Đứng lên sau thất bại

Ông Thành quê ở tỉnh Nam Định và từng tham gia quân ngũ đóng quân ở tỉnh Quảng Ninh. Sau khi xuất ngũ, năm 1989, ông đưa vợ con lên lập nghiệp ở xã Tân Thành và làm trong ngành lâm nghiệp đến khi nghỉ hưu năm 2013. Về nghỉ hưu, là người có uy tín ông đã tham gia công tác ở thôn Chi hội trưởng Cựu chiến binh, Trưởng thôn, bí thư Chi bộ. Khi đã bồi dưỡng được đội ngũ cán bộ trẻ kế cận, ông xin nghỉ công tác để tập trung trong phát triển kinh tế gia đình.  

Dẫn chúng tôi tham quan vườn tre Lục Trúc rợp bóng mát đang cho thu hoạch măng, ông Thành giới thiệu: “Cơ duyên thật tình cờ trong lần đọc báo, tôi biết đến mô hình trồng tre Lục Trúc lấy măng ở huyện Tân Yên (Bắc Giang) khi gia đình đang cần tìm cây trồng mới thay thế vườn cam già cỗi. Tháng 11 - 2021, tôi đã lặn lội sang Bắc Giang để tìm hiểu, nhận thấy hiệu quả kinh tế cao nên đã mua 30 cây giống tre ngoại này về trồng thử nghiệm. Sau vài tháng, toàn bộ số tre mới trồng cứ chết dần chết mòn, nguyên nhân do trồng không đúng thời vụ, thiệt hại hơn chục triệu đồng”.  

Ông Thành (người ở giữa) cho biết, thu hoạch măng đúng cách vừa giúp nâng cao chất lượng giá trị dinh dưỡng của măng, vừa giúp tre ra măng đều đặn.

Không nản, tháng 4-2022, ông tiếp tục rủ thêm mấy anh em thân thiết thuê xe sang Bắc Giang tham quan, học tập mô hình trồng tre này. Thời điểm đó, các chủ vườn đang thu hoạch măng Lục Trúc bán “đắt như tôm tươi” thu về vài triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi ngày càng khiến ông nóng vội phải sớm phát triển giống tre này. Ông cùng bạn bè bỏ qua sự khuyên can của chủ vườn nên cân nhắc kỹ lưỡng, kỹ thuật chưa vững đừng nóng vội mà hỏng việc. Bởi mùa này không thích hợp trồng tre Lục Trúc, giống cây chưa đảm bảo nên tỷ lệ hao hụt cao. Mọi người vẫn quyết đặt mua hơn 1.000 cây giống về trồng, trong đó, ông Thành mua 350 cây. Tỷ lệ cây trồng tại vườn chết nhiều, ông thấm thía bài học đắt giá: tư duy nóng vội sẽ đi kèm với rủi ro, thiệt hại.

Qua những chuyến đi học tập kinh nghiệm trồng tre ở nhiều nơi, các quy trình chọn giống, cách trồng, chăm sóc, thu hoạch măng, nhân giống… được ông ghi chép cẩn thận. Tháng 8 - 2022, ông tự tin tiếp tục đặt mua thêm 200 cây giống dặm, trồng phủ kín khu vườn hơn nửa hecta. Vừa giới thiệu về những khóm tre Lục Trúc to, nhỏ theo từng trà khác nhau, ông Thành nói vui: “Để có khu vườn hơn 400 khóm tre Lục Trúc như này, tôi đã phải chịu thiệt hại lớn và mất bao công “đi học sàng khôn”. Khu vườn này như một vườn thí nghiệm hoàn hảo đã giúp tôi đánh giá được ưu, nhược điểm khi chọn giống (loại giống ươm từ gốc và giống chiết cành), tùy loại giống mà chọn thời điểm nào trồng thích hợp, cách chăm sóc theo từng giai đoạn”.

Ông Ngô Ngọc Thành giới thiệu măng Lục Trúc vừa được thu hoạch về.

Gần 3 năm, ông Thành “bén duyên”, tre Lục Trúc đã không phụ công đáp ứng đúng như kỳ vọng ban đầu của ông. Cây có giá trị kinh tế cao, cây phát triển xanh tốt, chất lượng măng ngon, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu địa phương.

