Khai thác “mỏ vàng” du lịch làng nghề

Với hệ thống làng nghề truyền thống phân bố dày đặc trên khắp các địa phương, Việt Nam được đánh giá sở hữu nhiều lợi thế trong phát triển du lịch làng nghề gắn với du lịch cộng đồng, qua đó gia tăng trải nghiệm cho du khách.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc khai thác làng nghề phục vụ phát triển du lịch tại không ít địa phương vẫn chưa được như kỳ vọng.

Nguồn lực lớn của du lịch

Liên hoan Ẩm thực và Du lịch làng nghề, phố nghề Hà Nội năm 2025 (diễn ra từ ngày 19 đến 21-12) - thu hút hơn 30.000 lượt người dân và du khách trải nghiệm - được xem là một trong những hoạt động ấn tượng của du lịch Hà Nội khi tôn vinh những nét văn hóa đặc sắc của các làng nghề truyền thống Thủ đô. Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Nguyễn Trần Quang chia sẻ, Liên hoan nhằm cụ thể hóa các chủ trương, định hướng lớn của Thành phố trong phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; đồng thời tôn vinh, bảo tồn và phát huy giá trị di sản ẩm thực, làng nghề, phố nghề truyền thống gắn với đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển du lịch bền vững.

Sức hút của Liên hoan phần nào khẳng định sự hấp dẫn của các làng nghề Hà Nội. Tại đây, người dân và du khách không chỉ được trải nghiệm nhiều không gian sáng tạo từ các làng nghề truyền thống Hà Nội như gốm Bát Tràng, lụa Vạn Phúc, nón Chuông, quạt Chàng Sơn, sơn mài Hạ Thái, lược sừng Thụy Ứng, mây tre đan Phú Vinh, tăm hương Quảng Phú Cầu…, mà còn thưởng thức ẩm thực làng nghề như cốm Vòng, xôi Phú Thượng, bánh cuốn Thanh Trì, giò Ước Lễ, nem Phùng… Chị Nguyễn Hồng Hạnh, một du khách sau khi tham gia Liên hoan chia sẻ: “Hà Nội có hơn 1.300 làng nghề, không chỉ cho thấy sự tài hoa, khéo léo với sản phẩm đặc trưng mà đằng sau đó là những câu chuyện và bí quyết giữ nghề rất hấp dẫn. Nhiều sản phẩm được giới thiệu tại Liên hoan có thể trở thành quà tặng cho người thân và bạn bè”.

Nhận thấy sức hút của các làng nghề trong phát triển du lịch, nhiều tỉnh, thành trong cả nước cũng đang nỗ lực phát triển làng nghề truyền thống thành điểm du lịch hấp dẫn. Điển hình như tỉnh Hưng Yên, sau sáp nhập địa giới hành chính đang cố gắng đưa làng nghề dệt đũi Nam Cao có tuổi đời 400 năm thành điểm du lịch trong hành trình khám phá du lịch địa phương. Tỉnh Thái Nguyên lấy nghề trồng chè trở thành sản phẩm du lịch lõi. Vào ngày 16-12 tới, Thái Nguyên tổ chức Liên hoan Ẩm thực “Trải nghiệm xứ Trà, đậm đà bản sắc” năm 2025 để tôn vinh nghề trồng chè và các sản phẩm làm từ chè…

Phát huy lợi thế, tiềm năng

Theo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Việt Nam hiện có hơn 5.400 làng nghề và làng có nghề, trong đó gần 2.000 làng nghề, làng nghề truyền thống được công nhận; 263 nghề truyền thống. Nhiều làng nghề đã trở thành điểm đến quen thuộc với du khách quốc tế như Bát Tràng, Vạn Phúc, Bao La, Kim Bồng, Thanh Hà, Trà Quế… và đang tạo ra chuỗi giá trị đa dạng từ trưng bày, trải nghiệm, sáng tạo, thương mại, du lịch.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Hà Văn Siêu cho rằng, phát triển du lịch làng nghề đã góp phần đem lại việc làm, thu nhập cho người dân, đóng góp phát triển kinh tế địa phương, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của làng nghề hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Nhiều làng nghề của Việt Nam đã trở thành điểm đến du lịch, cung cấp đa dạng các giá trị trải nghiệm cho du khách trong và ngoài nước.

Mặc dù được nhận định là “mỏ vàng” của du lịch Việt Nam, nhưng các chuyên gia cũng cho rằng, du lịch làng nghề đang đứng trước nhiều áp lực bởi quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa. Nhiều làng nghề đang đối mặt với nguy cơ mai một, ô nhiễm môi trường và thiếu định hướng phát triển du lịch chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, việc tổ chức tour, tuyến du lịch làng nghề còn phân tán, thiếu liên kết chặt chẽ giữa làng nghề và các điểm du lịch văn hóa, sinh thái, ẩm thực, hoạt động trải nghiệm, lưu trú… dẫn đến khó duy trì thị trường khách ổn định.

Để phát triển du lịch làng nghề hiệu quả, Giám đốc Công ty lữ hành Travelogy Vũ Văn Tuyên cho rằng, cần gắn phát triển du lịch làng nghề với phát triển nông thôn. Trong đó, quan trọng nhất là việc tuyên truyền, đào tạo, hướng dẫn bà con giữ gìn, phát triển làng nghề, từ đó có những đào tạo chuyên sâu về cách làm du lịch. Còn theo ông Phan Đình Huê, Giám đốc Công ty Dịch vụ Du lịch Vòng tròn Việt, các địa phương nên cập nhật cách làm du lịch trong thời đại mới, số hóa các điểm du lịch làng nghề. Bên cạnh đó, việc đào tạo đội ngũ thuyết minh viên, hướng dẫn viên để “kể câu chuyện làng nghề” cần phải được chú trọng, bởi đây là nhân tố có thể thu hút du khách lâu dài.

Chiến lược Phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 đã đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, du lịch thật sự là ngành kinh tế mũi nhọn và phát triển bền vững. Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã xác định, một trong những định hướng quan trọng đó là “phát triển sản phẩm đặc sản địa phương, làng nghề, phát triển kinh tế dịch vụ, du lịch nông thôn trên cơ sở bảo tồn và phát huy văn hóa địa phương”.

Theo ông Hà Văn Siêu, xu hướng tiêu dùng du lịch đã có nhiều thay đổi, dịch chuyển mạnh mẽ, du khách không chỉ mong muốn tìm hiểu mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo các xu hướng tiêu dùng “xanh”, bền vững… Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức để du lịch làng nghề Việt Nam chuyển mình từ mô hình truyền thống sang du lịch sáng tạo, du lịch xanh, bắt nhịp với các xu hướng toàn cầu và du lịch Net Zero.

Theo Hanoimoi