Cá tầm “ngược núi” Cao Bồ

Dưới núi rừng xanh ngắt của dải Tây Côn Lĩnh, ít ai ngờ có một loài cá vốn chỉ quen với vùng ôn đới - cá tầm lại đang từng ngày sinh trưởng mạnh mẽ. Không chỉ là mô hình nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu, câu chuyện nuôi cá tầm ở Cao Bồ còn là minh chứng cho sự thay đổi tư duy sản xuất của đồng bào vùng cao.

Trang trại nuôi cá tầm của anh Bàn Văn Thiển, thôn Thác Tăng.

Xã Cao Bồ nằm ngay dưới chân dãy Tây Côn Lĩnh hùng vỹ, có khí hậu mát mẻ quanh năm cùng nguồn nước lạnh dồi dào chảy từ núi cao xuống. Nhận thấy đây là điều kiện thích hợp để nuôi giống cá nước lạnh như cá hồi, cá tầm, năm 2020, anh Đặng Văn Thắng, thôn Tham Vè đã chủ động đi học tập kinh nghiệm nuôi cá tầm ở nhiều nơi như: Lào Cai, Yên Bái, Sơn La... và đầu tư 200 triệu đồng xây 4 bể chứa theo mô hình bậc thang, sau đó lứa cá tầm đầu tiên được xuống giống ở vùng núi cao này.

Anh Đặng Văn Thắng cho biết: Là người đầu tiên đưa cá tầm ngược núi, bén duyên với vùng đất Cao Bồ, ban đầu tôi cũng gặp khó khăn, một số lượng cá bị chết. Không nản chí, tôi lặn lội đến thăm những mô hình ở nơi khác, tìm ra nguyên nhân cá bị bệnh, từ đó xây dựng quy trình nuôi hiệu quả. Để loài cá này sinh trưởng tốt, đòi hỏi người nuôi cần đặc biệt chú trọng đến độ sâu của bể, độ lạnh của nước, đảm bảo nguồn thức ăn có chất lượng tốt, môi trường nước sạch, thường xuyên vệ sinh bể. Sau hơn một năm nuôi, cá đạt từ 2 kg và có thể xuất bán. Hiện, gia đình tôi có 2 trang trại với trên 9.000 con cá tầm. Tính bình quân mỗi năm sau khi trừ chi phí, mô hình mang về lợi nhuận gần 400 triệu đồng.

Nhận thấy hiệu quả kinh tế từ loài cá đặc sản này, một số hộ dân trong xã đã đến học hỏi, anh Thắng cũng tích cực chia sẻ kinh nghiệm. Đầu năm 2024, anh Bàn Văn Thiển, thôn Thác Tăng cũng liên kết với 2 hộ khác, đầu tư trên 800 triệu đồng xây dựng 11 bể nuôi cá tầm. Hiện trang trại có quy mô trên 6.000 con, trong đó 1 đàn hơn 3.000 con đã đạt trọng lượng từ 2,5 - 3 kg, chuẩn bị xuất bán. Để chủ động đầu ra cho sản phẩm, anh Thiển đã kết nối với các thương lái từ Hải Phòng đến mua tận nơi với giá bán bình quân đạt trên 200 nghìn đồng/kg. 

Anh Thiển chia sẻ: Sau khi học tập kinh nghiệm từ gia đình anh Đặng Văn Thắng và chủ động tham khảo thêm trên sách, báo, ti vi, tôi đã quyết định vay vốn ngân hàng đầu tư trang trại nuôi cá. Thời gian đầu, tôi cũng khá loay hoay với việc chăm sóc, do cá tầm dễ mắc bệnh. Sau hơn 1 năm chăm sóc, đàn cá phát triển tốt, hiện tại lứa cá hơn 3.000 con chuẩn bị xuất bán, dự kiến đem lại nguồn thu trên 500 triệu đồng.

Xã Cao Bồ có trên 98% dân số là đồng bào dân tộc Dao. Do nằm dưới dải Tây Côn Lĩnh, thời tiết khắc nghiệt, địa hình phức tạp nên sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi kém hiệu quả. Sau khi mô hình nuôi cá tầm của gia đình anh Thắng và một số hộ thành công, người dân nơi đây đã đến học hỏi, nhân rộng, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế, xóa nghèo bền vững. Từ cuối năm 2023 đến nay, trên địa bàn xã đã có 20 gia đình đầu tư xây bể nuôi cá tầm và đem lại nguồn thu hàng tỉ đồng mỗi năm. Điều đáng mừng là chính quyền địa phương đã hỗ trợ các hộ nuôi cá kết nối với các thương lái từ tỉnh, thành khác như Hải Phòng, Hà Nội để đảm bảo đầu ra cho cá thương phẩm. 

Nhiều hộ dân mạnh dạn, dám nghĩ, dám làm, đưa cá tầm là loài cá có giá trị kinh tế cao về xuống giống và đem lại thu nhập cao là minh chứng cho sự đổi thay trong nếp nghĩ, cách làm của đồng bào, vốn quen với các cây trồng, vật nuôi truyền thống và tâm lý ngại thay đổi, lo sợ thất bại. Chủ tịch UBND xã Cao Bồ Nguyễn Văn Dương cho biết: Năm 2024, xã đã xây dựng Phương án hỗ trợ phát triển mô hình nuôi cá tầm và được UBND huyện Vị Xuyên (trước đây) phê duyệt, quy mô thực hiện là 20 hộ với kinh phí hỗ trợ trên 537 triệu đồng. Hiện nay, xã đang tiến hành nghiệm thu để giải ngân kinh phí cho người dân. Thời gian tới, địa phương sẽ tăng cường phối hợp với các ngành chuyên môn tập huấn kỹ thuật chăm sóc cá và hỗ trợ bà con xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ ổn định để tạo việc làm và tăng thu nhập bền vững.

Bài, ảnh: Yên Hoa