Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày tờ trình.

Nâng cao năng lực về phòng thủ dân sự

Trình bày tờ trình, Ủy viên Bộ Chính trị, Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, việc xây dựng luật nhằm tạo khung pháp lý chung nhất cho việc phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh nhằm bảo vệ cao nhất tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, nâng cao hiệu quả pháp lý của hệ thống pháp luật về phòng thủ dân sự. Tăng cường các biện pháp phòng ngừa và bảo đảm tính chủ động trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ người dân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ môi trường.

Dự án luật nhằm nâng cao năng lực về phòng thủ dân sự, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh gây ra; đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước gắn với củng cố quốc phòng, an ninh và từng bước hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Dự thảo Luật Phòng thủ dân sự gồm 7 chương, 71 điều; quy định các hoạt động phòng thủ dân sự tiến hành xuyên suốt từ khi tình hình bình thường cho đến khi có nguy cơ xảy ra thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh và khi thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh xảy ra; khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh.

Trong đó, quy định một số nội dung trọng tâm như xây dựng Chiến lược quốc gia về phòng thủ dân sự, xây dựng kế hoạch về phòng thủ dân sự, hệ thống công trình phòng thủ dân sự.

Cấp độ phòng thủ dân sự là hoạt động của chính quyền, các lực lượng tham gia phòng thủ dân sự và người dân trong việc ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố; cơ sở để xác định biện pháp, nguồn lực huy động và phân định trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc ứng phó, khắc phục thảm họa, sự cố.

Cấp độ phòng thủ được xác định thành 4 cấp độ 1, 2, 3 và 4; dự thảo Luật cũng quy định thẩm quyền ban bố, bãi bỏ cấp độ phòng thủ dân sự, thẩm quyền điều động, huy động lực lượng, phương tiện tham gia phòng thủ dân sự, phân công trách nhiệm phòng thủ dân sự.

Dự thảo luật quy định cơ quan chỉ đạo quốc gia phòng thủ dân sự được thành lập trên cơ sở hợp nhất Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai và Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn.

Quỹ Phòng thủ dân sự quy định trong dự thảo luật được thành lập ở trung ương và cấp tỉnh. Nguồn tài chính của Quỹ Phòng thủ dân sự được hình thành trên cơ sở hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong nước, nước ngoài và điều tiết từ các quỹ ngoài ngân sách có liên quan đến thảm họa, sự cố, bảo đảm Quỹ Phòng thủ dân sự hoạt động không chồng chéo, linh hoạt, hiệu quả và phù hợp với quy định của pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới báo cáo thẩm tra.

Không chồng lấn các quy định về tình trạng khẩn cấp

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội nhận thấy, phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật rộng, nhiều nội dung liên quan đến các luật chuyên ngành. Do đó, cần phân định được phạm vi điều chỉnh của luật này với các luật khác; việc xây dựng Luật Phòng thủ dân sự theo hướng quy định những chính sách, nguyên tắc, cơ chế chung về phòng thủ dân sự.

Việc quy định tiêu chí để đánh giá mức độ rủi ro về thảm hoạ, sự cố phù hợp là rất cần thiết, nhưng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu và quy định cụ thể hơn về các nội dung này, trong đó, cần làm rõ hơn tiêu chí đánh giá mức độ nguy hiểm (gây thiệt hại) và tính chất của đánh giá mức độ rủi ro của thảm họa, sự cố, làm căn cứ quy định các nội dung liên quan trong dự thảo luật.

Đồng thời, đồng chí Lê Tấn Tới đề nghị, cơ quan soạn thảo cần rà soát, làm rõ cơ sở lý luận, pháp luật, thực tiễn và khoa học, quy định cả phạm vi xảy ra thảm họa, sự cố và hậu quả thiệt hại gây ra để xác định cấp độ phòng thủ dân sự cho phù hợp, khi cần thiết sẽ vận hành, kích hoạt được ngay các biện pháp phòng thủ dân sự tương ứng, có tính khả thi.

Ngoài ra, nội dung hoạt động phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp liên quan đến nhiều quy định hiện hành về tình trạng khẩn cấp, do đó đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát để thiết kế cho phù hợp, nhất là các biện pháp phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp để bảo đảm tính chất phòng thủ dân sự, không chồng lấn sang các quy định về tình trạng khẩn cấp.

Mặc dù cơ bản nhất trí cần quy định thống nhất về việc quản lý, sử dụng các loại quỹ hiện có để phát huy hiệu quả, tập trung nguồn lực cho công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới đề nghị, cần đánh giá rõ hơn về hiệu quả hoạt động của các loại quỹ này trong thời gian qua để thiết kế mô hình quản lý quỹ phòng thủ dân sự cho phù hợp, theo hướng chỉ quy định nguyên tắc chung về việc thành lập, sử dụng quỹ phòng thủ dân sự và giao Chính phủ quy định việc thành lập, cơ chế quản lý, sử dụng Quỹ này để bảo đảm công khai, minh bạch, chủ động, kịp thời xử lý có hiệu quả các tình huống.