Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh thành lập năm 1959, tiền thân là Trường Thiếu nhi rẻo cao nhằm tạo nguồn đào tạo cán bộ dân tộc thiểu số ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa của tỉnh. Hai năm sau, trường vinh dự đón Bác Hồ đến thăm (tháng 3-1961) khi lên Tuyên Quang dự Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ III. Bác đã trò chuyện, động viên giáo viên, học sinh và mong muốn thế hệ giáo viên, học sinh khắc phục khó khăn, vươn lên dạy tốt, học tốt. Trong quá trình phát triển, nhà trường đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, lãnh đạo tỉnh.

Giáo viên, học sinh trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh tại phòng truyền thống của nhà trường.

Trải qua 62 năm xây dựng và phát triển, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh đã khắc phục mọi khó khăn, phát huy những thành quả đã có, không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đến nay, trường đã đào tạo được gần 10 nghìn học sinh thuộc các thế hệ là con em các dân tộc tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang. Nhiều học sinh của trường trở thành các giáo sư, tiến sỹ, các nhà nghiên cứu khoa học, cán bộ lãnh đạo, doanh nhân.

Ông Trần Văn Kết, Giám đốc Công ty TNHH Sông Gâm (Chiêm Hóa) là học sinh khóa 1978-1981 của Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh. Ông từng học chuyên ngành kiến trúc rồi về quê thành lập công ty hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, du lịch tạo việc làm cho hơn 30 lao động địa phương với mức thu nhập trung bình 6 triệu đồng/người/tháng. Ông Kết cho biết, chính sự “truyền lửa” của các thầy cô ở mái trường nội trú đã thôi thúc ông học tập, vươn lên có tương lai tươi sáng.   

Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh là ngôi trường có chất lượng thuộc tốp đầu trong khối các trường THPT của tỉnh.

Là ngôi trường chuyên biệt với nhiệm vụ đào tạo, giáo dục con em các dân tộc thiểu số, do vậy mỗi cán bộ, giáo viên khi gắn bó với nhà trường đều xác định tâm lý “trường là nhà” của mình. Ngoài dạy học chính khóa, mỗi buổi tối các thầy cô phân công nhau hướng dẫn các em ôn bài tại ký túc xá. Nhiều thầy, cô giáo còn nhận đỡ đầu học sinh có hoàn cảnh khó khăn, giúp các em vươn lên trong cuộc sống và học tập.

Em Hà Huyền Linh, lớp 11 A đoạt giải Ba cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh cho biết, rất may mắn và tự hào khi chúng em được học tập dưới mái trường nội trú thân yêu. Ở đây chúng em được các thầy, cô dạy kiến thức, chăm lo đến từng giấc ngủ. Mai này ra trường chắc hẳn chúng em sẽ nhớ mãi về ngôi trường nội trú chứa chan tình thầy trò.

Với sự tâm huyết, không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học, trường đã liên tục đạt được những thành tích đáng ghi nhận. Nhà trường đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba năm 2000, Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2012 và Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2014. Trường cũng là ngôi trường THPT đạt chuẩn quốc gia đầu tiên của tỉnh (năm học 2011-2012).

Cô giáo Hà Thị Hải Yến, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, tập thể cán bộ, giáo viên nhà trường luôn nỗ lực phấn đấu xây dựng ngôi trường trở thành nơi đào tạo tin cậy của con em các dân tộc thiểu số của tỉnh. Trong thời gian tới, nhà trường tiếp tục đẩy mạnh các phong trào thi đua dạy tốt học tốt, phát động mỗi giáo viên làm một việc tốt. Đối với học sinh nhà trường không chỉ trang bị kiến thức mà còn giáo dục các em đạo đức, kỹ nặng để các em phát triển toàn diện, sau này trở thành những người công dân có ích cho xã hội.