Xã Minh Thanh (Sơn Dương) - vùng quê cách mạng nhìn từ trên cao.

Khởi nghĩa giành chính quyền đầu tiên

Vào ngày 9-3-1945, bước ngoặt của lịch sử đã nổ ra khi Nhật đảo chính Pháp ở Đông Dương. Nắm bắt thời cơ, Đảng ta phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước. Vào ngày 10-3-1945, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Phân khu ủy Phân khu B - Nguyễn Huệ, nhân dân các dân tộc xã Thanh La đã đứng dậy khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền cách mạng. Lực lượng vũ trang cách mạng đã tước vũ khí của lính dõng, bắt bọn tổng lý, hương dõng phải quy phục, giao nộp súng ống, bằng sắc, triện đồng cho ta. Lực lượng cách mạng đã giải phóng hoàn toàn xã Thanh La trong đêm 10-3-1945. Sáng 11-3-1945, sau cuộc mít tinh tuyên thệ tại sân đình Thanh La, quân khởi nghĩa với nòng cốt là lực lượng Cứu quốc quân 3 và tự vệ địa phương giương cao cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ cách mạng tiến về giải phóng Đăng Châu, huyện lỵ Sơn Dương.

Đêm 12, rạng sáng 13-3-1945, ta bao vây đánh đồn Đăng Châu và hạ đồn sau ít phút, thu hơn 100 khẩu súng, hàng chục két lựu đạn phân phát cho các đội tự vệ, phá kho thóc của Nhật ở huyện lỵ để chia cho dân nghèo. Sau đó, vào ngày 16-3-1945, tại sân đình Thanh La đã diễn ra cuộc mít tinh để bầu ra Ủy ban cách mạng lâm thời châu Tự Do - một trong những chính quyền cách mạng cấp xã và cấp huyện đầu tiên trong cả nước.

Di tích lịch sử đình Thanh La, xã Minh Thanh là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước cho các thế hệ người dân Việt Nam.        

Từ khí thế của cuộc khởi nghĩa Thanh La, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất cả nước đã mở đầu cho hàng loạt các địa phương khác trong tỉnh và khu vực Việt Bắc đứng lên giành chính quyền. Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Thanh La đã tạo điều kiện để đón Bác Hồ từ Pắc Bó, Cao Bằng về xã Tân Trào ở và làm việc, kịp thời chỉ đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Sáng mãi tinh thần cách mạng

78 năm đã đi qua nhưng tinh thần cách mạng quật khởi, kiên cường, anh dũng của lực lượng cách mạng và các lực lượng địa phương vẫn còn sống mãi và in đậm trong tâm trí những thế hệ cha ông đi trước.

Trong cách mạng tháng Tám năm 1945, nhân dân các dân tộc xã Minh Thanh đã đóng góp sức người, của cải để bảo vệ và đùm bọc, giúp đỡ các cơ quan, đơn vị, cán bộ của Việt Minh ở và làm việc trên địa bàn xã. Ông Nguyễn Văn Long, năm nay đã 90 tuổi ở thôn Lê, xã Minh Thanh nhớ lại, khi khởi nghĩa Thanh La diễn ra lúc ông còn nhỏ nhưng ông vẫn còn nhớ được khí thế sục sôi, khẩn trương của cuộc khởi nghĩa. Để chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa Thanh La, cán bộ cách mạng đã về ở nhà dân hoạt động bí mật từ trước, được nhân dân đùm bọc, hỗ trợ hết sức, dành lương thực, thực phẩm tốt nhất nuôi quân. Khi cuộc khởi nghĩa nổ ra thành công ai cũng mừng vì từ nay đã xóa bỏ ách đô hộ của thực dân và phong kiến…

Ông Nguyễn Văn Long, nhân chứng lịch sử kể chuyện về khởi nghĩa Thanh La năm 1945.

Là người có gần 20 năm trông coi đình Thanh La, với ông Nguyễn Ngọc Oanh ở thôn Mới, xã Minh Thanh rất tự hào về quê hương mình, cái nôi của cách mạng. Mỗi khi có đoàn khách đến thăm gia đình, ông Oanh lại say sưa thuyết minh về lịch sử hình thành đình và chiến thắng lập nên chính quyền đầu tiên trong cả nước cho du khách tham quan nghe. Nhờ vậy mà thế hệ trẻ hôm nay và nhiều du khách khi đến thăm di tích lịch sử đình Thanh La được hiểu rõ hơn về lịch sử của dân tộc với những khó khăn, gian khổ để viết nên những trang sử vẻ vang của dân tộc.

Từ khởi nghĩa Thanh La đến nay đã trải qua một thời gian dài, quê hương Minh Thanh hôm nay đang không ngừng đổi mới và phát triển. Đình Thanh La giờ đã trở thành địa chỉ “đỏ” về giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần cách mạng. Anh Ma Văn Vũ, Bí thư Đoàn xã Minh Thanh cho biết, cùng với đình Thanh La thì nhiều di tích lịch sử khác trên địa bàn xã đã được đoàn viên, thanh niên trong xã nhận chăm sóc.

Qua đó nhằm bảo tồn và giữ gìn các di tích luôn sạch, đẹp để trở thành địa chỉ giáo dục truyền thống cách mạng cho người dân và thế hệ trẻ hôm nay. Rất nhiều hoạt động ý nghĩa như tổ chức kết nạp Đội, Đoàn đã được tổ chức tại đây, giúp thế hệ trẻ hôm nay hiểu rõ hơn về lịch sử hào hùng dân tộc. Từ đó ra sức học tập, rèn luyện để chung sức xây dựng quê hương, đất nước thêm phần giàu đẹp.

Đến Minh Thanh trong những ngày tháng 8 càng thêm tự hào về truyền thống vùng quê cách mạng và thật vui khi quê hương cách mạng đã có nhiều đổi mới, cơ sở vật chất, hạ tầng được quan tâm đầu tư xây dựng khang trang, đời sống Nhân dân ngày càng nâng lên.