Chợ truyền thống trước cơn lốc thương mại điện tử

Chợ truyền thống từ lâu nay là nơi giao thương và kết nối cộng đồng. Nhưng khi thương mại điện tử bùng nổ, thói quen tiêu dùng thay đổi: người mua ưu tiên sự tiện lợi, an toàn, truy xuất nguồn gốc; nhiều tiểu thương chợ truyền thống loay hoay trước yêu cầu số hóa. Câu hỏi đặt ra: chợ thích nghi thế nào để tồn tại?

Quang cảnh vắng khách tại Chợ Tam Cờ.

Người bán loay hoay, người mua đổi thay thói quen

Ở chợ Tam Cờ, chị Nguyễn Thị Hương, tiểu thương bán quần áo đã hơn 20 năm, trải lòng: “Ngày trước, sáng ra chưa mở hàng đã có khách. Giờ ngồi cả tuần, bán được vài chiếc áo. Người ta bảo lên mạng mà bán, nhưng tôi ngoài 60 tuổi rồi, tôi không biết livestream, cũng không thạo công nghệ. Cầm cự lay lắt qua ngày, chợ giờ buồn lắm”.

Câu chuyện của chị Hương phản ánh nỗi lo chung của nhiều tiểu thương: khoảng cách công nghệ trở thành rào cản lớn nhất khiến họ bị bỏ lại khi khách hàng đã chuyển sang không gian trực tuyến.

Trong khi đó, phía người mua lại thay đổi thói quen rõ rệt.

Chị Phạm Thị Duyên, nhân viên văn phòng, chia sẻ:

“Đi chợ mất cả tiếng, trong khi giờ chỉ cần mở điện thoại là mình có đủ rau, thịt sạch giao tận nhà. Tan làm, mình ghé siêu thị mua đồ chế biến sẵn, nhanh mà yên tâm về vệ sinh an toàn thực phẩm”.

Có thể thấy, cuộc cạnh tranh thương mại hiện nay không còn nằm ở giá hay khoảng cách, mà ở sự tiện lợi, chuẩn hóa và trải nghiệm mua sắm. Người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ và công sở, ngày càng ưu tiên các sản phẩm hữu cơ, có truy xuất nguồn gốc, thay vì kiên nhẫn mặc cả từng mớ rau, con cá ở chợ truyền thống.

Chợ truyền thống: Thích nghi để tồn tại

Không phủ nhận rằng chợ truyền thống vẫn là không gian văn hóa đặc thù, gắn bó lâu đời với cộng đồng. Nhưng để tồn tại, chợ không thể đứng yên.

HTX nông sản hữu cơ Bình Minh, xã Yên Sơn không chỉ nổi danh với các sản phẩm trà ổi, trà đậu đen xanh lòng, các loại hoa quả sấy khô như hạt dẻ cười, long nhãn, Macca, hạnh nhân, chuối sấy, mít sấy… Anh Đỗ Thanh Kim, Phó Giám đốc HTX chia sẻ: không chỉ ưu tiên đầu tư thiết bị, Bình Minh còn chủ động phủ sóng sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok… và có gian hàng tại Vincom Tuyên Quang, Flamingo Tân Trào. 

Anh Nguyễn Văn Hậu, tiểu thương bán rau củ ở chợ Phan Thiết, chia sẻ thêm: “Ngày trước cứ 6 giờ tải xe rau ra chợ là bán hết veo trong buổi sáng. Giờ nhiều khi đến trưa vẫn còn ế. Tôi thấy muốn giữ khách thì phải đóng gói gọn gàng, có thể giao tận nhà cho khách văn phòng. Nếu chợ có fanpage hoặc Zalo chung để mình đưa thông tin sản phẩm thì tốt quá, chứ mỗi người tự xoay thì khó lắm”.

Điểm sáng đáng chú ý là sự nhập cuộc của giới trẻ. Đầu tháng 8/2025, Đoàn phường An Tường đã huy động đoàn viên thanh niên hỗ trợ tổ hợp tác trồng nhãn chất lượng cao, tổ dân phố Phúc Lộc B quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội, từng bước đưa lên sàn thương mại điện tử.

Khi chợ biết kết hợp giữa bán hàng trực tiếp và trực tuyến, giữa trải nghiệm văn hóa cộng đồng và giao dịch thương mại hiện đại, sẽ mở ra con đường mới: tiểu thương có doanh thu ổn định, người mua yên tâm về chất lượng, và địa phương vẫn giữ được nhịp sống của chợ trong kỷ nguyên số.

Bài, ảnh: Khánh Vân