Làm chủ công nghệ quan trắc biển tự động, từ xa

Việt Nam là quốc gia ven biển với đường bờ biển dài hơn 3.260km và vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Tuy nhiên, công tác quan trắc môi trường biển hiện nay vẫn chủ yếu dựa vào phương pháp lấy mẫu thủ công, tần suất thấp, độ trễ lớn, khó phát hiện kịp thời các sự cố ô nhiễm đột biến và chưa đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại.

Từ yêu cầu thực tiễn đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia “Nghiên cứu công nghệ cảm biến quang và thiết kế phát triển hệ thống quan trắc tự động, từ xa ứng dụng trong quan trắc môi trường biển Việt Nam” (mã số ĐTĐL.CN-92/21) theo Quyết định số 476/QĐ-BKHCN ngày 15/3/2021.

Nhiệm vụ do Tiến sĩ Lê Duy Tiến làm chủ nhiệm, Trường Quốc tế, Đại học Quốc gia Hà Nội là đơn vị chủ trì, triển khai trong giai đoạn 2021-2025. Các thông tin về cơ quan, địa điểm thực hiện và chức danh khoa học đến nay không thay đổi, không chịu tác động của việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Sau quá trình nghiên cứu, nhóm đã chế tạo thành công một hệ thống quan trắc môi trường biển tự động, có khả năng đo liên tục các thông số quan trọng như nhiệt độ, độ mặn, oxy hòa tan, pH, độ đục và áp suất. Đồng thời, nhóm phát triển thử nghiệm một bộ cảm biến quang mới đo NaCl, cùng các thiết kế cảm biến có độ nhạy cao, dải đo rộng, chịu được điều kiện khắc nghiệt của môi trường biển.

Một kết quả nổi bật khác là hệ thống truyền số liệu từ xa bằng kết nối không dây đa chặng, được thiết kế phù hợp với điều kiện môi trường biển Việt Nam, bảo đảm khả năng thu thập và truyền dữ liệu liên tục, ổn định. Song song với đó, hệ thống cơ sở dữ liệu và phần mềm quản trị, xử lý dữ liệu quan trắc cũng được xây dựng đồng bộ, kèm theo bộ tài liệu hướng dẫn vận hành.

Tại phiên họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ tổ chức cuối năm 2025, các thành viên Hội đồng đánh giá cao chất lượng khoa học, tiến độ và tính ứng dụng của các sản phẩm. Hội đồng thống nhất nghiệm thu nhiệm vụ đạt mức “Đạt”, đồng thời đề nghị nhóm nghiên cứu hoàn thiện hồ sơ để Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận kết quả.

Kết quả này cho thấy khả năng làm chủ công nghệ của các nhà khoa học Việt Nam, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển các hệ thống quan trắc biển hiện đại, phục vụ quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển bền vững.