Xuất ngoại từ bếp làng

Sáng sớm ở thôn Tân An, xã Hùng An, khi làn sương còn vương nhẹ trên những thửa ruộng nếp, mùi lá riềng và hương nếp mới đã len qua từng nếp nhà. Trong khu nhà xưởng nhỏ của Chi hội Cựu chiến binh (CCB) thôn, tiếng nồi bánh chưng đang sôi trên bếp củi gộc hòa cùng tiếng trò chuyện ấm áp của những người từng đi qua chiến tranh. Ở đó, thương hiệu bánh chưng Bà Đất được hình thành, lớn lên, và đang từng ngày lan tỏa tới khách hàng trong và ngoài nước.

Xưởng gói bánh chưng Bà Đất hoạt động hết công suất để trả đủ đơn hàng trong và ngoài nước.

Thương hiệu mang tên đất trời

Tên gọi bánh chưng Bà Đất mộc mạc mà chứa đựng ý nghĩa sâu xa: Đất là nơi sinh ra nếp, là cội nguồn nuôi dưỡng con người, và cũng là nơi để những người lính trở về nương tựa sau chiến tranh. Chiếc bánh, vì thế, không chỉ mang vị truyền thống mà còn mang cả câu chuyện đất - trời, mang tình nghĩa của người Tân An gửi gắm vào từng thớ nếp.

Cựu chiến binh Lê Đức Chút, chủ cơ sở bánh chưng Bà Đất chia sẻ: Cơ sở bánh chưng được gia đình thành lập vào năm năm 2017. Những ngày đầu tiên, mô hình nhận được sự ủng hộ lớn từ người dân trong xã, nhưng con đường phát triển lại không hề bằng phẳng. Chỉ hai năm sau, khi dịch Covid-19 bùng phát, hoạt động sản xuất gần như đình trệ. Đơn hàng giảm, chi phí vận chuyển tăng, nguyên liệu thiếu hụt, tất cả khiến tôi trăn trở nhiều đêm.

Thế nhưng, tinh thần người lính đã giúp cơ sở đứng vững. Khó khăn cũng giống như những năm tháng chiến tranh, chỉ là thử thách để mình vượt qua. Những ngày khó khăn đó, các đơn hàng nhỏ lẻ trong vùng được duy trì để giữ lửa và đợi ngày khởi sắc. Sau đó, khi tình hình dần ổn định, Chi hội CCB cùng cấp ủy địa phương đã chung tay hỗ trợ, tái khởi động lại mô hình. Chi hội CCB thôn đã sử dùng nguồn quỹ của chi hội để tiếp sức cho mô hình bánh chưng Bà Đất. Chi hội trưởng Trần Văn Chinh chia sẻ, chi hội có nguồn quỹ do các hội viên đóng góp, hội đã trích quỹ 200 triệu đồng để góp sức vực dậy mô hình bánh chưng Bà Đất. 

Mô hình bánh chưng Bà Đất đã được hồi sinh mạnh mẽ. Khi thương mại điện tử bắt đầu nở rộ, những người lính năm xưa dù tuổi đã cao vẫn quyết tâm học cách sử dụng công nghệ. Họ tin rằng, để chiếc bánh quê nhà đi xa hơn, cần một cánh cửa mới.

Bánh chưng Bà Đất được nấu bằng củi gộc trong 8 tiếng.

Mở lối cho hương vị truyền thống

Việc đưa bánh chưng Bà Đất lên sàn thương mại điện tử là bước ngoặt không chỉ giúp cơ sở thay đổi phương thức kinh doanh, mà còn mở ra thị trường rộng lớn chưa từng có. Từ chỗ chỉ bán cho bà con quanh vùng, bánh chưng Bà Đất nay đã đến tay khách hàng ở khắp các tỉnh thành, thậm chí vượt biên giới sang Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc… Mỗi năm, cơ sở xuất bán khoảng 500 triệu chiếc bánh, con số khiến cả những người trực tiếp làm bánh cũng bất ngờ.

