trên toàn cầu vào năm ngoái, bất chấp tình trạng thiếu linh kiện bán dẫn và hàng loạt khó khăn khác. 

Khi cơ hội đã hiển hiện, hầu hết nhà sản xuất ô tô trong năm vừa qua đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhiều thương hiệu đã có được những thành tựu đáng nể và hàng loạt mẫu xe mới đã trình làng. Sức hút của xe điện thậm chí lôi cuốn nhiều “ông lớn” ngoài ngành như Apple, Sony hay Foxconn.  

Xét về thị phần, Tesla (Mỹ) và BYD (Trung Quốc) đều giữ được vị trí thống trị, với ưu thế tuyệt đối thể hiện trên sân nhà. Thậm chí, doanh số BYD hiện chiếm gần 20% tổng doanh số xe điện trên toàn cầu. Về phần mình, Tesla năm 2022 cũng có những dấu mốc đáng chú ý, như Model Y thứ 10.000 được sản xuất tại nhà máy Texas (Mỹ), hay chiếc xe thứ 1 triệu xuất xưởng tại nhà máy Thượng Hải.

Hầu hết các nhà sản xuất ô tô khác cũng có những bước tiến nhất định trong năm vừa qua. Ford đã bán ra chiếc xe bán tải F-150 Lightning được mong đợi kể từ tháng 5-2022, trong khi General Motors (GM) tập trung phát triển một loại pin mới, song song thúc đẩy kế hoạch đưa thêm 7 mẫu xe điện đến thị trường châu Âu vào năm 2024. Tập đoàn ô tô Mỹ này cũng đã có một năm đầy bận rộn với loạt sản phẩm điện hóa mới như Yukon Denali, Silverado, Blazer và Celestiq EV và tới đây là xe thể thao Corvette với hệ truyền động hybrid. 

Về phần mình, nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Hyundai không chịu thua kém, khi công bố khoản đầu tư 5 tỷ USD gia tăng năng lực sản xuất tại Mỹ, hiện thực hoá tham vọng tung ra 17 mẫu xe điện vào cuối thập kỷ này. Trong khi đó, KIA - thương hiệu “anh em” của Hyundai cũng đã giới thiệu chiếc EV6 GT mạnh mẽ hơn tại Tuần lễ xe hơi Monterey.

IONIQ 6 là điểm nhấn trong những nỗ lực thúc đẩy xe điện của Hyundai năm 2022.

Tại châu Âu, Volkswagen có một năm hiệu quả, với nhà máy sản xuất ID.4 mới đi vào hoạt động ở Tennessee. Tập đoàn ô tô hàng đầu châu Âu cũng công bố kế hoạch đầu tư thêm 7,1 tỷ USD gia tăng năng lực sản xuất ở Bắc Mỹ trong 5 năm tới; song song khởi động hoạt động kinh doanh pin. 

Năm 2022 cũng chứng kiến sự mở rộng mạnh mẽ của mạng lưới các trạm sạc nhanh khác nhau trên toàn cầu. Vào tháng 6, Nhà Trắng đã đề xuất một bộ tiêu chuẩn cho mạng lưới sạc xe điện quốc gia. Hưởng ứng lời kêu gọi này, GM thông báo sẽ hợp tác với EVGo để tạo ra mạng lưới sạc nhanh “từ bờ biển này sang bờ biển khác” của nước Mỹ, gồm 500 trạm.  

Mở rộng quy mô trạm sạc dành cho ô tô điện cũng đang được nhiều quốc gia trên thế giới ưu tiên thúc đẩy. Ngay ở Đông Nam Á, cùng với Việt Nam, các nước khác gồm Thái Lan, Singapore, Indonesia cũng đang ráo riết triển khai nỗ lực này. 

Nhìn về tương lai, giới chuyên môn cho rằng, năm 2022 tiếp tục đóng góp quan trọng trong việc thay đổi nhận thức và thúc đẩy vai trò xe điện trên toàn cầu. Điều này chính là tiền đề tích cực để ô tô chạy điện tiếp tục có thêm những bước tiến mới. Trong đó, riêng năm 2023 sẽ chứng kiến ít nhất 3 trào lưu lớn trong lĩnh vực xe điện. 

Thứ nhất, đó là việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp ô tô để phục vụ hoạt động sản xuất xe điện theo hướng hiệu quả hơn, kết hợp gia tăng đáng kể năng lực và công nghệ sản xuất pin trên quy mô toàn cầu. Qua đó, giá thành của những chiếc ô tô điện sẽ có thể thấp dần, tiệm cận với mặt bằng chung của xe sử dụng động cơ đốt trong truyền thống. 

Vượt qua khó khăn dịch Covid-19, Giải đua xe điện Formula E đã lần đầu “cập bến” Đông Nam Á, khi diễn ra sôi động tại Indonesia.

Thứ hai, thế giới sẽ chứng kiến sự hợp tác giữa các nhà sản xuất ô tô, cũng như các công ty năng lượng lớn để nhanh chóng “phủ sóng” trạm sạc trên khắp mọi quốc gia. Cùng với đó, hoạt động sản xuất năng lượng sạch cũng sẽ được thúc đẩy với những khoản đầu tư khổng lồ. 

Thứ ba, đó là sự phát triển mạnh hơn của công nghệ tự hành, dựa trên những chiếc xe điện. Trong năm 2022, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này gặp khó khăn, như Argo AI - do Ford và Volkswagen hậu thuẫn - đã buộc phải chấm dứt hoạt động. Tuy nhiên, năm 2023 sẽ chứng kiến bước ngoặt lớn, với những tên tuổi dẫn đầu cuộc chơi có thể điểm tới như Waymo hay Cruise.