Tham khảo qua một số cửa hàng, siêu thị trên địa bàn tỉnh có thể thấy hình thức bán hàng trả góp khá phổ biến, nhất là đối với các mặt hàng điện tử, điện gia dụng, xe máy, ô tô... Với thủ tục đơn giản, nhanh gọn, không cần tài sản thế chấp, chỉ cần một số giấy tờ như: căn cước công dân, sổ hộ khẩu và kê 5 số điện thoại người thân là khách hàng sẽ được duyệt thủ tục cho vay trả góp. Phần lớn các gói vay mua hàng trả góp đều được quảng cáo là lãi suất thấp, ưu đãi, thậm chí nhiều sản phẩm được cho vay với mức lãi suất 0%. Khách hàng chỉ cần trả trước từ 30 - 50% giá trị sản phẩm và có thể lựa chọn thời gian trả góp số tiền còn lại trong 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng hoặc dài hơn tùy thuộc vào giá trị sản phẩm và thu nhập khách hàng.

Nhân viên Honda Linh Lực (TP Tuyên Quang) tư vấn mua xe trả góp cho khách hàng.

Chị Lại Phương Liên, phường Phan Thiết (TP Tuyên Quang) cho biết, với khoản tiền tích cóp sau nhiều năm lấy nhau anh chị đã mua được căn nhà để an cư. Tuy nhiên, sau khi mua nhà anh chị không còn đủ tài chính để mua sắm các trang thiết bị trong gia đình. Qua được giới thiệu và nghiên cứu anh chị quyết định mua sắm đồ dùng gia đình theo hình thức trả góp tại một số cửa hàng lớn. Việc mua trả góp giúp gia đình chị có thể trả dần hàng tháng trong một khoảng thời gian dài, đỡ áp lực về tài chính.

Không thể phủ nhận lợi ích mà mua hàng trả góp mang lại. Tuy nhiên, nếu tính toán kỹ sẽ thấy nhiều gói trả góp không hề ưu đãi như lời quảng cáo. Để thu hút khách hàng, tại một số nơi như: Thế giới di động, Điện máy xanh, Mediamart, một số cửa hàng xe máy, showroom ô tô... áp dụng hình thức cho vay trả góp lãi suất từ 0% - 52%/năm tùy vào giá trị mặt hàng. Nhiều cửa hàng áp dụng lãi suất trả góp 0% nhưng lại đẩy giá sản phẩm cao lên 10 - 20% giá trị thực hoặc nếu khách hàng mua sản phẩm trả góp lãi suất 0% sẽ không được hưởng những ưu đãi mà những người mua trả trước được hưởng. Ví dụ như mua điện thoại trả góp sẽ không được tặng phụ kiện là miếng dán màn hình, ốp lưng; mua máy ảnh sẽ không được tặng thẻ nhớ, túi đựng... Ngoài ra, nhiều nơi sẽ tính phí thu hộ, phí bảo hiểm hàng tháng, phí làm hồ sơ cũng như rút ngắn thời gian bảo hành của sản phẩm.

Khi đồng ý các điều khoản mà nhân viên tư vấn trả góp đưa ra, chỉ trong vòng 1-2 tiếng khách hàng sẽ được duyệt hồ sơ và sở hữu được sản phẩm theo nhu cầu của mình. Thế nhưng nhiều trường hợp lại không hiểu rõ hợp đồng, nhân viên tư vấn không đầy đủ, chính xác về mức lãi suất vay, lãi phạt làm cho người mua không biết chính xác về nghĩa vụ của mình, dẫn tới thực hiện sai hợp đồng và phát sinh thêm khoản tiền phạt không đáng có.

Khách hàng tìm hiểu sản phẩm tại Siêu thị điện máy Vũ Công, đường Bình Thuận, phường Tân Quang (TP Tuyên Quang).

Anh Hà Hữu Tùng, phường Minh Xuân (TP Tuyên Quang) chia sẻ, với số tiền tiết kiệm gần 200 triệu đồng anh đã tìm hiểu phương án mua xe ô tô trả góp với chi phí trả trước 30% giá trị xe. Thế nhưng đến khi mua rồi anh mới thấy nhiều phiền toái. Thời điểm anh mua xe Grand i10 có giá 484 triệu đồng, anh trả trước 184 triệu đồng còn lại sẽ trả góp trong thời hạn 5 năm. Lãi suất 1 năm đầu là 7,9%, sang năm thứ 2 là 11,3%. Ngoài ra, anh còn phải gượng ép mua gói bảo hiểm 8 triệu/năm xuyên suốt thời gian vay bởi đây là yêu cầu bắt buộc nếu muốn vay mua xe. Sau một thời gian trả góp anh muốn thanh toán một lần thì bên cho vay nói nếu thanh toán trước hạn thì khách phải trả phí phạt trả trước là 3% trên nợ gốc còn lại. Với mức lãi suất trên, sau khi trả hết nợ số tiền chênh lên gần 77 triệu đồng so với giá trị thực của xe.

Theo Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh, ngoài các ngân hàng nhà nước, ngân hàng thương mại, toàn tỉnh hiện có một số công ty tài chính đang hoạt động như: Home Credit, FE Credit, VP Bank, HD Saison. Hình thức mua hàng trả góp thực chất là liên kết giữa các cửa hàng, siêu thị với một số công ty tài chính, ngân hàng để cho vay tín chấp. Tuy nhiên, rất nhiều người chọn vay tiêu dùng ở các công ty tài chính bởi thủ tục đơn giản hơn so với các ngân hàng thương mại dẫn đến nhiều trường hợp phải chịu lãi “cắt cổ”. Nếu vay qua kênh ngân hàng lãi suất sẽ giảm theo mức tiền gốc đã thanh toán còn vay qua các công ty tài chính tiền lãi tháng đầu trả góp cũng bằng tháng cuối chứ không giảm theo số tiền gốc đã thanh toán. Để đảm bảo quyền lợi, người dân nên thăm dò, so sánh giá tiền sản phẩm, lãi suất của nhiều cửa hàng khác nhau; tính toán kỹ số tiền chênh lệch, lãi suất trả góp, phí phát sinh khi vi phạm hợp đồng, tránh nộp tiền chậm thời gian quy định để khỏi chịu phí phạt; lưu ý nguồn thu nhập hàng tháng ổn định của bản thân để chọn hình thức trả góp phù hợp.

Mua bán hàng trả góp là một phương thức thanh toán linh hoạt dành cho người có nhu cầu vay tiêu dùng. Tuy nhiên, khách hàng hết sức cẩn trọng với các lời mời mua hàng trả góp để tránh bị “há miệng mắc quai”.