Kiến tạo bình đẳng

Nhằm làm rõ thêm các giải pháp để tạo cơ hội cho người khuyết tật, phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Tuyên Quang đã ghi nhận nhiều góc nhìn từ các chuyên gia xã hội học, đại diện cơ sở giáo dục và chính những người khuyết tật trên địa bàn tỉnh. Những ý kiến thẳng thắn, giàu tâm huyết tập trung vào việc hoàn thiện chính sách, mở rộng cơ hội giáo dục – việc làm và nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội, hướng tới một môi trường sống bình đẳng, nơi mọi người đều có cơ hội phát huy năng lực và tham gia đầy đủ vào cộng đồng.

Giúp học sinh, sinh viên khuyết tật vươn lên 

Nhà giáo Nguyễn Đông Văn, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật và Công nghệ Hà Giang

Từ năm học 2022 đến nay, nhà trường có 5 học sinh, sinh viên là người khuyết tật theo học ở nhiều ngành khác nhau. Ngay từ khi các em nhập trường, chúng tôi đã tư vấn kỹ lưỡng để các em lựa chọn ngành nghề phù hợp với khả năng của mình, hạn chế chọn các chuyên ngành yêu cầu kỹ thuật nặng và thực hành cường độ cao. Đây là bước quan trọng để các em có thể theo học thuận lợi, không bị quá tải quá sớm.

Trong quá trình học, giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn luôn theo sát, kèm cặp từng nội dung để các em nắm chắc kiến thức và tự tin sau mỗi giờ lên lớp. Nhà trường yêu cầu các giáo viên tạo môi trường học tập cởi mở, không phân biệt đối xử, khuyến khích tinh thần hỗ trợ lẫn nhau trong lớp. Đoàn trường cũng tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt câu lạc bộ để giúp các em mở rộng giao tiếp, kết nối bạn bè và hòa nhập nhanh hơn với tập thể.

Bên cạnh hỗ trợ học tập, nhà trường còn miễn phí chỗ ở ký túc xá, trao giấy khen và tặng quà vào các dịp lễ, Tết với các em khuyết tật nỗ lực vươn lên trong học tập. Đồng thời chủ động liên hệ với doanh nghiệp giúp các em có cơ hội thực tập ổn định và mở hướng tìm việc làm sau khi ra trường. Một số doanh nghiệp đánh giá các em rất chăm chỉ, cần cù, có tinh thần cầu tiến - đó là động lực để nhà trường tiếp tục tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh, sinh viên khuyết tật trên hành trình học tập và lập nghiệp.

Khuyến khích xây dựng “hồ sơ năng lực”

Thạc sĩ Nguyễn Chu Du, Trường Đại học Công đoàn

Từ thiện truyền thống giải quyết cái thiếu thốn trước mắt nhưng nếu lạm dụng sẽ vô tình tước đi động lực phấn đấu và tạo ra tâm lý ỷ lại. Muốn người khuyết tật hòa nhập bền vững, chúng ta phải chuyển từ tư duy “tình thương” sang tư duy “đầu tư nhân lực”. Người khuyết tật không phải là gánh nặng, họ là một nguồn lao động đặc thù. Do đó cán bộ cơ sở cần thay đổi cách thống kê. Thay vì chỉ lập danh sách xem người khuyết tật bị bệnh gì, thiếu cái gì, hãy khảo sát xem họ làm được gì, có kỹ năng gì. Việc xây dựng hồ sơ năng lực thay vì hồ sơ bệnh án sẽ giúp xã, phường tư vấn sinh kế chính xác. Đồng thời, chúng ta cần thực hiện sinh kế phải “bản địa hóa”: Không thể dạy nghề đan lát cho người khuyết tật ở nơi không có vùng nguyên liệu, hay dạy tin học ở nơi thiếu máy móc. Cấp xã cần lồng ghép chương trình hỗ trợ người khuyết tật vào chuỗi giá trị kinh tế tại chỗ. Ví dụ: Xã có thế mạnh chăn nuôi thì hỗ trợ người khuyết tật về vốn, con giống; xã có nghề truyền thống thì hỗ trợ họ khâu hoàn thiện sản phẩm. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ trên địa bàn ưu tiên “đặt hàng” người khuyết tật.

