Chuyện “gột” vận động viên chuyên nghiệp

Tỉnh Tuyên Quang hiện đang đứng “top” các tỉnh miền núi phía Bắc về thể thao thành tích cao. Để có một vận động viên tài năng phải mất hàng chục năm huấn luyện và phải qua nhiều khâu sàng lọc. Trong đó, việc phát hiện, tuyển chọn các vận động viên từ thể thao phong trào được ưu tiên hàng đầu để có những “hạt giống đỏ”.

Những người tâm huyết

Là người có hơn 20 năm gắn bó với thể thao của tỉnh, anh Đặng Quốc Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh, đồng thời cũng là Huấn luyện viên trưởng bộ môn Pencak Silat bộc bạch: Nhìn những bảng thành tích, những tấm huy chương danh giá của các vận động viên, ít ai biết để có một vận động viên (VĐV) có tố chất, phù hợp với những quy chuẩn của mỗi môn thể thao, những huấn luyện viên như anh cùng đồng nghiệp phải mất rất nhiều thời gian, công sức, thậm chí là sự nhẫn nhịn để đưa các em về huấn luyện, đưa lên bục vinh quang.

Vận động viên Tuyên Quang giành Huy chương Vàng môn Pencak Silat trẻ quốc gia năm 2025.

Anh Tuấn kể, hằng năm Trung tâm đều tổ chức các đợt tuyển trạch VĐV, và những người nhận nhiệm vụ tuyển trạch đều có những cách làm riêng để có được học trò của mình.

- Vậy như cá nhân anh, anh sẽ làm thế nào?

Anh Tuấn kể: Dựa vào giờ thể dục, quan sát các em học tập, tập luyện để thấy được sự tập trung, nhanh nhẹn, thể lực để qua “vòng gửi xe”. Đơn cử như bộ môn Pencak Silat, ngoài thể lực, chiều cao, tố chất nhanh nhẹn, thì sự gan lỳ, dũng cảm và có gì đó điềm tĩnh sẽ là “mấu chốt” để chọn lựa, bởi là bộ môn võ thuật có sự đối kháng nên “cái đầu lạnh” luôn là yếu tố đặt lên hàng đầu.

Với huấn luyện viên Lâm Văn Hưng,  huấn luyện viên môn đua thuyền Rowing và Canoeing tỉnh Tuyên Quang thì câu chuyện tuyển trạch vận động viên luôn là những kỷ niệm khó quên. Anh Hưng chia sẻ, đi nhiều, làm nhiều, người tuyển trạch sẽ hình thành những kỹ năng kiểu như con mắt thứ 3, chỉ cần liếc qua sẽ thấy được tố chất của từng vận động viên tương lai.

Nhớ nhất kỷ niệm khi tuyển chọn vận động viên Lý Thị Na, khi em đang học cấp 2 Trường PTDT nội trú ATK Sơn Dương năm 2018. Anh Hưng dí dỏm thuật lại, ấn tượng đầu tiên là Na có vóc dáng nổi trội, đôi tay dài, dáng người mảnh khảnh, kiểu “cao lêu nghêu” nhưng lại vô cùng nhanh nhẹn và có thể lực khá tốt.

Để tuyển chọn được Na, đích thân anh Hưng về nhà trường vài lần vào giờ thể dục để quan sát Na tập luyện và tham gia các giờ học. Cũng thật bất ngờ là Na cũng khá “kết” khi được mời theo nghiệp thể thao, có tiếng nói chung nên 2 thầy trò cũng nhanh chóng bắt nhịp tập luyện. Anh Hưng tự hào, Lý Thị Na giờ là ngôi sao sáng trong bộ môn đua thuyền Canoeing của CLB đua thuyền Hồ Tây, và cũng là gương mặt tiêu biểu của thể thao tỉnh nhà.  

Là người con của vùng đất võ Tam Đảo, Vĩnh Phúc, hơn 17 năm qua, huấn luyện viên (HLV) môn vật Trần Văn Thắng, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh đã dốc toàn tâm, toàn lực đưa môn vật trở thành môn thể thao mũi nhọn của tỉnh và đào tạo những vận động viên cho thể thao Việt Nam đi thi đấu tại đấu trường quốc tế giành giải cao.

Là người ít nói, nhẹ nhàng, khác hẳn với bộ môn theo đuổi cần sự ồn ào, anh Thắng nhỏ nhẹ, tuyển trạch vận động viên môn vật sẽ khác hoàn toàn với các bộ môn khác, cảm quan ban đầu phải là những em có vai rộng, khối cơ phía sau gáy lớn, đặc biệt là chiều cao, thể lực, dáng người hơi đậm nhưng vẫn phải nhanh nhẹn mới có thể dành chiến thắng trong thi đấu.

