Đại diện Hội Mỹ thuật Việt Nam trao tượng trưng 25 tác phẩm cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Vừa qua, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã tiếp nhận 25 tác phẩm mỹ thuật đương đại do Hội Mỹ thuật Việt Nam chọn lọc và chuyển giao. Sự kiện gây chú ý bởi đây là số lượng tác phẩm lớn nhất từ trước tới nay, “tương đương với hai năm miệt mài sưu tầm của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam” - theo chia sẻ của Tiến sĩ Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng. 25 tác phẩm hội họa đa dạng về thể loại, phong phú về đề tài của phần lớn tác giả đã thành danh. Có thể kể đến một số tác phẩm của các tên tuổi như: “Chiều vàng” của Trịnh Tuân, “Nhớ nhà” của Hoàng Hồng Cẩm, “Ngựa” của Hứa Thanh Bình, “Chắn Đăng” của Lê Vân Hải, “Một tình yêu” của Đoàn Văn Nguyên, “Thôn nữ” của Hồ Hữu Thủ, “Trường Sa” của Ca Lê Thắng, “Phá Tam Giang” của Trương Bé… 12 tác phẩm chất liệu sơn dầu, bốn tác phẩm chất liệu sơn mài, hai tác phẩm chất liệu bột màu, một tác phẩm chất liệu khắc gỗ, ba tác phẩm chất liệu in độc bản, một tác phẩm điêu khắc chất liệu inox, hai tác phẩm chất liệu acrylic bổ sung đáng kể cho các bộ sưu tập mỹ thuật đương đại của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, và sẽ có cơ hội tiếp cận đông đảo công chúng trong thời gian tới.

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam cho biết các bức tranh chuyển giao cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam lần này đều là tác phẩm có giá trị của họa sĩ ở nhiều vùng miền trên cả nước, được Hội sưu tầm qua các triển lãm mỹ thuật, cuộc thi, trại sáng tác… Hơn 1.000 tác phẩm hiện lưu giữ trong kho tranh của Hội Mỹ thuật Việt Nam, chưa có phương thức hay dịp nào để công bố. Do đó, Hội đã tuyển chọn và trao 25 tác phẩm đặc sắc, tiêu biểu để Bảo tàng lưu giữ, bảo quản, phát huy giá trị và đưa tác phẩm đến với công chúng. Từ khi thành lập vào năm 1966 đến nay, các thế hệ cán bộ, chuyên gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã rất nỗ lực tìm kiếm, sưu tầm các tác phẩm mỹ thuật.

Tuy nhiên công tác này gặp nhiều khó khăn và nhiều lần gián đoạn do kinh phí eo hẹp, thị trường mỹ thuật liên tục biến đổi. Trong bối cảnh đó, việc các thân nhân họa sĩ, các nhà sưu tập, các tổ chức văn hóa-nghệ thuật… hiến tặng hiện vật cho Bảo tàng trở thành động lực rất lớn, làm giàu thêm kho tàng nghệ thuật, kết nối nghệ sĩ với người yêu tranh. 25 tác phẩm vừa chuyển giao đều có giá trị sưu tầm rất lớn nếu đưa ra thị trường nghệ thuật hiện nay, trong đó có những tác phẩm Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã có mục tiêu sưu tầm từ lâu mà chưa tìm được, chẳng hạn như tác phẩm của họa sĩ tài năng Hoàng Hồng Cẩm (1959-2011).