Thay đổi tích cực 

Bác sĩ Lương Thị Hiền, Trạm trưởng, Trạm y tế xã Thanh Thủy

Xã Thanh Thủy hiện có 202 người khuyết tật đang sinh sống trên địa bàn, chủ yếu các đối tượng là nạn nhân bị tai nạn bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh. Vì vậy, khi triển khai mô hình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, chúng tôi xác định phải làm thật bài bản, sát nhu cầu từng trường hợp. Trạm Y tế đã tiến hành rà soát, thống kê và lập hồ sơ sức khỏe đầy đủ cho tất cả người khuyết tật, quản lý chặt chẽ trên hệ thống y tế để theo dõi lâu dài. Công tác giám sát, đánh giá và báo cáo được duy trì thường xuyên, đúng quy định. Hằng năm, tổ chức thăm khám định kỳ, sàng lọc sớm các vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là những biến chứng có thể ảnh hưởng tới khả năng vận động và sinh hoạt.

Cùng với đó, Trạm y tế cũng chú trọng tập huấn kỹ năng cho đội ngũ y tế thôn bản, để họ phối hợp với gia đình trong việc thăm khám, phòng bệnh và hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng phù hợp ngay tại nhà. Cách làm này không chỉ rút ngắn khoảng cách tiếp cận dịch vụ y tế mà còn thay đổi nhận thức của gia đình và chính bản thân người khuyết tật. 

Mong có nguồn vốn ưu đãi 

Chị Hoàng Thị Thúy, xã Vị Xuyên

Tôi bị liệt một bên chân, việc đi lại, sinh hoạt gặp khó khăn. Tôi luôn nỗ lực vượt lên hoàn cảnh với tâm niệm việc gì làm được phải tự mình làm, và không trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội. Tôi đã làm nhiều nghề khác nhau để trang trải cuộc sống và hiện nay, tôi kinh doanh phông rạp đám cưới và sửa chữa quần áo. Tổng thu nhập của cả gia đình gần 200 triệu đồng/năm, tạo việc làm cho một số lao động địa phương.

Việc kinh doanh của tôi có lúc gặp khó khăn do thiếu vốn để đầu tư, mua sắm thêm các đồ dùng cần thiết phục vụ công việc. Đó cũng là khó khăn chung của nhiều người khuyết tật khi muốn phát triển kinh tế nhưng thiếu vốn, kỹ thuật. Chúng tôi mong muốn được các cấp, ngành quan tâm, hỗ trợ nguồn tín dụng ưu đãi để phát triển kinh tế, làm chủ cuộc đời mình.

Lan tỏa yêu thương

Chị Hoàng Thị Tuyến, chủ cơ sở may Tuyến Lịch, thôn Đồng Quý, xã Hàm Yên

Tôi chọn lan tỏa yêu thương bằng việc tạo sinh kế cho người khuyết tật. Với tôi, đó không chỉ là một sự đầu tư nhân văn, mà còn là mong muốn được nắm tay những phận đời kém may mắn hơn, mở cho họ một lối đi để tự đứng vững. Từ năm 2007 đến nay, tôi duy trì các lớp dạy nghề may miễn phí cho người khuyết tật và những bạn trẻ có hoàn cảnh khó khăn để có một cái nghề nuôi sống bản thân mình. Hoàn thành khóa học, người khuyết tật được ưu tiên làm việc tại xưởng và nhận lương theo sản phẩm. Với những học viên đi lại khó khăn, tôi chủ động đầu tư máy móc để họ có thể mang nguyên liệu về làm tại nhà, vừa linh hoạt với hoàn cảnh, vừa giữ được thu nhập ổn định.

Tôi cho rằng giá trị lớn nhất không nằm ở số lượng sản phẩm làm ra, mà ở sự thay đổi của từng con người. Nhiều học viên sau khi vững tay nghề đã xin được việc tại các công ty may hoặc tự mở một cửa hàng nhỏ. Đó là niềm vui khiến tôi cảm thấy mọi nỗ lực đều xứng đáng.