Mỗi người dân hãy là sứ giả văn hóa

Phải nói rằng là người dân Tuyên Quang, tôi rất tự hào khi tỉnh có một sản phẩm văn hóa - du lịch độc đáo, đó là Lễ hội Thành Tuyên.

Cứ mỗi dịp Tết Trung thu về, đường phố Tuyên Quang lại chào đón hàng ngàn du khách khắp nơi đến trải nghiệm và hòa mình vào không gian lung linh, huyền ảo, rực rỡ sắc màu của những mô hình đèn Trung thu khổng lồ, tựa như câu chuyện cổ tích.

Nếu như trước đây lễ hội chủ yếu dành cho thiếu nhi, thì nay, giới trẻ mới chính là lực lượng đông đảo nhất góp phần làm nên bầu không khí sôi động. Không khó để bắt gặp từng nhóm bạn trẻ cầm điện thoại, máy ảnh, livestream trên các tuyến phố nơi các mô hình đèn Trung thu diễn diễu đi qua. 

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, sức ảnh hưởng của Lễ hội ngày càng lớn, thì lễ hội cũng ghi nhận một số ý kiến trái chiều, phản án liên quan đến các hoạt động rước diễu các mô hình Trung thu. Cách đây một tuần, cô bạn tôi, giảng viên của một trường Đại học đã chụp lại trên một fangage đăng bức ảnh một cô gái trẻ ăn mặc hở hang đang nhảy múa trên mô hình Trung thu diễn diễu ngoài đường, và hỏi tôi: "Có thật không hay lại là sản phẩm của tin giả, câu view đấy". Đáng lo ngại là trên chiếc xe mô hình đó có cả các em thiếu nhi tham gia cùng. Bên dưới bức ảnh còn có rất nhiều dòng bình luận, như: "Mong các cơ quan chủ quản hạn chế những đoàn nhảy thế này". "Trả lại Trung thu đúng nghĩa phù hợp thuần phong mỹ tục để trẻ em và người già được thưởng thức"...

Khởi nguồn từ mạch ngầm văn hóa dân gian, Lễ hội Thành Tuyên được sinh ra một cách tự nhiên, thuần khiết từ tình yêu thương của người lớn dành cho trẻ nhỏ trong mỗi khu phố. Những chiếc đèn Trung thu tự làm ban đầu chỉ để mang lại niềm vui cho con trẻ, nhưng chính sự thi đua ngầm đầy hồn nhiên và sáng tạo giữa các tổ dân phố đã biến những chiếc đèn đơn sơ thành những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc với kích cỡ khổng lồ, di động trên phố phường. 

Vượt ra khỏi khuôn khổ của một đêm hội trăng rằm, Lễ hội Thành Tuyên đã có một hành trình phát triển ngoạn mục, được tổ chức quy mô cấp quốc gia từ năm 2023. Lượng du khách đến với lễ hội ngày càng đông, chỉ tính riêng trong mùa lễ hội năm 2024, toàn tỉnh đã đón trên 400 nghìn lượt khách, thời gian cao điểm diễn ra hoạt động chính của Lễ hội thu hút trên 200 nghìn lượt khách đến tham quan, trải nghiệm. Và năm nay, dù chưa đến ngày hội chính, nhưng từ hơn 1 tháng nay các mô hình đã bắt đầu diễn diễu. Vào thứ bảy, chủ nhật hàng tuần các con phố đều chật kín du khách đổ về tham gia rước diễu các mô hình đèn Trung thu. 

Hàng nghìn du khách thập phương về tham gia hoạt động này đã không tránh khỏi việc khó kiểm soát những điều chưa đẹp, chưa phù hợp với thuần phong mỹ tục. Theo phản ánh của người dân, thời gian đầu lễ hội năm nay còn có hiện tượng một số xe mô hình chưa thật sự phù hợp về tính thẩm mỹ và giá trị giáo dục. Một số xe mô hình sử dụng âm thanh công suất lớn, nhạc remix, âm thanh điện tử hiện đại, âm thanh và ánh sáng được cho là vượt ngưỡng tiêu chuẩn, ảnh hưởng không nhỏ đến không gian chung của lễ hội. Một bộ phận người tham gia diễn diễu trên xe mô hình Trung thu mặc trang phục biểu diễn chưa phù hợp không gian văn hóa cộng đồng với sự tham gia của trẻ em...

Ngay khi có sự phản ánh của người dân và du khách, các cơ quan chức năng của tỉnh và các địa phương đã ban hành nhiều văn bản điều chỉnh hoạt động trình diễn đèn Trung thu trên đường phố, đồng thời tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động rước, diễu. Nếu như những năm trước, hoạt động này diễn ra hầu như tất cả các ngày trong tuần thì nay chỉ tổ chức vào tối thứ Sáu và thứ Bảy hàng tuần. Để bảo đảm an toàn về kỹ thuật, phòng chống cháy nổ, an toàn giao thông… các mô hình đèn Trung thu sau khi hoàn thành thi công, sẽ được tổ kiểm tra liên ngành của xã, phường kiểm tra, đánh giá mới được cấp nhãn hiệu Lễ hội Thành Tuyên để tổ chức diễn diễu trên đường phố.

Trong quá trình diễn diễu, các xe mô hình chỉ được di chuyển theo lộ trình thống nhất trên các tuyến phố trung tâm do cơ quan chức năng cho phép; di chuyển theo đúng làn, đúng chiều, không dừng, đỗ trên đường. Cách làm này vừa phù hợp, vừa tránh ảnh hưởng đến thời gian học tập của học sinh, cũng như sinh hoạt và lưu thông thường nhật của người dân. Bên cạnh đó, việc sử dụng trang phục, âm nhạc, âm thanh, ánh sáng… của các xe mô hình khi tham gia diễn diễu trên được phố cũng được các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương thường xuyên định hướng, tuyên truyền, vận động, chấn chỉnh để bảo đảm phù hợp với không gian Lễ hội...

Đêm hội Thành Tuyên không chỉ là sân chơi của thiếu nhi, mà còn là dịp quảng bá hình ảnh con người, văn hóa Tuyên Quang tới bạn bè trong và ngoài nước. Việc người dân tuân thủ nghiêm các quy định của các cơ quan chức năng, kết hợp với tinh thần trách nhiệm và sự đồng thuận của cộng đồng sẽ góp phần quan trọng để mỗi mô hình đèn Trung thu không chỉ là sản phẩm sáng tạo của người dân, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa lan tỏa giá trị tốt đẹp của Lễ hội Thành Tuyên, về một mảnh đất Tuyên Quang giàu truyền thống cách mạng, một xứ Tuyên tươi đẹp với những con người thân thiện, mến khách và tài hoa đến với bạn bè trong nước và quốc tế, góp phần thúc đẩy du lịch và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Minh Tuyên