Theo thống kê của Ban Dân quân, Bộ CHQS tỉnh, toàn tỉnh hiện có 217 cơ sở dân quân, tự vệ với quân số 14.215 người. Trong đó dân quân có 137 cơ sở với quân số 12.966 người, tự vệ có 80 cơ sở với 1.249 người. Tỷ lệ dân quân tự vệ đạt 1,65% so với dân số toàn tỉnh. Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh, trật tự tại cơ sở, lực lượng dân quân tự vệ còn là lực lượng tiên phong đi đầu tham gia trợ giúp cộng đồng, cứu hộ cứu nạn… Đồng thời tích cực phát triển kinh tế, góp phần giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hóa tại địa phương.

DQTV xã Lực Hành (Yên Sơn) tham gia xây dựng nhà tình nghĩa cho thương binh.

Là lực lượng ứng trực, đi đầu, tại chỗ trong phòng chống thiên tai, trong các đợt mưa lũ tháng 9 vừa qua, lực lượng DQTV tại cơ sở đã khẳng định được vai trò giúp Nhân dân vượt qua hoạn nạn, hiểm nguy. Đồng chí Ma Đức Vui, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự xã Bình An (Lâm Bình) cho biết, Bình An là xã đặc biệt khó khăn, đường đi không thuận lợi, địa hình đồi núi nhiều dốc cao, nhiều suối, ngầm tràn. Khi có mưa lớn, nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất luôn thường trực. Để hạn chế đến mức tối thiểu thiệt hại do bão, lũ, sạt lở đất gây ra, lực lượng DQTV địa phương bên cạnh tuyên truyền, giúp người dân di chuyển đến nơi an toàn còn là lực lượng nòng cốt chốt chặn tại những nơi nguy hiểm, tiên phong, xung kích tham gia khắc phục hậu quả bão lũ.

Để phát huy sức mạnh của lực lượng DQTV, cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan, đoàn thể luôn chú trọng xây dựng lực lượng DQTV với quan điểm vững mạnh, rộng khắp, quân số hợp lý, phù hợp với địa bàn, nhiệm vụ và điều kiện thực tế của từng địa phương. Xác định làm tốt công tác phát triển đảng viên trong lực lượng DQTV là giải pháp hiệu quả nhằm xây dựng lực lượng vững mạnh toàn diện, cấp ủy, chính quyền các cấp luôn chú trọng làm tốt nhiệm vụ này. Trong năm, toàn tỉnh đã kết nạp được 181 đảng viên mới trong DQTV. Tỷ lệ đảng viên trong DQTV hiện nay đạt 31,6%. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, phát huy vai trò hạt nhân tiên phong của đảng viên trong các hoạt động của lực lượng DQTV, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hàng năm, cơ quan quân sự các cấp chú trọng chỉ đạo nội dung huấn luyện bám sát thông tư của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 2. Ban Chỉ huy Quân sự các huyện cũng thành lập các đoàn kiểm tra công tác chuẩn bị mô hình học cụ, sổ sách, giáo án, thao trường, bãi tập nhằm đảm bảo chất lượng huấn luyện. Đồng thời đánh giá đúng thực chất chiến sĩ từng đơn vị, rút kinh nghiệm cho các đợt huấn luyện tiếp theo.

Lực lượng DQTV tham gia phòng chống lũ tại xã Trường Sinh (Sơn Dương).

Đồng chí Đào Quang Hậu, Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự phường Hưng Thành (TP Tuyên Quang) cho biết, Ban Chỉ huy Quân sự phường thường xuyên phối hợp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức diễn tập chiến đấu trong khu vực phòng thủ, diễn tập ứng phó lụt bão, tìm kiếm cứu nạn. Kết quả các cuộc diễn tập 100% đạt yêu cầu. Thông qua các cuộc diễn tập, lực lượng DQTV đã được tăng cường khả năng tác chiến, thực hành xử lý các tình huống, rèn luyện kỷ luật.

Song song với công tác huấn luyện, hàng năm Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh cũng tổ chức các lớp tập huấn về Luật Dân quân tự vệ, huấn luyện Điều lệnh đội ngũ, huấn luyện chiến thuật DQTV; công tác quản lý công cụ hỗ trợ DQTV… Từ đó góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của lực lượng DQTV trong tình hình mới. Trong năm 2024, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tổ chức 56 lớp tập huấn cho lực lượng thường trực và DQTV với quân số 3.578 đồng chí, trong đó riêng DQTV là 50 lớp với 3.329 đồng chí.

Phát huy truyền thống xây dựng và trưởng thành, lực lượng DQTV trên địa bàn tỉnh không ngừng được kiện toàn, nâng cao năng lực chiến đấu, xứng đáng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “DQTV và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là bức tường sắt của Tổ quốc…”.