Hiệu quả từ mô hình trường, lớp bán trú dân nuôi huyện Đồng Văn
(HGĐT)- Hiện nay, toàn huyện có 17 xã có lớp bán trú dân nuôi, với tổng số 3.337 học sinh. Trong đó, học sinh bán trú dân nuôi hệ phổ thông có 3.124 em; hệ phổ cập có 213 học sinh. Để giúp các em có điều kiện ăn học, huyện Đồng Văn đã thực hiện theo phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm.
Những năm trước đây, công tác giáo dục huyện Đồng Văn gặp rất nhiều khó khăn, tỉ lệ huy động trẻ trong độ tuổi từ 6 - 14 tuổi tới trường đạt rất thấp. Đặc biệt, có nhiều xóm, bản trắng về giáo dục, tỉ lệ thất học, mù chữ còn nhiều và tăng nhanh… Đứng trước khó khăn đó, năm 1988, huyện Đồng Văn đã tổ chức trường bán trú dân nuôi xã Lũng Thầu, trên cơ sở học tập mô hình trường bán trú dân nuôi xã Sủng Thài, huyện Yên Minh. Sau khi thành lập trường, với tổng số 48 học sinh, lớp 1 có 22 học sinh; lớp 2 có 26 học sinh. Ban đầu, huyệnhuy động nhân dân đóng góp nguyên vật liệu làm lớp học, nhà ở lưu trú cho học sinh và đóng góp hơn 700 kg ngô hạt để nuôi học sinh trong một tháng… Sau một thời gian thực hiện, ngành giáo dục huyện đã thu được những kết quả đáng mừng, đồng thời huyện cũng rút ra được bài học thiết thực và từ những kinh nghiệm, kết quả đó, đến nay đa phần các xã của huyện Đồng Văn đều đã có trường học bán trú dân nuôi.
Hiện nay, toàn huyện có 17 xã có lớp bán trú dân nuôi, với tổng số 3.337 học sinh. Trong đó, học sinh bán trú dân nuôi hệ phổ thông có 3.124 em; hệ phổ cập có 213 học sinh. Để đảm bảo cho các em học sinh bán trú dân nuôi có đầy đủ điều kiện ăn ở, sinh hoạt, học tập, các cấp, ngành và toàn thể bà con nhân dân huyện Đồng Văn đã thực hiện theo phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, có sự đầu tư hỗ trợ của Nhà nước. Với quan điểm sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp chung, toàn xã hội phải có trách nhiệm chăm lo, xây dựng sự nghiệp giáo dục. Từ đó, các cấp, ngành từ huyện đến xã đã ra Nghị quyết, tất cả các hộ gia đình trong xã đều phải có trách nhiệm tham gia đóng góp lương thực để nuôi học sinh nội trú theo hình thức góp bằng ngô hạt, gạo hoặc bằng tiền mặt tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế của từng gia đình trên cơ sở số học sinh bán trú dân nuôi đảm bảo có đủ từ 18 - 20 kg ngô hoặc gạo/học sinh/tháng; ngoài ra, các gia đình còn góp thêm rau xanh, chất đốt cho học sinh ăn, ở tại trường.
