Xuân Giáp Ngọ lên Yên Minh xem Hội chọi dê

HGĐT- Những ngày đầu Xuân Giáp ngọ, chúng tôi lên với huyện vùng cao Yên Minh để cùng hòa vào dòng người đông đúc từ khắp các nẻo đường đổ về trung tâm thị trấn tham dự tuần lễ hội đầu Xuân. Trong nhiều lễ hội được tổ chức thì vui nhất, sôi động và ấn tượng nhất là hội thi chọi dê diễn ra vào ngày 10.2 (TỨC 11 tháng Giêng) tại sân vận động trung tâm huyện.

                                                Khóa sừng đối thủ.

Đồng chí Trần Xuân Thủy, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Yên Minh cho biết: “Đây là năm đầu tiên huyện Yên Minh tổ chức Tuần văn hóa, lễ hội quy mô với nhiều lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của người dân vùng cao. Mục đích đầu tiên là nhằm gìn giữ, phát huy những giá trị truyền thống, bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn cũng như thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt. Cùng với đó là tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho nhân dân trong những ngày đầu xuân. Bên cạnh đó, đây cũng là một trong những hoạt động của huyện nhằm tạo dưng những điểm nhấn về du lịch nhằm kết nối các tua, tuyến, hòa cùng sự phát triển chung của du lịch trên Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn”.

Sau Lễ hội Lồng Tồng của người dân tộc Tày, Nùng ở thị trấn Yên Minh, xã Bạch Đích; Lễ hội Gầu Tào của người dân tộc Mông tại thị trấn Yên Minh đến Hội thi chọi dê. Những “cụ” dê đầu đàn thường ngày hiền lành, cùng bầy đàn thẩn thơ tìm những nhành cây, ngọn cỏ xanh non trên những triền núi cao được người dân chọn lựa trở thành những “võ sỹ” thực thụ trên sới đấu. 18 dê chọi trong giải đấu năm nay được chọn lựa từ tổng đàn gần 1.000 con trên địa bàn các xã, thị trấn. Đồng chí Nguyễn Văn Biên, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Thể thao huyện cho biết: “Việc chọn dê chọi trong tổng đàn dê đông đúc của toàn huyện không phải chuyện đơn giản. Bởi dê chọi phải đảm bảo tiêu chuẩn là dê đực, có cân nặng từ 30 kg trở lên. Và theo kinh nghiệm dân gian thì những chú dê chọi tốt là dê đầu đàn (có chức năng bảo vệ đàn), sừng dài, dâu dài, mông to, chân vững. Trong khí đó, đa phần đàn dê ở các hộ gia đình là dê sinh sản, rất ít dê đực nên dù tổng đàn đông thì việc chọn lựa dê chọi cũng gặp khó khăn. Tuy nhiên, BTC hội thi đã sớm thông báo với các xã, thị trấn nên hầu hết các địa phương tìm kiếm, lựa chọn được dê chọi đủ tiêu chuẩn”.

Bước vào thi đấu, 18 dê chọi được BTC đeo số thứ tự, cho chủ dê bốc thăm để đấu loại trực tiếp vào vòng trong, tiếp tục đấu loại trực tiếp để đi vào vòng chung kết. Trực tiếp xem các đấu sỹ dê thi đấu mới cảm nhận chọi dễ rất thú vị, hấp dẫn, kịch tính, vui vẻ không kém so với chọi trâu, đấu ngựa, chọi gà. Trong các trận đấu, dê chọi cũng tung rất nhiều ngón đòn hiểm hóc nhằm hạ đối thủ, trong đó có những đòn truyền thống thường được các đấu sỹ dê sử dụng là đòn hổ lao; đòn tung vó thực hiện cú đánh hổ vồ uy lực; đòn khóa đối thủ bằng sừng... Những dê chọi hiếu chiến, có kinh nghiệm thường sử dụng những miếng đánh cơ bản trên để phủ đầu đối phương ngay từ phút đầu lâm trận, mỗi cú đánh như vậy, trọng tài chính Trần Anh Tuấn, Trung tâm Văn hóa Thể thao huyện lại tính cho 1 điểm. Dù vậy, trong nhiều trận đấu, khán giải cũng được phen cười nghiêng ngả bởi thay vì những miếng đánh uy dũng, có những đấu sỹ dê lại chọn cho mình cách đánh đơn giản hơn là luồn ra sau để nhảy lên lượng đối thủ theo đúng bản năng của họ nhà dê... Sau các trận đấu kịch tính, hấp dẫn, dê chọi số 05 và số 15 vào vòng trung kết theo đúng như dự đoán của nhiều khán giả. Kết quả, dê chọi số 15 của anh Ly Mí Nô, xã Hữu Vinh với thể hình to khỏe, kinh nghiệm thi đấu hơn giành chiến thắng. BTC đã trao giải Nhất trị giá 9 triệu đồng; giải Nhì 6 triệu đồng; giải Ba 3 triệu đồng, bên cạnh đó, các chủ dê cũng được hỗ trợ 500 nghìn đồng tiền hỗ trợ chi phí đi lại, ăn nghỉ. Kinh phí tổ chức giải được lấy từ nguồn sự nghiệp văn hóa hàng năm. Tuy nhiên, BTC cũng nhận được sự quan tâm, ủng hộ của nhiều cá nhân với số tiền quyên góp, ủng hộ lên đến trên 20 triệu đồng, đáp ứng gần đủ kinh phí tổ chức giải. Những chú dê đạt giải được các chủ dê đưa về để tiếp tục nuôi dưỡng, phối giống nhân đàn. Anh Ly Mí Nô, chủ dê đạt giải Nhất đến từ xã Hữu Vinh cho biết: “Dê chọi của gia đình nuôi được 2,5 năm rồi, sau giải này tôi đưa về nuôi để tiếp tục làm con giống. Sang năm chú dê này chắc sẽ không tham gia đấu nữa vì tuổi cao, nhưng tôi sẽ lựa chọn một chú dê đực khác trong đàn để chăm sóc rồi mang đến giải đấu sang năm”. Còn anh Tẩn A Nhùng, xã Ngam La, chủ dê đạt giải Nhì cho biết: “Nhà tôi có đàn dê 7 con, trong đó chú dê đầu đàn nuôi được hơn 1 năm tuổi cho đi chọi. Chú dê này đánh hay và vẫn còn trẻ nên tôi không bán, mang về chăm sóc, làm giống để nhân đàn dê của gia đình lên nhiều hơn và tiếp tục cho đi chọi ở giải đấu sang năm, hy vọng nó sẽ giành giải nhất chứ không về nhì như năm nay”.

Hội thi chọi dê được huyện Yên Minh tổ chức lần đầu tiên đã thành công, huyện quyết định Hội thi chọi dê sẽ được tổ chức thường niên hàng năm vào dịp đầu Xuân cùng với các hoạt động văn hóa, lễ hội khác. Năm nay, sới đấu đặt giữa sân vận động trung tâm huyện được quây bằng cọc tre, đủ diện tích để cho các đấu sỹ dê thi đấu nhưng lại quá nhỏ so với lượng khán giả đến xem, cổ vũ lên đến hàng nghìn người. Nhiều khán giả phải kê hoặc leo lên những ngôi nhà cao tầng quanh sân vận động để xem. Đây cũng là yếu tố hạn chế duy nhất mà BTC rút kinh nghiệm để có cách giải quyết trong giải đấu năm tới.