Lễ hội và văn hóa truyền thống

(Xuân Giáp Ngọ)- Mỗi khi Tết đến, Xuân về, nhiều lễ hội được cộng đồng dân cư tổ chức, như Lễ cấp sắc của dân tộc Dao; Lễ Cúng cơm mới, Lễ hội Lồng Tông của dân tộc Tày; Lễ Mở cửa rừng của người La Chí, người Mông; Lễ đặt tên con, cháu... tạo nên nét sinh hoạt tâm linh mang bản sắc văn hoá cộng đồng, có tính giáo dục cao, tạo cho mọi người, mọi nhà và cả cộng đồng nâng cao ý thức trách nhiệm với xã hội. Đây cũng là dịp mở cửa đón một mùa Xuân mới.

Thường thì phần Lễ luôn được gắn liền với phần Hội và phần Hội là một hoạt động không thể thiếu ở mỗi vùng quê. Dân tộc Mông ở Hà Giang trong ngày Xuân theo Tết Nguyên đán lại có tục “kéo vợ”, mà kéo vợ chính là phần Hội để đón Tết, hay dân tộc Tày khi tổ chức Hội ném còn thì phải có phần Lễ cúng quả còn, cầu cho mưa thuận, gió hòa, cầu cho đôi trai gái bén duyên nhau... Những nghi thức văn hoá truyền thống luôn được gắn với đời sống tinh thần, hướng thiện. Đặc biệt là sự đoàn kết cộng đồng, nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hoá của từng dân tộc, như cúng cấp sắc của người Dao, trước đây chỉ cộng đồng hay thậm chí chỉ họ hàng người Dao dự. Nhưng hiện nay đã trở thành một nghi lễ cho cả vùng, hay ít nhất cũng là khu dân cư mà trong đó có nhiều dân tộc cùng sinh sống.

Thi cày ruộng trong ngày đầu năm.Ảnh: LÊ LÂM

Được sự ủng hộ, định hướng của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, các Lễ hội truyền thống đã mang lại hiệu quả thiết thực cho đời sống của mỗi cộng đồng. Nhiều huyện, xã đã tiến hành phục dựng lại những nghi lễ tâm linh của nhiều dân tộc. Như Lễ cấp sắc, Lễ cúng rừng, cúng ruộng, Lễ hội Xuống đồng, Lễ hỏi, cưới truyền thống của từng dân tộc, phục dựng và thành lập đội chiêng, trống của người Lô Lô...

Cũng trong những năm qua, nhiều đền chùa, miếu mạo được tu bổ, tôn tạo, góp phần gìn giữ được nét tâm linh của nhiều dân tộc. Cũng tại những nghi lễ này đã tạo nên sự đoàn kết giữa các dân tộc chung sống trong vùng dân cư. Thông qua tín ngưỡng, tâm linh, vốn văn hoá của các dân tộc được phát huy một cách đầy đủ và sáng tạo. Từ đó đời sống tinh thần cũng luôn được nâng cao nhờ có ý thức tôn giáo đúng mực mà không vượt quá giới hạn.

Như vậy, cùng dựa trên nền tảng văn hoá của nhiều dân tộc, biết vận dụng vào thực tế đã tạo ra một đời sống tinh thần đầy tính nhân văn và truyền thống. Những sinh hoạt cộng đồng, lễ và hội đã tạo cho vùng đất, con người hoà nhập mà không hoà tan, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trên vùng đất đỉnh đầu Tổ quốc.