Lợi ích “kép”

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay, hầu hết các trang trại chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đã sản xuất theo chuỗi liên kết khép kín, tuần hoàn trong cung cấp thức ăn, giống, thuốc thú y, xử lý môi trường và tiêu thụ sản phẩm; đồng thời ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất như sử dụng 100% giống ngoại năng suất, chất lượng cao, hệ thống chuồng kín, trang bị đèn sưởi, máng ăn tự động, đầu tư hệ thống quạt làm mát, phun tắm tự động...

Hợp tác xã Nông lâm nghiệp và Dịch vụ Thành Đạt, xã Kim Bình (Chiêm Hóa) phát triển chăn nuôi gà ri theo hướng an toàn sinh học.

Công ty cổ phần Hồ Toản, xã Mỹ Bằng (Yên Sơn) là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu vận dụng sáng tạo các nguyên tắc cơ bản trong phát triển chăn nuôi tuần hoàn. Ông Lương Duy Toản, Tổng Giám đốc công ty chia sẻ: Hiện nay, công ty đang chăn nuôi hơn 2.700 con bò sữa được nhập khẩu từ Úc, với quy mô 17 chuồng nuôi, 2 nhà vắt sữa, 2 hệ thống xử lý chất thải. Để thực hiện quy mô phát triển chăn nuôi tuần hoàn, công ty đã phát triển vùng nguyên liệu trồng cỏ làm thức ăn gần 30 ha, liên kết với người dân mua thêm ngô làm thức ăn gia súc và rơm sau khi thu hoạch lúa mùa của người dân tại các tỉnh Tuyên Quang, Hà Giang và Phú Thọ, ước tính mỗi năm công ty nhập trên 12.000 tấn thức ăn cho bò sữa. Điều cốt lõi của công ty chính là xử lý triệt để các ảnh hưởng tới môi trường trong quá trình tổ chức sản xuất, kinh doanh, góp phần quan trọng trong việc làm cân bằng hệ sinh thái tự nhiên. Với quy mô nuôi trên 2.700 con bò sữa, mỗi năm số lượng chất thải bò sữa thải ra ước khoảng trên 5.400 tấn, công ty đã đầu tư hệ thống biogas với sản lượng điện trên 100 kW/ngày phục vụ cho thắp sáng và quạt mát hệ thống chuồng nuôi của trang trại, ngoài ra, công ty cũng đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm chất thải với Công ty cây xanh, môi trường đô thị Hà Nội, điều này cũng là một nguồn thu đáng kể của công ty.

Lựa chọn chăn nuôi bò thịt để phát triển kinh tế, hơn chục năm nay, gia đình chị Lê Thị Kim Dung, xã Trung Hòa (Chiêm Hóa) luôn duy trì từ 25 - 30 con bò thịt. Hầu hết đàn bò đều là giống địa phương, tuy trọng lượng nhỏ hơn bò lai nhưng lúc nào cũng cho giá thành cao hơn, lại dễ bán. Chị Nhung cho biết, áp dụng quy trình chăn nuôi kinh tế tuần hoàn từ năm 2021, toàn bộ phân bò được gom để ủ men vi sinh; nước thải được xử lý thông qua hệ thống biogas tạo khí đốt. Chất thải sau chăn nuôi đã được xử lý hoàn toàn, không gây ô nhiễm môi trường; nguồn chất thải được tái sử dụng để bón cho cây trồng. Vì là môi trường sạch nên nguy cơ dịch bệnh rất hạn chế, gần như không có dịch bệnh.

Nhóm liên kết chăn nuôi gà đồi Thanh Sơn, thôn Thanh Sơn, xã Hợp Hòa (Sơn Dương) có 7 thành viên liên kết chăn nuôi gà thảo dược. Ông Lê Đại Dương, Trưởng nhóm liên kết chăn nuôi gà đồi Thanh Sơn cho biết, trước đây, gia đình nuôi gà nhưng số lượng ít và theo cách truyền thống nên hiệu quả không cao. Từ khi tham gia mô hình chăn nuôi tuần hoàn, được hỗ trợ giống tốt, xây dựng chuồng trại thoáng mát và được hướng dẫn quy trình chăn nuôi nên gà sinh trưởng nhanh, giá bán lại được giá. Điều quan trọng nhất là mô hình khép kín, việc vệ sinh chuồng trại tốt, nguồn thức ăn đầu vào đảm bảo nên rất ít xuất hiện dịch bệnh trên gà. Hiện nay, lượng phân bón từ trại gà cung cấp cho vườn cây còn dư còn có thể cung cấp cho các hộ dân trong vùng, tạo thêm thu nhập.

Phát triển kinh tế xanh, bền vững

Phát triển chăn nuôi theo hướng tuần hoàn là hoạt động chăn nuôi theo chu trình kép kín, tuần hoàn, giúp chất thải được xử lý làm nguyên liệu đầu vào cho trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, tạo ra sản phẩm chất lượng, an toàn, giảm thiểu sự lãng phí, thất thoát trong sản xuất. Đây là hướng đi bền vững, góp phần thực hiện thành công tái cơ cấu ngành chăn nuôi của tỉnh.

Tuy nhiên, việc phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm vẫn còn một số hạn chế. Điển hình như việc các mô hình chăn nuôi tuần hoàn được áp dụng nhưng chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả chưa cao, phương thức chăn nuôi tuần hoàn hiện mới chỉ áp dụng đồng bộ tại mô hình trang trại tổng hợp. Việc quy hoạch, bố trí đất đai cho phát triển chăn nuôi trang trại, cơ sở giết mổ còn gặp nhiều khó khăn, nhất là việc chuyển đổi, bố trí đất đai để thu hút đầu tư các dự án chăn nuôi có quy mô lớn.

Chăn nuôi quy mô nông hộ ở các vùng nông thôn vẫn chiếm tỷ lệ cao, hệ thống chuồng trại tận dụng, không đồng bộ, hạn chế về kiến thức khoa học để áp dụng vào thực tiễn nên việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, quy trình chăn nuôi an toàn sinh học, chăn nuôi tuần hoàn, VietGAP khó thực hiện đồng bộ...

Đồng chí Nguyễn Đại Thành, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăn nuôi, triển khai các dự án, mô hình ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, chăn nuôi an toàn dịch bệnh, tái sử dụng chất thải chăn nuôi góp phần giảm ô nhiễm môi trường, phát triển bền vững. Đồng thời, khuyến khích việc hợp tác, liên kết trong sản xuất nông nghiệp nhằm khắc phục việc thiếu vốn sản xuất cũng như tạo đầu ra ổn định cho các sản phẩm nông nghiệp; hỗ trợ hợp tác xã, tổ hợp tác, nông hộ thực hiện sản xuất nông nghiệp theo chứng nhận, thiết lập mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc của sản phẩm.

Ngoài ra, chăn nuôi cần gắn với trồng trọt và các ngành khác để hình thành chuỗi kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp. Chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp phải được coi là nguồn tài nguyên quý cần khai thác hiệu quả. Việc xử lý và tái sử dụng chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Cần tận dụng tối đa và sử dụng có hiệu quả tiềm năng về phụ phẩm nông nghiệp, chất thải trong chăn nuôi để phát triển chăn nuôi bền vững, giảm khí phát thải nhà kính, bảo vệ môi trường.

Đây cũng chính là những vấn đề và những yêu cầu được đặt ra trong Chiến lược phát triển chăn nuôi của nước ta trong giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2045.