Ngát hương chè Shan tuyết Cao Bồ

Ẩn mình trên dãy Tây Côn Lĩnh với độ cao 2.428 m, nơi được mệnh danh là “nóc nhà của vùng Đông Bắc”, xã Cao Bồ có gần 1.000 ha diện tích cây chè Shan tuyết, trong đó có nhiều cây cổ thụ trên 100 năm tuổi. Nơi đây, cây chè đã trở thành cây trồng mũi nhọn, mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo ra thu nhập ổn định cho người dân.

Những cây chè Shan tuyết trên 100 năm tuổi được người Dao xã Cao Bồ thu hái thủ công.

Cao Bồ là một xã vùng cao của tỉnh Tuyên Quang, có 96% là dân tộc Dao sinh sống chủ yếu sống trên các đồi núi cao thuộc dải Tây Côn Lĩnh. Được thiên nhiên ưu đãi, điều kiện thổ nhưỡng tốt, khí hậu mát mẻ cùng với sự nỗ lực trong việc bảo vệ, thu hái và chế biến thủ công chè Shan tuyết cổ thụ. Năm 2011, chè Shan tuyết Cao Bồ được Liên đoàn quốc tế về phong trào sản xuất nông nghiệp hữu cơ (IFOAM) cấp Chứng chỉ chè hữu cơ - Organic Cao Bồ. Năm 2016, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam trao “Bằng công nhận cây Di sản Việt Nam” cho quần thể 220 cây chè Shan tuyết trên 100 năm tuổi.

Chủ tịch UBND xã Cao Bồ Nguyễn Văn Dương cho biết: “Đồng hành cùng người dân, xã Cao Bồ luôn quan tâm triển khai các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị gắn với phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho Nhân dân từ cây Chè Shan tuyết. Cùng với các giải pháp, Ngày hội văn hóa đặc sắc xã Cao Bồ và Hội thi Chế biến Chè truyền thống hằng năm cũng là sự kiện văn hóa, du lịch quan trọng nhằm quảng bá hình ảnh, tiềm năng, thế mạnh, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc xã Cao Bồ tới du khách”.

Từ việc cấp ủy, chính quyền và người dân xã Cao Bồ biến lợi thế đặc trưng của vùng thành động lực phát triển, những năm gần đây, số lượng khách du lịch đến Cao Bồ hằng năm ước đạt trên 5.000 lượt từ trong nước và nước ngoài đến trải nghiệm. Đây là tín hiệu tích cực để Cao Bồ tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch theo các loại hình du lịch cộng đồng, sinh thái, trải nghiệm để nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững.

Ngày nay, dù đã có công nghệ, máy móc hiện đại hỗ trợ chế biến chè đảm bảo sản lượng nhưng phương pháp sao chè bằng tay vẫn được nhiều hộ dân lưu giữ và thực hiện. Là một trong những hộ có truyền thống nhiều đời gắn bó với cây chè, anh Cháng Văn Cường, thôn Thác Tăng, xã Cao Bồ cho biết: “Hiện gia đình tôi vẫn duy trì sản xuất chè truyền thống bằng bếp củi và chảo gang. Để có trà Shan tuyết ngon thì phải trải qua ít nhất 4 công đoạn từ sơ chế, chọn lọc, sao khô và vò lên hương mới cho ra những ấm chè ngon, thơm hương, đậm vị đặc trưng của chè Cao Bồ…”.

Trên địa bàn xã Cao Bồ hiện có 3 HTX sản xuất, chế biến chè; trong đó có một sản phẩm chè Vàng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao; Công ty Cổ phần trà Hữu cơ Cao Bồ và 9 cơ sở sản xuất chế biến chè của tư nhân, các cơ sở hoạt động hiệu quả, góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương. Sản lượng hằng năm gần 500 tấn, thu nhập từ sản phẩm chè toàn xã đạt 12,37 tỷ/năm với hơn 30 loại chè khác nhau như: Trà Phổ nhĩ sống; Phổ nhĩ chín; Bạch trà mẫu đơn, Hồng trà, trà Vàng, trà Xanh; trà ống lam gác bếp; trà Phổ Nhĩ viên; Phổ Nhĩ quýt… Đặc biệt, với giá trị kinh tế rất cao, nên chè Shan tuyết ở xã Cao Bồ không chỉ bán ở thị trường trong nước mà xuất khẩu khoảng 200 tấn chè Shan tuyết sang các nước Châu Âu, Châu Á. Phát triển cây chè Shan tuyết đang là hướng đi đúng ở xã Cao Bồ không chỉ góp phần bảo tồn, giữ gìn nguồn gen quý hiếm của giống chè vùng cao, mà còn góp phần phát triển kinh tế bền vững ở địa phương.

Để tiếp tục phát triển cây chè theo hướng bền vững, Cao Bồ đang thực hiện dự án “Tăng cường năng lực bảo tồn, phát huy giá trị “Quần thể di sản chè Shan tuyết cổ thụ” gắn với cải thiện sinh kế cho cộng đồng vùng đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Tây Côn Lĩnh cùng với việc tích cực đa dạng hóa sản phẩm, thay đổi mẫu mã, bao bì, tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại sang những thị trường cao cấp. Qua đó, khai thác tốt các tiềm năng sẵn có, gia tăng giá trị kinh tế của cây chè, giúp nông dân trong xã có điều kiện tăng thu nhập, phát triển đời sống ngay tại quê hương.

Bài, ảnh: Phi Anh 

	Để vùng chè Cao Bồ trở thành điểm du lịch hấp dẫn
	Chè Cao Bồ được tổ chức IFOM cấp chứng nhận Trà hữu cơ