Ông Chinh chia sẻ: “Lúc mới đưa sản phẩm lên sàn, tôi cũng lo lắm. Không biết khách có tin không, có hợp khẩu vị không. Vậy mà càng ngày đơn càng nhiều. Nhiều hôm 1-2 giờ sáng điện thoại vẫn báo đơn mới. Khách ở tận Mỹ hay Nhật cũng đặt mua, vì nhớ hương vị quê nhà”.

Trong cơ sở, không khí làm việc luôn rộn ràng. Người rửa lá dong trong vại nước giếng trong veo, người xay lá riềng cho ra thứ nước xanh mướt để ngâm nếp, người gói bánh bằng đôi tay thoăn thoắt, người canh nồi bánh giữa làn khói trắng mỏng như tơ. Chị Nguyễn Thị Lụa, người tham gia gói bánh từ những ngày đầu, chia sẻ trong lúc đôi tay vẫn thoăn thoắt xếp lá: “Mỗi chiếc bánh tôi gói là một cái tâm”.

Chiếc bánh chưng Bà Đất phải trải qua hàng chục công đoạn như: Chọn gạo nếp loại 1, chọn thịt lợn đen bản chuẩn, xử lý lá dong, gói cho vuông vức, rồi nấu suốt 8 tiếng bằng củi gộc để giữ hương vị truyền thống. Nước lá riềng khiến hạt nếp xanh tự nhiên, dẻo nhưng không nát, thơm mà không gắt.

Bánh chưng Bà Đất có nhiều hương vị, theo đơn đặt hàng của khách.

Việc ứng dụng công nghệ không chỉ dừng ở bán hàng. Nhờ thương mại điện tử, cơ sở có thể kết nối trực tiếp với nhiều nhà cung cấp nguyên liệu từ các tỉnh lân cận, tạo nên chuỗi cung ứng ổn định và chất lượng. Đặc biệt, phía sau thành công trên các nền tảng online là những người trẻ, thế hệ con cháu của các cựu chiến binh.

Chị Lê Thị Lành, con gái ông Lê Đức Chút, người trực tiếp xây dựng gian hàng trên các sàn thương mại điện tử chia sẻ: “Ban đầu bố và các chú, bác không tin lắm, cứ bảo “bánh chưng mà bán qua mạng liệu có ai mua không”. Nhưng khi gian hàng bắt đầu có người theo dõi, có đơn đều, mọi người mới thực sự yên tâm. Tôi luôn mong có thể đưa hình ảnh quê mình, sản phẩm của bố và các chú đi xa hơn”.

Ông Đỗ Đức Long, Chủ tịch Hội CCB xã Hùng An khẳng định: “Mỗi chiếc bánh là kết tinh của lao động và tình nghĩa. Khi bánh chưng Bà Đất xuất hiện trên các kệ hàng ở nước ngoài, chúng tôi tự hào lắm”.

Từ gian bếp nhỏ ở Tân An, những chiếc bánh chưng Bà Đất vẫn lặng lẽ theo những chuyến hàng đi muôn nơi, mang theo hương vị của đất mẹ. Giữa nhịp sống hiện đại, chiếc bánh vuông vức ấy nhắc người ta nhớ về cội nguồn, về những bàn tay tảo tần và tinh thần bền bỉ của người lính. Và ở mỗi nơi bánh chưng được mở ra, mùi lá dong, mùi nếp dẻo lại đưa ký ức quê nhà trở về. Đó cũng là niềm tự hào của những người cựu chiến binh Tân An khi họ đã giữ được hồn quê trong từng thớ nếp, để truyền thống tiếp tục sống mãi.

Trang Hoàng

	Bánh chưng gù của người Tày ở Ngọc Đường
	Tết Tày phải có “bánh chưng gù”
	Hồn núi rừng trong chiếc bánh chưng xanh