Bà Lục Thị Long chia sẻ, năm 16 tuổi bà đã biết hát thành thạo nhiều bài hát Soọng cô của dân tộc mình do các cụ, bà trong gia đình truyền dạy. Các cụ còn ghi chép lời các bài hát bằng tiếng dân tộc để dạy lại cho con, cháu. Ngày ấy, hầu như ai cũng biết hát, tiếng hát giúp nói hộ tâm tư, tình cảm của đồng bào Sán Dìu với quê hương, đất nước, đặc biệt giúp bày tỏ tình cảm giữa người con trai và người con gái. Nhờ đó mà nhiều đôi đã nên duyên. Nhưng dần dần, việc hát Soọng cô ngày bị mai một, thế hệ trẻ ngày nay ít người biết hát và ngại hát Soọng cô.

Bà Lục Thị Long, Phó Chủ nhiệm CLB hát Soọng cô thôn Hội Kế, xã Ninh Lai (Sơn Dương).

Năm 2011, dưới sự hướng dẫn của Nghệ nhân Ưu tú Lục Văn Bảy, CLB Hát Soọng cô thôn Hội Kế được thành lập với 27 thành viên, là một trong 4 CLB của xã hoạt động hiệu quả, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Sán Dìu ở địa phương. Là Phó Chủ nhiệm CLB bà Long cùng các thành viên trong ban chủ nhiệm đã duy trì sinh hoạt CLB theo tháng. Trong đó, tập trung hướng dẫn các thành viên học hát, múa; học tiếng dân tộc; cách mặc trang phục và một số phong tục truyền thống của dân tộc.

Hầu hết các thành viên trong CLB đều làm nông nghiệp, công việc bận rộn, vì vậy để duy trì hoạt động của CLB, bà Long cùng ban chủ nhiệm CLB hát Soọng cô bố trí thời gian sinh hoạt phù hợp. Trước mỗi buổi sinh hoạt, bà lại nhắc nhở các thành viên sắp xếp công việc để tham gia đầy đủ.

Đặc biệt, để thế hệ trẻ trong thôn thêm hiểu và yêu văn hoá dân tộc, bà Long đã cùng ban chủ nhiệm CLB mở Lớp truyền dạy tiếng nói và hát Soọng cô vào dịp hè. Khác với trẻ em thành thị nghỉ hè được vui chơi, nghỉ ngơi, trẻ em nông thôn thường tranh thủ thời gian này giúp đỡ bố mẹ công việc gia đình như chăn, thả trâu, bò; nấu cơm, trông em… Vì vậy, ban đầu có rất ít em đăng ký tham gia. Bà Long đã đến từng gia đình vận động bố, mẹ cho các cháu đi học. Nhiều cháu bố mẹ bận đi làm ăn xa, ở nhà với ông, bà, bà Long trực tiếp liên hệ điện thoại để trao đổi, động viên bố mẹ tạo điều kiện cho con đi học.

Bà Lục Thị Long (đầu tiên bên phải), Phó Chủ nhiệm CLB hát Soọng cô thôn Hội Kế, xã Ninh Lai (Sơn Dương) hướng dẫn các cháu tập múa.

Bên cạnh đó, thời gian học cũng linh hoạt, thường được sắp xếp vào khung giờ 1-3 giờ chiều để sau khi học các cháu có thể về giúp đỡ gia đình công việc nhà. Sách, vở, bút để các cháu ghi chép cũng được CLB trang bị đầy đủ. Vì vậy, lớp học đã ngày càng thu hút các cháu nhỏ đến tham gia. Hiện nay, lớp học đã có 18 cháu theo học, với nhiều lứa tuổi.

Em Nguyễn Thị Huyền Trang, học sinh lớp 5 chia sẻ, đến lớp cháu đã được dạy hát Soọng cô, học múa; học tiếng dân tộc. Cháu rất vui. Mẹ cháu còn mua cho cháu bộ váy dân tộc Sán Dìu để cháu có thể mặc khi biểu diễn văn nghệ cùng các bạn.

Em Ôn Minh Chiến, học sinh lớp 8 cho biết, lúc đầu cháu rất ngại vì sợ ít có các bạn trai tham gia lớp học, nhưng đến nay cháu đã thoải mái hơn rất nhiều. Dù là con trai hay con gái đều có thể hát hay, múa giỏi. Chúng cháu đều cảm thấy tự hào về văn hoá của dân tộc mình.

Đồng chí Phạm Xuân Hồng, cán bộ Văn hoá – Xã hội xã Ninh Lai cho biết, cùng với các nghệ nhân trong xã, bà Lục Thị Long, Phó Chủ nhiệm CLB hát Soọng cô thôn Hội Kế là người luôn tâm huyết với văn hoá dân tộc. Bà và các thành viên trong ban chủ nhiệm CLB đã tích cực truyền dạy hát Soọng cô cho thế hệ trẻ, góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc ở địa phương.