Quy trình vận hành hồ chứa thực hiện đúng quy định

Trong bối cảnh mưa lũ ngày càng cực đoan, nguy cơ mất an toàn hồ chứa luôn hiện hữu, đồng thời việc xả lũ điều tiết nước sẽ ảnh hưởng tới ngập úng vùng hạ du, đòi hỏi các cơ quan quản lý, đơn vị vận hành các hồ chứa thủy điện phải chủ động hơn bao giờ hết. Để hiểu rõ hơn quy trình vận hành hồ chứa các thủy điện trên địa bàn tỉnh, phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Tuyên Quang đã phỏng vấn đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó giám đốc Sở Công thương về việc tăng cường chỉ đạo, quản lý điều tiết việc xả lũ của các hồ thủy điện trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công Thương.

Phóng viên: Diễn biến cơn bão số 10, 11 vừa qua đã ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh như nào, thưa ông?

Đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công thương: Trong những ngày cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm 2025, tỉnh Tuyên Quang cùng các tỉnh miền núi phía Bắc đã phải hứng chịu những tác động vô cùng khắc nghiệt của cơn bão số 10 (Bualoi) và hoàn lưu của bão.

Theo thống kê tính đến 17 giờ ngày 4-10, cơn bão số 10 đã gây ra những thiệt hại rất lớn về người và tài sản trên địa bàn tỉnh. Chúng ta đã phải chứng kiến những mất mát đau thương với 7 người thiệt mạng, 1 người mất tích và 9 người bị thương. Bão đã ảnh hưởng và gây thiệt hại cho hàng nghìn ngôi nhà, trong đó có hàng trăm nhà bị hư hỏng nặng hoặc phải di dời khẩn cấp.

Cơ sở hạ tầng cũng bị tàn phá nặng nề, gần 5.000 ha lúa và hơn 3.700 ha ngô, rau màu bị ngập úng, hư hại. Hàng trăm điểm trên các tuyến quốc lộ và đường tỉnh bị ngập, sạt lở, gây ách tắc nghiêm trọng. Nhiều cây cầu bị hư hỏng, ảnh hưởng lớn đến việc đi lại và cứu trợ. Nhiều cột điện bị đổ gãy, nhiều công trình thủy lợi, nước sạch bị hư hỏng, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và đời sống người dân. Nhiều phường, xã trên địa bàn tỉnh như Hà Giang 1, Hà Giang 2, Minh Xuân, Nà Hang, Chiêm Hóa, Hàm Yên... đã bị ngập trên diện rộng, gây thiệt hại tài sản và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống nhân dân.

Ngay sau khi cơn bão số 10 đi qua, chúng ta lại phải đối mặt ngay với cơn bão số 11 (Matmo), đặt ra một thách thức “thiên tai chồng thiên tai”, khi đất đã bão hòa nước, làm tăng nguy cơ lũ quét và sạt lở đất.

Phóng viên: Xin ông cho biết, việc điều tiết hồ chứa tại các thủy điện trên địa bàn tỉnh đã được thực hiện như nào? 

 Đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công thương: Trong đợt bão số 10 vừa qua, hoàn lưu bão gây mưa đặc biệt lớn trên diện rộng, lượng mưa trung bình ở Tuyên Quang, Lào Cai và một số tỉnh lân cận đều vượt 250 đến 350mm, có nơi trên 500mm/24h. Tức là lượng mưa cực đoan, gấp 3 - 5 lần trung bình nhiều năm. Với lượng mưa này, tại các lưu vực như sông Lô, Gâm, Miện và sông Chảy đều dâng đột ngột.

Dù có hay không có thủy điện, lũ vẫn sẽ xảy ra. Thậm chí nếu không có hồ chứa, dòng nước sẽ ồ ạt hơn, gây thiệt hại lớn hơn nhiều. Các Thủy điện như Tuyên Quang, Quảng Nguyên, Sông Miện đều có dung tích phòng lũ được thiết kế sẵn và trước khi bão vào, các thủy điện này đều đã được xả trước để tạo dung tích đón lũ chứ không xả bất ngờ trong lúc mưa lớn. Tức là việc xả điều tiết là bắt buộc theo quy trình an toàn hồ chứa, không phải là hành động “chủ quan” hay “tùy tiện”.

Nhà máy Thủy điện sông Lô 8A thực hiện điều tiết xả lũ, đảm bảo an toàn cho hồ đập và vùng hạ du.

Từ những ảnh hưởng nặng nề của các cơn bão số 10 và 11 và hoàn lưu sau bão vừa qua, chúng ta cũng nhận thấy những nỗ lực quyết liệt không ngừng nghỉ của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Tuyên Quang (đặc biệt là các lực lượng quân đội, công an tham gia trực tiếp cứu hộ) cùng các sở, ngành trên địa bàn tỉnh, trong đó có Sở Công Thương trong công tác chỉ đạo, phòng chống và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Phóng viên: Để ứng phó với 2 cơn bão vừa qua, tỉnh đã có những chỉ đạo như thế nào nhằm giảm thiểu thiệt hại do bão lũ gây ra?

 Đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công thương: Trong bối cảnh khó khăn đó, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Tuyên Quang đã thể hiện vai trò lãnh đạo sáng suốt, quyết liệt và kịp thời. Ngay từ khi có thông tin về bão, hàng loạt công điện, văn bản chỉ đạo đã được ban hành để ứng phó khẩn cấp.

Chủ tịch UBND tỉnh đã yêu cầu đặt sự an toàn của người dân và công trình lên trên hết. Tỉnh đã huy động một lực lượng lớn để tham gia công tác khắc phục hậu quả và ứng phó, bao gồm đến thời điểm này: Quân đội đã huy động hơn 3.200 lượt cán bộ, chiến sĩ và gần 15.600 lượt dân quân tự vệ. Công an đã huy động 4.350 lượt cán bộ, chiến sĩ và các lực lượng khác khoảng 12.710 lượt người trực tiếp tham gia ứng phó với bão.

Công tác khắc phục hậu quả được triển khai theo phương châm “4 tại chỗ” và “ba sẵn sàng”. Nước rút đến đâu, công tác dọn dẹp vệ sinh môi trường, sửa chữa nhà cửa, trường học, trạm y tế và khôi phục sản xuất được thực hiện đến đó. Nhờ vậy, đời sống của người dân ở nhiều khu vực đã dần ổn định trở lại chỉ sau một thời gian ngắn.

Phóng viên: Đồng chí hãy cho biết, vai trò chủ động của Sở Công Thương trong công tác tham mưu tỉnh điều hành thủy điện trong đợt lũ vừa qua?

Đồng chí Hoàng Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công thương: Một trong những điểm sáng nổi bật và có ý nghĩa quyết định trong việc giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt chính là công tác chỉ đạo, điều hành các nhà máy thủy điện của Sở Công Thương.

Nhận thức rõ nguyên nhân ngập lụt một phần đến từ việc xả lũ của các thủy điện thượng nguồn và việc vận hành chưa chủ động của một số nhà máy trên địa bàn, Sở Công Thương đã có những hành động vô cùng quyết liệt và kịp thời:

Sở đã chủ động ra văn bản chỉ đạo từ sớm, ngay từ ngày 30-9, trước khi lũ về đến đỉnh điểm, Sở Công Thương đã ban hành văn bản số 1070/SCT-NL và 1073/SCT-NL yêu cầu các nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Lô tập trung ứng phó khẩn cấp với mưa lũ, đặc biệt sau khi có thông tin thủy điện Ma Lù Thàng (Trung Quốc) xả lũ.

Sở đã yêu cầu các chủ đập thủy điện nghiêm túc tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa, chấp hành nghiêm lệnh điều tiết để cắt, giảm lũ cho hạ du. Các thủy điện có mực nước dâng bình thường như Thủy điện Tuyên Quang được yêu cầu tăng cường các cửa xả đáy với lưu lượng tương đương lượng nước đến hồ để duy trì an toàn. Sở Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với Công ty Thủy điện Tuyên Quang. Khi nhận thấy lũ trên sông Lô tiếp tục lên, Thủy điện Tuyên Quang đã có văn bản đề nghị và được phép đóng bớt 1 cửa xả đáy vào ngày 1-10 để hạ bớt mực nước sông Lô, giảm ngập cho hạ du mà vẫn đảm bảo an toàn công trình.

Đối với thủy điện Sông Lô 6, khi lưu lượng về hồ tăng nhanh, Sở đã nhanh chóng báo cáo và đề nghị UBND tỉnh cho phép nhà máy tăng lưu lượng xả để chủ động hạ mực nước hồ, tạo dung tích phòng lũ và bảo vệ an toàn cho vùng thượng lưu.

Để đảm bảo công tác theo dõi được sát sao, Sở Công Thương đã có danh sách phân công cụ thể từng công chức phụ trách theo dõi từng nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Điều này thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng, có trách nhiệm, không để xảy ra bị động, bất ngờ.

Nhờ những chỉ đạo sát sao và hành động quyết liệt này, chúng ta đã điều tiết được lượng nước lũ rất lớn từ thượng nguồn đổ về. Dù không thể tránh khỏi hoàn toàn thiệt hại, nhưng rõ ràng công tác vận hành thủy điện hợp lý đã góp phần vô cùng quan trọng trong việc giảm đỉnh lũ, hạn chế mức độ và thời gian ngập lụt cho các vùng hạ du, đặc biệt là vùng trung tâm hành chính của tỉnh, qua đó bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân, doanh nghiệp.

Sở Công Thương sẽ tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh tập trung mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả, hỗ trợ người dân sớm ổn định cuộc sống và sản xuất.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!.  

 Thực hiện: Quốc Việt