Mở hướng đi tiềm năng

Cùng chúng tôi tham quan một vòng quanh vườn tre, ông Thành chia sẻ, sở dĩ ông bị “mê” trồng tre Lục Trúc lấy măng bởi đây là cây trồng có nhiều ưu điểm. Ông Thành khẳng định, trồng tre không khó nếu nắm vững kỹ thuật, cây ít sâu, bệnh nên hầu như không phải dùng đến thuốc bảo vệ thực vật, giúp bảo đảm sức khỏe cho nông dân. Bí quyết để cây tre ra măng đều, chất lượng ngon, ổn định là cần “trẻ hóa” cây liên tục, tức sau mỗi vụ dịp cuối năm phải thay thế cây già, gốc già, nuôi dưỡng những cây non kế cận. Nếu trồng đúng kỹ thuật, sau một năm tre đã cho thu hoạch măng. Các năm tiếp theo, tre sẽ cho măng nhiều hơn thời gian thu kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10 âm lịch.

So với trồng cây ăn quả, trồng tre lấy măng cho thu nhập ổn định vì nhu cầu của người tiêu dùng khá cao. Bên cạnh đó, vốn liếng đầu tư và khâu chăm sóc dễ học hỏi, người nông dân dễ dàng thực hiện. Chi phí chăm sóc lớn nhất là dịp cuối năm mất công dọn vườn, bón phân chuồng hoai mục, kèm ít phân N - P - K. 

Ông Thành (người bên trái) giới thiệu, hướng dẫn người dân trong thôn về kỹ thuật trồng, chăm sóc tre Lục Trúc.

Hàng ngày, công đi thu hoạch măng, vun gốc cao, giữ ẩm cho gốc, giữ lại gốc rễ để kích thích ra măng non không đáng kể là bao.
Hiện nay, mỗi ngày gia đình ông Thành thu hoạch 25 đến 40 kg măng, bán với giá từ 25 đến 35 nghìn đồng/kg, thời điểm măng trái mùa so với măng bản địa giá cao đến 50 nghìn đồng/kg. Măng tre Lục Trúc hoàn toàn sạch và thơm, giòn, ngon, ngọt nhẹ. Có nhiều cách chế biến như làm nộm, luộc, xào, thậm chí có thể ăn sống được nên thị trường tiêu thụ rộng mở. Măng thu hoạch đến đâu bán hết đến đó, không có đủ măng bán cho khách quen. Từ trồng tre giúp gia đình ông có thu nhập ổn định. Ông Thành nhẩm tính, từ trồng tre ông thu về trên 100 triệu đồng/năm và sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới khi tre cho thu hoạch măng ổn định, bán thêm cây giống.

Với tâm niệm “muốn đi xa nhanh thì đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau”, ông Thành đã đứng ra vận động thành lập HTX măng tre Lục Trúc Tân Thành với 9 thành viên ở trong, ngoài xã do ông làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc. Các thành viên đoàn kết thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ nhau về vốn, kỹ thuật trồng, chăm sóc, nhân rộng phát triển diện tích trồng tre Lục Trúc tại địa phương đến nay đã tăng lên hơn 7 ha. HTX cũng đã lên kế hoạch tiến tới xây dựng thương hiệu sản phẩm; hỗ trợ kỹ thuật, cung ứng giống cây chất lượng mở rộng thêm quy mô sản xuất theo hướng hàng hóa và phát triển bền vững. HTX sẽ dần hoàn thiện xây dựng nhà kho, quy trình sơ chế, đóng gói bảo đảm an toàn thực phẩm. Đồng thời, đóng vai trò đầu mối liên kết, mở rộng thị trường tiêu thụ, bao tiêu sản phẩm măng tre Lục Trúc cho thành viên.

Đồng chí Giang Mạnh Hùng, Bí thư Đảng ủy xã Tân Thành vui mừng cho biết, đảng viên, Cựu chiến binh Ngô Ngọc Thành ở thôn 4 Làng Bát là người năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, tiên phong đưa giống cây mới là tre Lục Trúc về trồng ở xã. Từ thành công của mình, ông đã tích cực chia sẻ, hỗ trợ kỹ thuật giúp một số cán bộ, nông dân cùng phát triển giống cây mới đầy tiềm năng, qua đó góp phần phát huy lợi thế, tiềm năng tại địa phương.