Giữ gìn điệu Then

Được thành lập từ năm 2021, qua hơn 4 năm hoạt động, Câu lạc bộ hát Then xã Xuân Vân (xã Trung Trực cũ), tỉnh Tuyên Quang đã tập hợp những người yêu hát Then, cùng nhau giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày ở địa phương.

Bà Hà Thị Mỵ, Chủ nhiệm CLB hát Then xã Xuân Vân tập luyện hát Then, đánh đàn Tính.

Bà Hà Thị Mỵ, 68 tuổi, thôn 5, Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) hát Then xã Xuân Vân chia sẻ, từ nhỏ bà đã đam mê hát Then, đánh đàn Tính, nhưng ít có thời gian tập luyện. Sau này, có thời gian làm Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Trung Trực (cũ), bên cạnh việc triển khai các phong trào thi đua do tổ chức Hội phát động, bà đã cùng BCH Hội khuyến khích, tạo điều kiện cho phong trào văn hóa, văn nghệ ở các thôn phát triển. Đặc biệt là việc giữ gìn bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số.

Trong đó, thôn 5 có chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày đã duy trì đội văn nghệ với nhiều người tham gia tập luyện hát Then, đánh đàn Tính. Hầu hết mọi người đều tự học trên internet, youtube rồi dạy lại cho nhau. Đến năm 2021, được sự nhất trí của UBND xã, CLB hát Then của xã đã ra đời, thu hút 26 thành viên thuộc nhiều lứa tuổi tham gia.

Chị Bàn Thị Lương hướng dẫn con trai đánh đàn Tính.

CLB đã duy trì tập luyện thường xuyên theo tháng. Mỗi thành viên tự mua sắm trang phục truyền thống của dân tộc Tày, mua đàn Tính để tập đánh; người biết hát dạy cho người chưa biết, mọi người đều say mê tập luyện, dần dần các thành viên đều có thể đánh đàn Tính và hát được một số bài cơ bản.

Là người dân tộc Dao thuộc xã Quý Quân (nay là xã Lực Hành) về làm dâu, nhưng chị Bàn Thị Lương, Phó Chủ nhiệm CLB hát Then xã Xuân Vân lại say mê điệu Then. Chị Lương bày tỏ, đối với chị, hát Páo dung của đồng bào Dao có cái hay riêng và hát Then, đánh đàn Tính của đồng bào Tày cũng rất đặc sắc. Chính vị vậy, chị đã tự mày mò học hát Then, đánh đàn Tính trên mạng, khi thành lập CLB hát Then của xã chị đã tích cực tham gia và hướng dẫn những thành viên khác tập luyện.

Để góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày, CLB còn mở các lớp học hát Then trong dịp hè cho các cháu học sinh. Đến nay, CLB đã mở được 3 lớp cho hơn 30 em tham gia. Bà Hà Thị Mỵ, Chủ nhiệm CLB cho biết, bà và các thành viên CLB đã tự soạn giáo án để dạy cho các cháu học sinh, làm sao để các cháu dễ hiểu, dễ học nhất. Bằng niềm yêu thích, say mê và tích cực tập luyện, nhiều cháu đã trở thành thành viên xung kích, nòng cốt trong các đội văn nghệ ở trường.

Chị Bàn Thị Lương, Phó Chủ nhiệm CLB hát Then xã Xuân Vân say sưa tập luyện hát Then, đàn Tính.

Em Lục Huyền Lương, lớp 6 A, trường THCS Trung Trực phấn khởi nói, cháu học đàn Tính, hát Then đã được 2 năm. Tham gia học, cháu được các bà, các cô hướng dẫn rất nhiệt tình, đến nay, cháu đã hát và đánh đàn được nhiều bài. Trong đó, cháu thích nhất là bài hát Then: Giải phóng miền Nam 30-4, Mừng Đảng mừng Xuân…

CLB còn thường xuyên đi giao lưu với các CLB ở tỉnh bạn như Thái Nguyên, Bắc Kạn (cũ). Đồng thời tích cực tập luyện để tham gia các hội diễn, giao lưu văn hóa, văn nghệ trên địa bàn. Năm 2023, CLB đoạt giải A Liên hoan văn hóa các dân tộc huyện Yên Sơn (cũ) với tiết mục hát, múa “Mừng Đảng, mừng Xuân”; năm 2025 đoạt giải A với tiết mục “Tuyên Quang quê em”.

Bằng tình yêu và lòng say mê với điệu hát Then, đàn Tính, các thành viên CLB hát Then xã Xuân Vân đang góp phần thiết thực lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc trong cộng đồng.

                                                                                        Huyền Linh