Anh Thắng cho biết, tuyển trạch được vận động viên cho môn vật đã khó, nhưng giữ chân còn khó gấp vạn lần, bởi bất cứ học trò nào thời gian đầu đến trung tâm tập luyện sẽ đều gặp khó khăn trong môi trường mới, cụ thể là những động tác nhào lộn, những cú quật ngã, khóa chân, khóa tay khiến nhiều bạn phát khóc, choáng váng, lảo đảo là chuyện rất đỗi bình thường.  Nhiều em đã tự bỏ cuộc, những lúc đó, không có sự động viên tận tình của các thầy kịp thời, có lẽ môn vật sẽ không có nhiều vận động viên tài năng như ngày hôm nay.

Sự dìu dắt và quan tâm

Anh Đặng Quốc Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh cho biết, hiện nay việc sáp nhập 2 tỉnh Tuyên Quang, Hà Giang sẽ có thêm nhiều vận động viên thành tích cao được trưng tập về trung tâm. Với số lượng VĐV khá lớn, việc đầu tư lắp đặt đầy đủ các trang, thiết bị thiết yếu cho các phòng hiện đang nằm ngoài khả năng. Trong khi đó, công tác xã hội hóa huy động các nguồn lực hỗ trợ lắp đặt các trang, thiết bị cho sinh hoạt còn hạn chế. Vì vậy, các VĐV vẫn đang phải nỗ lực khắc phục khó khăn, phấn đấu hết mình trong luyện tập, thi đấu.

Nhắc đến bộ môn wushu Tuyên Quang, không ai không biết đến huấn luyện viên (HLV) Trần Văn Kiên, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh, bản thân thầy Kiên là gương mặt khá “nổi tiếng” với những bảng sắp huy chương danh giá tại các kỳ Sea game. Ít ai biết, thầy được coi là “Idol” của các vận động viên.

Tham gia luyện tập dưới đội tuyển Wushu Quốc gia, Trần Xuân Đại đang là cái tên được nhắc nhiều nhất trong môn Wushu của tỉnh. Năm 2021, Xuân Đại được HLV Trần Văn Kiên tuyển trạch về tập luyện, ngày mới về khi đang học lớp 7, nhà lại ở xa tận xã Nhữ Khê, Đại được coi là “mít ướt” trong lớp học.

Anh Kiên nhớ lại, cậu học trò có chiều cao 1m65 khá lý tưởng, rất nhanh nhẹn, tính cách điềm tĩnh nhiều khi lạnh lùng nên Đại lọt ngay vào mắt xanh của thầy giáo. Anh Kiên bảo, hồi mới về, cậu ta nhớ nhà, nhớ bố mẹ nên mau chảy nước mắt. Sự quan tâm từ bữa ăn, giấc ngủ của HLV khiến Đại dần quen với cuộc sống mới, dần có thiện cảm với môn wushu và hăng say tập luyện để có thành tích đáng nể.

Tự hào lắm, sau 9 tháng Đại đã dành Huy chương đồng khi tham gia Giải vô địch Wushu trẻ quốc gia diễn ra tại Lạng Sơn. Nổi bật là khi biểu diễn Đại rất có thần thái, thể hiện qua những đường võ dẻo dai, dứt khoát. Đó thực sự là điều hiếm có mà ít vận động viên sở hữu. Anh Kiên kể.

Chắc hẳn ai cũng đều nhớ về các cầu thủ bóng đá Nguyễn Thành Chung, Lương Xuân Trường, Quan Văn Chuẩn… Đây đều là các cầu thủ trưởng thành từ lò luyện bóng đá nhi đồng tại tỉnh. Ông Hoàng Mạnh Hùng, Nguyên là huấn luyện viên, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể dục thể thao tỉnh đã có hơn 30 năm “thổi hồn” cho bóng đá thiếu niên nhi đồng.

Từng dìu dắt cầu thủ Lương Xuân Trường khi còn là thành viên đội bóng, ông Hùng cho biết, ngày đầu phát hiện ra kỹ năng chơi bóng của Trường phải tinh mới nhìn ra, bởi lúc đó Trường rất nhút nhát, thấy có ai dồn ánh mắt về mình là cậu ta mất tự tin trông thấy. Ông Hùng kể, nhà ngay ở thành phố Tuyên Quang nhưng mỗi buổi tập luyện của học trò luôn có bố bên cạnh để động viên.

Để lấy được sự tự tin cho học trò, ông Hùng tự thành một người bạn thân của bố Xuân Trường, dần dà như một thành viên của gia đình, cứ vậy dần dần, bản năng “tự vệ” của Trường dần biến mất, thay vào đó là sự tự tin, thoải mái tâm lý trong thi đấu. Và ông đã “gột” thành công Lương Xuân Trường, ngôi sao của đội tuyển bóng đá Quốc gia Việt Nam.

Chuyện tìm kiếm vận động viên có lẽ là câu chuyện dài, nhưng sự tận tình, nặng lòng với sự nghiệp thể thao của những huấn luyện viên sẽ là tiền đề để đưa thể thao thành tích cao của Tuyên Quang tiến xa hơn trên con đường hội nhập.

Lê Duy