Đầu năm 2025, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam liên tục tiếp nhận nhiều tác phẩm nghệ thuật giá trị mà thân nhân họa sĩ và nhà sưu tập trao tặng. Tuy nhiên không phải tác phẩm hiến tặng nào Bảo tàng cũng tiếp nhận mà cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của Hội đồng khoa học và Hội đồng tư vấn gồm các nghệ sĩ, chuyên gia đề ra. Một số tiêu chí như: Bảo đảm chất lượng nghệ thuật, là tác phẩm nguyên gốc, được thẩm định và kiểm chứng về xuất xứ, uy tín… Đầu tháng 2/2025, gia đình họa sĩ, nhà điêu khắc nổi tiếng Trần Tuy (1942-2019) đã trao tặng Bảo tàng tác phẩm điêu khắc “Chân dung họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung”. Đây là bức tượng bán thân mà nhà điêu khắc Trần Tuy sáng tác năm 2003, khắc họa sinh động thần thái họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung, vị Giám đốc đầu tiên của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Với một trong những thể loại rất khó sưu tầm và bảo quản là mỹ thuật cổ, bộ sưu tập tranh dân gian của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cũng may mắn được bổ sung hai tác phẩm quý từ nhà sưu tập Phạm Đức Sĩ: Bức tranh thờ “Thiên thượng đồ” và “Cung nghênh Phật giá” (của dân tộc Sán Dìu). Đây là hai bức tranh quý hiếm và có giá trị đặc biệt không chỉ về mặt mỹ thuật, mà còn chứa đựng nhiều câu chuyện liên quan đến văn hóa, phong tục, tín ngưỡng của đồng bào.

Đáng chú ý, bức “Thiên thượng đồ” là tranh cuộn, dài tới 13m, vẽ bằng màu tự nhiên trên giấy dó, niên đại khoảng đầu thế kỷ 20. Các chuyên gia, nhà nghiên cứu của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam khẳng định đây là loại tranh cầu dài hiếm gặp, bố cục chặt chẽ, nét vẽ thanh thoát, thể hiện trình độ thẩm mỹ cao của người xưa. Trước đó, tháng 11/2024, họa sĩ, nhà lý luận phê bình và nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Quân cũng đã chọn Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam để trao gửi hai “đứa con tinh thần” của mình là tranh sơn dầu “Lá cờ - Đất Điện Biên” (sáng tác năm 1980) và “Thăng Long Đông Đô Hà Nội” (sáng tác năm 2010). Họa sĩ 77 tuổi là một trong những nghệ sĩ ghi được nhiều dấu ấn đậm nét trong cả hai lĩnh vực là sáng tác và nghiên cứu, lý luận phê bình.

Có thể nói rằng nguồn hiện vật hiến tặng, chuyển giao, trao đổi đóng vai trò hết sức quan trọng đối với Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nói riêng và các thiết chế bảo tàng nói chung. Việc các tác phẩm gốc, có giá trị cao được gìn giữ, trưng bày, giới thiệu tại bảo tàng mang lại nhiều lợi ích cho cả giới mỹ thuật và cộng đồng, như góp phần làm giảm hiện tượng mạo danh và tranh đạo nhái, phục vụ nhu cầu và trình độ hưởng thụ văn hóa ngày càng được nâng cao… Đại diện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, ông Nguyễn Anh Minh bày tỏ sự tri ân sâu sắc đồng thời mong muốn các họa sĩ, nhà nghiên cứu, nhà sưu tầm, doanh nghiệp, tổ chức xã hội tiếp tục ủng hộ, đóng góp các tác phẩm nghệ thuật đặc sắc.

Theo số liệu của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, tính đến năm 2024, Bảo tàng đã sưu tầm, lưu giữ khoảng 20.000 hiện vật, trong đó có chín Bảo vật quốc gia, gần 2.000 tác phẩm của thế hệ họa sĩ mỹ thuật Đông Dương… Số hiện vật này phản ánh tương đối toàn diện lịch sử phát triển của nền mỹ thuật Việt Nam, hình thành nên các bộ sưu tập như mỹ thuật tiền sử, mỹ thuật phong kiến từ thế kỷ 10 đến cuối thế kỷ 19, mỹ thuật kháng chiến, mỹ thuật cận-hiện đại, mỹ thuật ứng dụng, mỹ thuật dân gian…