Tại những xã có trường bán trú dân nuôi, đã huy động nhân dân góp công, góp sức san nền để làm phòng học đã lên đến hàng chục ngàn ngày công... Ngoài ra, các chương trình, dự án còn hỗ trợ, đầu tư trang thiết bị, đồ dùng sinh hoạt, học tập, cơ sở vật chất trường lớp, nhà lưu trú giáo viên, học sinh từ cấp 4 trở lên. Tính đến hết năm 2007, toàn huyện có hơn 400 phòng công vụ cho cán bộ giáo viên; gần 50 nhà lưu trú học sinh với gần 200 phòng; gần 800 chiếc giường, phản nằm và hơn 1.700 chăn ấm; các điều kiện phục vụ sinh hoạt khác như: Điện, nước, sân chơi, bãi tập cơ bản đáp ứng được cho hoạt động dạy, học, ăn, ngủ, nghỉ của giáo viên, học sinh… Đây chính là một trong những điều kiện hết sức thuận lợi để chất lượng giáo dục được nâng lên. Với số lượng học sinh bán trú dân nuôi khá đông nên ngay từ đầu những năm học, các cấp ủy Đảng huyện và Phòng Giáo dục huyện đã chủ động lãnh, chỉ đạo các xã có biện pháp duy trì sỹ số học sinh, thành lập các đoàn kiểm tra chất lượng giáo dục ở các lớp nội trú dân nuôi từ việc thực hiện chế độ hỗ trợ của Nhà nước đến việc bố trí chỗ ăn, ở của học sinh đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm cũng như việc rèn luyện kỹ năng cơ bản, như: Nghe, nói, đọc, viết, làm toán theo yêu cầu của chương trình hiện hành đối với từng lớp và quản lý chặt chẽ các buổi tự học của các khối lớp kết hợp với việc nhà trường phân công cụ thể cho từng giáo viên quản lý các khâu ăn, ở, học hành, vệ sinh sức khoẻ, hoạt động tập thể… Ngoài buổi học chính khoá, học sinh còn có thời gian tự học buổi chiều và buổi tối dưới sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm lớp nên việc rèn luyện ý thức tập thể của học sinh, sự giúp đỡ nhau trong học tập và tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc, ý thức vươn lên trong học tập của các em ngày càng nâng cao... Các trường còn thường xuyên tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể như: Văn hoá - văn nghệ, TD-TT, đọc báo, truyện… nhằm hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Nhờ sự quan tâm giáo dục, rèn luyện cho học sinh về ý thức tập thể, tình đoàn kết giữa các dân tộc, tình cảm bạn bè nên các em học sinh đều rất ngoan ngoãn, không có học sinh hư, yếu, kém về đạo đức, không có học sinh mắc các tệ nạn xã hội. Theo anh Nguyễn Năng Khải, Trưởng Phòng Giáo dục huyện, khẳng định: “Trường nội trú dân nuôi đã duy trì khá tốt sỹ số học sinh tới trường, tỉ lệ học sinh nội trú dân nuôi năm sau cao hơn năm trước, tập trung được học sinh từ lớp 3 đến lớp 9 ở các xóm, bản xa trung tâm xã đến học tập, ăn, ở tập trung. Đây chính là điều kiện hết sức thuận lợi để các em mở rộng giao tiếp, bước đầu hình thành cuộc sống sinh hoạt tập thể. Theo đánh giá tổng kết của ngành, chất lượng giáo dục của trường nội trú dân nuôi cao hơn hẳn các lớp khác trên địa bàn xã và trường nội trú dân nuôi đã thực sự góp phần tạo nên nhân cách cho học sinh hoà nhập vào cuộc sống cộng đồng, xã hội…”.
Qua quá trình hình thành, hoạt động đến nay của trường nội trú dân nuôi huyện Đồng Văn đã đạt được kết quả đáng khích lệ nhưng vẫn có một số nhược điểm cần khắc phục như: Một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa quan tâm thường xuyên đến học sinh nội trú dân nuôi nên tình trạng thiếu lương thực cho học sinh vẫn còn xảy ra, nhất là vào thời gian giáp hạt; các trang thiết bị, dụng cụ cho bếp ăn dân nuôi, bàn ăn cho học sinh còn thiếu; phòng lưu trú còn phải tận dụng các phòng học cũ… Để trong thời gian tới, hệ thống trường nội trú dân nuôi được duy trì, phát triển tốt hơn thì cần phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo điều hành của chính quyền từ huyện đến cơ sở và đẩy mạnh hơn nữa công tác xã hội hoá giáo dục, huy động các lực lượng xã hội đóng góp sức người, sức của đối với trường nội trú dân nuôi, đồng thời phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong dân để vận động cho con, em ở các xóm, bản xa trung tâm đi học, đóng góp, xây dựng trường lớp, lương thực cho để nuôi học sinh…
