Cô gái nhỏ bé Đàm Thị Thanh Hiền ở xã Trung Yên, huyện Sơn Dương luôn khát vọng, nhiệt huyết để giữ gìn tiếng đàn Tính, điệu Then và mang bản sắc cội nguồn của dân tộc đến với du khách. Nhiệt huyết ấy như một thanh âm nhỏ bé nhưng trong trẻo hòa vào bản nhạc đại ngàn - tiếng đàn Tính, điệu Then di sản quý báu, vô giá của người Tày.

Chị Đàm Thanh Hiền (28 tuổi), là Chủ nhiệm Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính thôn Quan Hạ, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương. Hiền sinh ra trên quê hương cách mạng, trong một bản làng người Tày. Chính vì thế, cái chất văn hóa nguồn cội của người Tày đã ngấm sâu vào người chị từ khi còn trong vòng tay của mẹ, trong mỗi bữa ăn, trong mỗi giấc ngủ. Hiền chia sẻ: “Những câu hát lời ru của mẹ bên khung cửi, hay một điệu Then vang lên cùng tiếng đàn Tính của ông sau những bữa cơm chiều khiến tôi khát khao được đi vào và tìm hiểu thế giới ấy”.

Sau khi tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm Mầm non, vào Chủ nhật hàng tuần, Hiền vượt hơn 100 km tìm đến nhà nghệ nhân Chu Thạch ở xã Hà Lang và nghệ nhân Hà Thuấn ở xã Tân An (huyện Chiêm Hóa) để học hát Then, chơi đàn Tính. Hiền còn lặn lội đến các bản làng nơi có đồng bào Tày sinh sống để tìm hiểu và ghi chép cẩn thận những điệu Then cổ.

Chị Đàm Thị Thanh Hiền (bên trái) say mê hát Then, đàn Tính từ khi còn nhỏ.

Khi có vốn kiến thức về hát Then, đàn Tính, Hiền đã mang đàn Tính đến Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào để biểu diễn. Với mong muốn nhận được sự chia sẻ cùng lan tỏa văn hóa dân tộc Tày đến với khách du lịch tại đây. Những ngày đầu đem đàn Tính đến đây, Hiền thường chọn xung quanh khu vực hồ Nà Nưa để ngồi hát Then, gảy đàn Tính. Nhiều người thấy lạ, họ nhìn Hiền một cách dò xét. Có người còn bông đùa nói rằng lúc nào cũng thấy khoác đàn tính, chằng biết làm cái gì?

Dần dà, mọi lời bàn tán được xua tan khi cô gái trẻ Đàm Thanh Hiền cất lên lời Then hòa nhịp cùng đàn Tính. Họ như thấy được không gian văn hóa xa xưa, thân thuộc của người Tày quê mình hiện về trước mắt. Đặc biệt nhiều khách du lịch bị cuốn hút bởi tiếng Then, đàn Tính cất lên tại khu du lịch. Có rất nhiều du khách đã bắt chuyện làm quen và xin được chụp hình, quay video để đưa lên Fecabook, Zalo cá nhân giữ làm kỷ niệm.

Du khách chụp ảnh với Hiền khi trải nghiệm trên hồ Nà Nưa.

Với khả năng thành thạo hát Then, đàn Tính và có duyên với khách du lịch, Hiền được Ban Quản lý các Khu du lịch tỉnh chọn làm ca sỹ hát Then phục vụ du khách khi trải nghiệm sản phẩm du lịch “Đi mảng nghe hát Then trên hồ Nà Nưa”.

“Ngọt ngào như tiếng suối ngàn xưa, ấm áp hơn muôn ngọn lửa hồng, đậm đà hơn muôn ngàn lời ca, là tiếng đàn tính quê em....” -  Hiền say sưa hát, những câu hát ấy vang vọng bay cao lên đỉnh núi Hồng hùng vĩ, trong trẻo như dòng suối Nà Nưa, long lanh như hạt sương sớm đầu đông đã làm tan chảy, đắm say bao tâm hồn du khách.

Mỗi giai điệu không chỉ là âm nhạc mà còn là một cảm xúc, một tinh thần mà Hiền truyền đạt qua từng câu hát. Bằng cách này, cô không chỉ làm cho du khách yêu mến hơn, mà còn giúp họ hiểu sâu hơn về văn hóa ngàn đời của người Tày thông qua những lời Then và những âm thanh của đàn Tính.

