Hiểm họa từ việc khoét núi, san đồi làm nhà ở Hoàng Su Phì

BHG- Là huyện miền núi phía Tây của tỉnh, Hoàng Su Phì có địa hình rất phức tạp do chia cắt mạnh, độ dốc lớn nên rất hiếm mặt bằng xây dựng nhà cửa và các công trình phúc lợi. Vì vậy, người dân thường mở rộng diện tích, tạo mặt bằng để làm nhà ở bằng cách khoét núi, san đồi. Điều này đã vô hình chung tạo thêm độ cao của ta-luy dương, rất dễ gây sạt lở làm ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản của người dân.

Những ngôi nhà kiên cố vẫn được mọc lên dưới những chân đồi đang sạt lở.

Thị trấn Vinh Quang là trung tâm chính trị, KT-XH của huyện, cùng với sự phát triển về kinh tế đã kéo theo nhu cầu về nhà ở tăng cao; nhưng đất đai quy hoạch cho xây dựng lại không nhiều. Do đó, nhiều gia đình “bon chen” san ủi ta-luy dương làm nhà ở mặt đường đang tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sạt lở đất bất cứ lúc nào. Đây là nét đặc thù về xây dựng công trình nhà ở của một huyện khó khăn về mặt bằng xây dựng. Song với những căn nhà xây dựng ở những vị trí khoét sâu vào chân đồi, cũng rất khó lường về sự an toàn của những công trình này, nhất là vào mùa mưa bão.

Theo ghi nhận của phóng viên, dọc tuyến Tỉnh lộ 177 thuộc địa phận tổ dân phố 5, thị trấn Vinh Quang phía cửa ngõ vào trung tâm huyện); những quả đồi bị cuốc nham nhở, mỗi khi có mưa về sẽ cuốn theo hàng chục khối đất, đá trôi xuống lòng đường, gây ách tắc giao thông, ảnh hưởng lớn đến việc đi lại của nhân dân. Qua mấy cơn mưa đầu mùa, nhiều khu vực xảy ra sạt lở nhẹ, gây lo lắng cho người dân. Không chỉ riêng thị trấn Vinh Quang, tại một số tuyến đường từ trung tâm huyện đi các xã như: Tân Tiến, Tụ Nhân, Sán Sả Hồ, Pố Lồ,... tình trạng người dân khoét núi, san đồi làm nhà cũng diễn ra phổ biến. Tuy nhiên, việc kiểm tra, giám sát hoạt động đào, san lấp của người dân chưa được các ngành chức năng và chính quyền địa phương quan tâm sát sao.

Đồng chí Vi Chí Sáng, Chủ tịch UBND thị trấn Vinh Quang cho biết: Việc các hộ dân trên địa bàn thị trấn khi đào, san đất đều đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử  dụng đất. Tuy nhiên, để siết chặt việc quản lý, hạn chế tình trạng xây dựng trái phép; UBND thị trấn đã xây dựng kế hoạch về quản lý, tự quản trong công tác chỉnh trang đô thị, vệ sinh môi trường trên địa bàn. Theo đó, việc đào, san, gạt đất tạo mặt bằng để xây dựng công trình, nhà ở tư nhân phải thực hiện trong mùa khô (từ tháng 10 năm trước đến hết tháng 4 năm sau) nhằm hạn chế sạt lở, đảm bảo an toàn và vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, các hộ phải xây dựng phương án thi công và thời gian hoàn thành công trình. Đối với các hộ thực hiện san, đào đất, UBND thị trấn sẽ tổ chức thu tạm giữ mỗi trường hợp là 3 triệu đồng, sau khi các hộ tạo mặt bằng xong không gây ô nhiễm môi trường hoặc không làm hỏng hệ thống cống rãnh và các công trình công cộng sẽ hoàn trả số tiến tạm thu. Còn nếu hộ nào vi phạm thì phải chịu chi phí để khắc phục hậu quả.

Đối với huyện Hoàng Su Phì, do cấu tạo địa chất, địa hình của huyện rất phức tạp, chia cắt mạnh, độ dốc lớn, chất đất pha cát rất dễ bị trôi trợt khi có mưa lớn. Cùng với đó, phong tục, tập quán canh tác, sinh sống; đồng bào các dân tộc thường làm nhà ven triền núi, nhiều khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở cao và xảy ra lũ ống, lũ quét. Vì vậy, năm nào huyện cũng phải đối mặt với nguy cơ sạt lở đất, đá vùi lấp đường giao thông, ruộng vườn, nhà cửa. Vụ việc gần đây nhất, do ảnh hưởng của bão số 1 gây mưa lớn khiến 1 người chết do bị đất sạt lở vùi lấp tại thôn Na Vang, xã Pờ Ly Ngài và 2 người mất tích do nước lũ cuốn trôi tại thôn Nắm Nan, xã Bản Nhùng là một ví dụ.

Hiểm họa tiềm ẩn xung quanh những quả đồi bị khoét lấy mặt bằng xây dựng nhà ở là không nhỏ. Rất mong các ngành chức năng và các cấp chính quyền trong huyện cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân làm nhà xa ta-luy dương; theo dõi mỗi khi có mưa lớn, nhất là những nhà dân ở chỗ có nền đất yếu, dễ sạt lở. Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ các hộ khoét núi, san đồi để làm nhà; người dân trong những khu vực nguy hiểm cũng cần chủ động đề phòng, kịp thời di chuyển đến nơi an toàn khi có mưa, lũ. Có như vậy mới hạn chế được những rủi ro do tác động của điều kiện tự nhiên gây ra đối với tính mạng, tài sản của nhân dân và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái tự nhiên.

TIẾN LÂM