Khi tri thức mở đường cho phát triển bền vững

Xã Hồng Thái nằm cheo leo trên triền núi, nơi phần lớn đồng bào là người dân tộc thiểu số. Trước đây, nhắc đến Hồng Thái là nhắc đến khó khăn chồng chất: Giao thông cách trở, sóng điện thoại chập chờn, người dân ít có điều kiện tiếp cận thông tin. “Nghèo thông tin” từng là một rào cản vô hình nhưng dai dẳng, khiến nhiều chủ trương, chính sách dù đúng, dù trúng cũng khó đến được với người dân.

Người dân xã Hồng Thái được hướng dẫn sử dụng các ứng dụng và tìm kiếm thông tin trên điện thoại thông minh.

Những năm gần đây, cùng với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, công tác giảm nghèo thông tin tại Hồng Thái đã có những chuyển biến rõ rệt. Từ việc phủ sóng viễn thông, xây dựng điểm truy cập internet công cộng đến nâng cao kỹ năng tiếp cận thông tin cho người dân, Hồng Thái đang từng bước thu hẹp khoảng cách tri thức giữa vùng cao và miền xuôi.

Trước kia, thông tin đến với người dân Hồng Thái chủ yếu qua loa truyền thanh hoặc truyền miệng. Nhiều hộ dân không nắm rõ chính sách hỗ trợ sản xuất, vay vốn, hay các mô hình kinh tế hiệu quả. Điều này khiến việc phát triển sinh kế thiếu định hướng, mạnh ai nấy làm. Ông Lê Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Thái cho biết, giảm nghèo thông tin được xác định là một trong những nhiệm vụ then chốt. Xã đã phối hợp với các ngành chức năng triển khai phủ sóng 4G tại các thôn, nâng cấp hệ thống loa truyền thanh, đồng thời tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp bằng song ngữ để bà con dễ tiếp thu.

Người dân xã Hồng Thái phát triển du lịch cộng đồng nhờ vào quảng bá hình ảnh trên các nền tảng mạng xã hội.

Theo ông Thành, việc đưa thông tin đến đúng đối tượng, đúng nhu cầu đã tạo ra sự thay đổi rõ rệt. Người dân không còn thụ động chờ cán bộ “cầm tay chỉ việc” mà bắt đầu chủ động hỏi, chủ động tìm hiểu thông tin về giống cây trồng mới, kỹ thuật chăn nuôi, thậm chí cả cách quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội.

Xã Hồng Thái có 26 thôn nhưng có đến hơn 70 cụm loa truyền thanh được lắp đặt tại các thôn. Thông qua các bản tin sáng và chiều, người dân đã được cập nhật đầy đủ những sự kiện của tỉnh, của xã. Đặc biệt, một trong những dấu ấn quan trọng trong công tác giảm nghèo thông tin tại Hồng Thái là việc xây dựng các điểm truy cập internet cộng đồng tại nhà văn hóa thôn. Chị Bàn Thị Mẩy, người dân thôn Khâu Tràng, chia sẻ: “Trước kia trồng lê chỉ theo kinh nghiệm của ông bà để lại, được mùa thì rớt giá. Giờ tôi lên mạng xem cách chăm sóc, học cách bán hàng qua điện thoại. Có thương lái dưới xuôi gọi điện đặt mua trước nên yên tâm hơn nhiều”.

Không chỉ phục vụ sản xuất, internet còn mở ra cánh cửa mới cho giáo dục và đời sống tinh thần. Trẻ em được tiếp cận các bài giảng trực tuyến, người lớn cập nhật tin tức thời sự, y tế, pháp luật. Những thông tin tưởng chừng xa xôi nay đã hiện diện ngay trong bản làng.

Để giảm nghèo thông tin bền vững, Hồng Thái không chỉ đầu tư hạ tầng mà còn chú trọng đào tạo người sử dụng. Các tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập tại các thôn, với nòng cốt là đoàn viên thanh niên, cán bộ thôn bản. Họ trở thành “cầu nối” giúp người dân tiếp cận và sử dụng công nghệ một cách hiệu quả. Các buổi hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu thông tin chính sách, cảnh báo lừa đảo trên mạng được tổ chức thường xuyên. Nhờ đó, người dân từng bước hình thành kỹ năng chọn lọc thông tin, tránh bị nhiễu loạn trước dòng chảy thông tin đa chiều.

Thành viên Tổ công nghệ số cộng đồng xã Hồng Thái hướng dẫn người dân tích hợp giấy tờ lên ứng dụng VNeID.

Thực tế tại Hồng Thái cho thấy, khi thông tin được “khai thông”, tư duy của người dân cũng dần thay đổi. Nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển du lịch cộng đồng gắn với bản sắc Dao Tiền, đưa sản phẩm nông sản lên các nền tảng số. Giảm nghèo thông tin không tạo ra kết quả tức thì, nhưng lại là nền móng lâu dài cho phát triển. Từ chỗ bị động, người dân Hồng Thái đang dần trở thành chủ thể trong hành trình thoát nghèo của chính mình.

Con đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức, song với những bước đi đúng hướng, Hồng Thái đang chứng minh khi tri thức được lan tỏa đến từng thôn bản, nghèo đói sẽ từng bước bị đẩy lùi.

Trang Hoàng