Ảnh mô phỏng tàu InSight của NASA trên bề mặt sao Hỏa. Ảnh: NASA.

Vì sao tàu vũ trụ NASA bật chế độ khẩn cấp?

Tàu InSight của NASA đã hạ cánh xuống một đồng bằng trên sao Hỏa mang tên là Elysium Planitia năm 2018. Tàu thăm dò này đã phát hiện hơn 500 trận động đất trên sao Hỏa, ghi nhận hơn 10.000 trận quỷ cát (lốc cát) đi qua và bắt đầu đo lõi của hành tinh đỏ.

Tuy nhiên, trong vài tháng qua, InSight đã phải chiến đấu để giành lấy sự sống của chính mình khi thời tiết sao Hỏa khắc nghiệt đe dọa làm robot tê liệt, Business Insider đưa tin.

Khác các địa điểm trên sao Hỏa mà NASA gửi tàu thăm dò, trong đó có vị trí mà tàu Perseverance mới cùng trực thăng sao Hỏa Ingenuity hoạt động, những cơn gió mạnh không quét qua Elysium Planitia.

Những cơn gió sao Hỏa này, được gọi là "sự kiện làm sạch", giúp thổi bụi sao Hỏa khỏi các tấm pin mặt trời trên robot của NASA. Không có gió sao Hỏa, lớp bụi dày tích tụ trên InSight khiến tàu thăm dò của NASA vật lộn để hấp thụ ánh sáng mặt trời.

Camera của tàu thăm dò sao Hỏa InSight đã chụp được hình ảnh một trong những tấm pin mặt trời
 bị bụi bao phủ. Ảnh: NASA.

Các tấm pin mặt trời của tàu thăm dò sao Hỏa InSight chỉ sản xuất 27% công suất năng lượng vào tháng Hai, khi mùa đông đang đến ở Elysium Planitia. Do đó, NASA quyết định bắt đầu tắt dần các công cụ khác nhau trên tàu thăm dò này. Robot sẽ sớm chuyển sang "chế độ ngủ đông", tắt tất cả các chức năng không cần thiết cho sự tồn tại của nó.

Tàu thăm dò của NASA có thể tiết kiệm đủ năng lượng để giữ ấm cho các hệ thống trong những đêm lạnh giá trên sao Hỏa khi tạm dừng các hoạt động khoa học. Sao Hỏa có thời tiết khắc nghiệt với nhiệt độ trong đêm có thể giảm xuống âm 90 độ C.

Chuck Scott, giám đốc dự án tàu thăm dò sao Hỏa InSight, cho biết: “Lượng điện có sẵn trong vài tháng tới sẽ thực sự phụ thuộc vào thời tiết".

Chế độ khẩn cấp và những tổn thất

Tàu InSight vẫn trong tình trạng tốt, thậm chí còn sử dụng được cánh tay robot, nhưng nguy cơ mất điện dẫn tới ngừng hoạt động vẫn luôn hiện hữu. Nếu pin của tàu thăm dò của NASA bị chết có thể không bao giờ phục hồi được.

Điều tra viên chính của InSight, ông Bruce Banerdt, chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng có thể làm cho nó sống lại, đặc biệt là nếu nó không ngủ hoặc chết trong một thời gian dài. Nhưng đó sẽ là một tình huống éo le".

NASA dự kiến khởi động lại toàn bộ hoạt động của InSight sau khi sao Hỏa quay ngược về phía mặt trời vào tháng Bảy. Nếu có thể sống sót trong mùa đông sao Hỏa này, tàu thăm dò của NASA sẽ tiếp tục theo dõi các trận động đất và thời tiết sao Hỏa vào năm 2022.

Tình trạng thiếu điện của InSight khiến NASA quyết định từ bỏ chức năng đo nhiệt độ sâu trong lớp vỏ sao Hỏa của tàu này. Việc đo nhiệt độ sâu trong sao Hỏa là ​​dữ liệu quan trọng trong nghiên cứu lịch sử và cấu trúc bên trong của hành tinh đỏ.

Khi tàu của NASA chuyển sang chế độ ngủ đông, thông tin thời tiết trên sao Hỏa sẽ khan hiếm và trong những tháng tới sẽ không có thông tin về động đất sao Hỏa.

Chuyên gia NASA lo ngại tàu InSight có thể bỏ lỡ một số trận động đất lớn, nhưng việc giữ cho tàu này sống sót là điều đáng giá. Nếu pin của InSight chết, ông nói thêm, "đó là một phi thuyền zombie tốt", có nghĩa là nó được lập trình để sạc lại và khởi động lại sau khi mặt trời ló rạng.

Trước đó, tàu Sprit và Opportunity đều cạn kiệt năng lượng trên bề mặt sao Hỏa và không thể kích hoạt trở lại. Dù vậy, một cơn bão bụi kỳ lạ trong vòng bốn hoặc năm tháng tới có thể làm tăng nguy cơ dồn thêm nhiều bụi bẩn sao Hỏa lên các tấm pin mặt trời của InSight. Đó là những gì đã xảy ra với tàu Opportunity.