Nỗ lực bảo vệ môi trường đất

Tỉnh đã quan tâm triển khai các giải pháp quản lý, bảo vệ nhằm khai thác hiệu quả, bền vững tài nguyên đất đai như hoàn thành khoanh vùng, phân bổ đất đai trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, định hướng đến năm 2050, bảo vệ đất trồng lúa theo quy hoạch, quản lý chặt chẽ đất thuộc khu bảo tồn thiên nhiên, khu di tích, danh thắng để bảo vệ cảnh quan môi trường. Tỉnh đã cân đối quỹ đất để đáp ứng nhu cầu xây dựng các đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ, kết cấu hạ tầng, đồng thời ưu tiên dành quỹ đất để xây dựng khu xử lý chất thải.

Tuyên Quang cũng từng bước khắc phục trình trạng manh mún, nhỏ lẻ trong sử dụng đất, chống lãng phí tài nguyên đất như quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, bố trí quỹ đất để quy hoạch các khu chăn nuôi tập trung, có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh.

Bên cạnh đó tỉnh đã phê duyệt và triển khai thực hiện Đề án “Tăng cường quản lý, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và chống rác thải nhựa trên địa bàn tỉnh đến năm 2025”. UBND tỉnh đã ban hành Quyết định quy định giá dịch vụ và hình thức thu dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng thông qua hình thức bán bao bì đựng chất thải rắn sinh hoạt bắt đầu được áp dụng từ ngày 1/1/2025. Hiện nay, tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng 3 nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ đốt kết hợp sản xuất phân vi sinh.

Trồng cây xanh tại Lễ phát động hưởng ứng ngày Môi trường thế giới (5-6) tại xã Bằng Cốc (Hàm Yên).

Những năm qua, các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh đã quan tâm thực hiện phong trào “Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa”, nhiều mô hình, cách làm hay trong bảo vệ môi trường nói chung, tài nguyên đất nói riêng đã được nhân rộng, phát huy hiệu quả. Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập được trên 2.000 mô hình tổ tự quản bảo vệ môi trường, phân loại rác thải tại nguồn, xây bể ủ rác hữu cơ, thu gom rác thải nhựa gây quỹ, bản đồ vệ sinh thôn bản, đồng ruộng sạch - sản xuất sạch…

Nhiều nguy cơ gây ô nhiễm nguồn đất

Đồng chí Đặng Minh Tơn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, môi trường đất đang đứng trước nguy cơ bị ô nhiễm, khô cằn, hoang hóa bởi những tác động của sản xuất nông nghiệp, thói quen canh tác, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật bừa bãi, không đúng quy trình; việc xử lý chất thải, nước thải tại các khu, cụm công nghiệp một số nơi chưa đảm bảo…

Việc lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học không đúng cách sẽ gây ô nhiễm đất nông nghiệp, tồn đọng trong môi trường đất, làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái, hoạt động của vi sinh vật có ích khiến đất đai bị suy kiệt, cằn cỗi.

Tình trạng sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, xả thải trong chăn nuôi không đúng quy trình vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi là những mối lo làm ô nhiễm nguồn đất. Đồng chí Giàng Xuân Dính, Chủ tịch UBND xã Xuân Lập (Lâm Bình) chia sẻ, Xuân Lập là xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số, nhận thức và trình độ dân trí không đồng đều. Trên địa bàn xã vẫn còn tình trạng người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy trình, nước thải trong chăn nuôi vẫn chưa được xử lý, vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật chưa được thu gom, xử lý triệt để. Mặc dù, cán bộ xã đã tuyên truyền, hướng dẫn nhưng chưa thể khắc phục được.

Theo báo cáo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, Tuyên Quang có địa hình, địa mạo đặc trưng chủ yếu là đồi núi dốc, làm gia tăng quá trình xói mòn, làm bạc màu đất nhanh chóng. Thời gian qua, ở một số nơi, quá trình sử dụng đất còn có chỗ chưa hợp lý, bên cạnh đó, sức ép về dân số, tập quán canh tác, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn nhiều hạn chế nên nhiều vùng đất bị xói mòn, rửa trôi mạnh, đất bị suy thoái, bạc màu, ảnh hưởng đến tính đa dạng sinh học.

Từ thực trạng này, yêu cầu đặt ra là cần phải có các giải pháp đồng bộ từ nhận thức đến hành động để bảo vệ môi trường đất.

Thích ứng với biến đổi khí hậu

Bàn về giải pháp bảo vệ môi trường đất, đồng chí Đặng Minh Tơn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng: “mỗi chúng ta phải thích ứng với biến đổi khí hậu. Mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương và mỗi người dân phải có hành động cụ thể, làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm, hành động. Đồng thời thực hiện hiệu quả phong trào “Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải, chống rác thải nhựa” từ mỗi khu dân cư. Người dân cần thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần trong sinh hoạt hàng ngày, tích cực sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Các tổ chức chính trị - xã hội cần nhân rộng các mô hình phân loại, thu gom rác thải, xây bể xử lý rác tại gia đình”.

Thích ứng với biến đổi khí hậu được xem là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt và lâu dài. Theo đó, tỉnh đã xây dựng Đề án đánh giá khí hậu tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tăng cường kiểm soát hoạt động đánh giá tác động môi trường, hoạt động khoa học công nghệ đối với các dự án mới nhằm hạn chế các công nghệ lạc hậu, phát thải cao. Cùng với đó, tỉnh thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng, nhất là rừng tự nhiên, góp phần chống xòi mòn, rửa trôi đất; thực hiện điều tra, đánh giá suy thoái đất nhằm cải tạo, bồi bổ, làm tăng độ phì nhiêu của đất.

Đồng chí Nguyễn Thành Long, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết, trong thời gian tới, Chi cục sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan, UBND các xã, thị trấn tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân sử dụng phân bón hữu cơ theo Đề án phát triển sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh tuyên Quang, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng giống cây trồng, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm như kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng, thuốc ngoài danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam, phân bón kém chất lượng… Từ đó giúp nông dân sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật theo quy định, góp phần giảm thiểu tác động không tốt đến môi trường sinh thái nói chung và môi trường đất nói riêng.

Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, do đó, cùng với ngành Tài nguyên và Môi trường, các ngành, địa phương cần phải chung tay làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả cộng đồng nhằm ngăn chặn ô nhiễm môi trường đất.