Chị Hiền biểu diễn hát Then, đàn Tính phục vụ du khách trên hồ Nà Nưa.

Du khách không ngần ngại bày tỏ ấn tượng đầy ngạc nhiên trước trải nghiệm tuyệt vời của họ khi được nghe cô Hiền biểu diễn hát Then. Dù Hiền mang vẻ ngoài mảnh mai, bé nhỏ, nhưng âm nhạc và tiếng đàn của cô lại lan tỏa vang xa, thu hút và gợi lại biết bao cảm xúc cho mỗi người thưởng thức. Khi ngồi trên mảng, lơ lửng trên mặt nước trong xanh, trong bầu không khí hòa mình vào vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và trong lành, âm nhạc của đàn Tính và giai điệu Then vang vọng trên mặt hồ yên bình, mang đến cho du khách một cảm giác thư thái, an lòng đầy lạ lùng.

Một số du khách không chỉ thích thú mà còn tham gia biểu diễn Then, họ thậm chí còn tham gia phụ họa bằng cách sử dụng chùm xóc, tạo ra những điệu nhảy, những giai điệu đồng hành cùng cô Hiền trong màn biểu diễn đầy ấn tượng.

Khách du lịch thích thú khi chụp ảnh với các thành viên trong Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính.

Hiền luôn kiên trì hướng dẫn cách gảy đàn tính cho các em nhỏ.

Để văn hóa người Tày được lan tỏa rộng rãi, ban đầu Hiền lựa chọn những người cùng chung sở thích, yêu văn hóa truyền thống, động viên họ cùng tham gia luyện tập, xây dựng các tốp hát Then. Đến năm 2018, Hiền cùng với những người yêu thích hát Then đã thành lập Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính cội nguồn thôn Quan Hạ, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương với 8 thành viên. Qua hơn 4 năm hoạt động, đến nay, Câu lạc bộ đã có 29 thành viên với các lứa tuổi từ 7 đến 70 tuổi cùng chung niềm đam mê hát Then.

Câu lạc bộ hát Then biểu diễn tại lán Nà Nưa.

Bà Đàm Thị Thêm, một thành viên tích cực của câu lạc bộ chia sẻ về cách mà Hiền đã truyền đam mê cho các thành viên. Hiền không chỉ đơn giản là người hướng dẫn mà còn là nguồn động viên tận tình, truyền đạt kiến thức âm nhạc chi tiết từ cách phát âm, diễn đạt tình cảm qua giọng hát cho đến cách tận dụng đúng kỹ thuật của đàn Tính. Điều này đã giúp mỗi thành viên trong câu lạc bộ ngày càng hoàn thiện kỹ năng hát Then và chơi đàn Tính của mình.

Hiền hướng dẫn học viên nhí cách gảy đàn tính.

Để nâng cao chất lượng các tiết mục, kỹ năng biểu diễn cho các thành viên trong Câu lạc bộ, Hiền đã tổ chức nhiều đợt giao lưu với các CLB khác trong và ngoài tỉnh để học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật hát Then, đàn Tính. Nhờ thường xuyên chăm chỉ tập luyện, các thành viên trong Câu lạc bộ ngày càng thành thạo nhiều tiết mục văn nghệ và tự tin trên sân khấu. Trong những lần hội thi, hội diễn và phục vụ nhiều đoàn khách trong nước và nước ngoài đến với Khu di tích Quốc gia đặc biệtTân Trào, các thành viên trong Câu lạc bộ đã nhận được nhiều lời khen ngợi, hài lòng của du khách.

Nhiều du khách thích thú khi chụp ảnh cùng các thành viên trong câu lạc bộ.

Với niềm đam mê hát Then, đàn tính và mong muốn lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, Hiền không chỉ là người gìn giữ mà còn là người nghệ sĩ có tầm nhìn xa, đang cống hiến cho sự phát triển và lan tỏa văn hóa của dân tộc. Nhờ vào sự đam mê và nỗ lực không ngừng nghỉ của Hiền, nghệ thuật hát Then không chỉ là di sản truyền thống mà còn là nguồn động viên, sức hút tạo nên một không gian văn hóa độc đáo, góp phần làm cho Khu du lịch lịch sử Tân Trào trở thành điểm nhấn, trong hành trình trải nghiệm của du khách khi đến với chiến khu xưa.