Khi nghỉ hè… không nghỉ học

Thời gian qua, trên mạng xã hội rộ lên một trend vui về hình ảnh các em học sinh được nghỉ hè với bao trò nghịch ngợm khiến người lớn dở khóc, dở cười. Những hình ảnh đó khiến ta có cảm giác về một mùa hè đầy sôi động với trẻ em. Nhưng ở một góc khác, ngoài đời thực, bên cạnh những không gian sinh hoạt hè của thanh thiếu niên, có không ít học sinh nghỉ hè… không nghỉ học.

Có lẽ với suy nghĩ của không ít phụ huynh, con cái phải học thêm, học nữa để được đỗ vào những trường mong muốn. Đồng thời, có phụ huynh còn nghĩ cho con đi học thêm để chúng không có thời gian rong chơi và cha mẹ cũng đỡ phải dành thời gian quản lí. Vì thế, sau một, hai tuần được nghỉ hè vừa qua, không ít phụ huynh đã nghĩ ngay đến việc cho con vào các lớp học thêm. Đây có vẻ như là một giải pháp cho việc “quản lí” con em của không ít gia đình!?.

Thế là sau ít ngày nghỉ hè nhanh chóng, có thể là sau một, hai chuyến đi du lịch cùng gia đình, có những học sinh trở về đã bắt đầu với các lớp học thêm, học ôn, nhất là ở khu vực đô thị. Đặc biệt với học sinh khối lớp năm nay sẽ bước vào lớp 5, lớp 9 và lớp 12, các lứa sẽ chuẩn bị cho mục tiêu, kỳ vọng đỗ vào trường chuyên, lớp chọn, đỗ đại học tóp cao và nhiều mục tiêu cho các kỳ thi học sinh giỏi các cấp.

Những buổi sáng, buổi chiều và buổi tối mùa hè này, đi trên đường phố, không khó để bắt gặp những bạn học sinh các cấp đeo cặp, ba lô, đi xe đạp, xe máy điện, hoặc bố mẹ đưa ô tô, đèo xe máy đến lớp học thêm. Các lớp học thêm trở nên đông hơn khi mùa hè trôi về thời gian giữa và cuối. Đó có vẻ như là sự tăng tốc khi năm học mới cận kề, và có lẽ nhiều gia đình sẽ có vẻ sốt ruột khi luôn cảm thấy con em mình học chưa đủ, học thêm muộn hơn nhiều so với chúng bạn.

Sự kỳ vọng của cha mẹ dễ khiến học sinh phải gác lại một phần mùa hè, hoặc cả mùa hè cho việc học. Để rồi, sau một mùa hè qua đi, bước vào năm học mới, không ít học sinh sẽ lại tiếp tục đẩy cao cường độ học và học, học chính khóa và học thêm không ngừng nghỉ. Cũng vì thế, rất nhiều câu chuyện về áp lực học hành của học sinh đã được chính các em chia sẻ. Trong đó có những chia sẻ rất chân thật về sự mệt mỏi và mong muốn cha mẹ hãy thấu hiểu con cái hơn. Thậm chí, có trường hợp vì áp lực và kết quả thi cử không được như kỳ vọng, dẫn đến suy nghĩ tiêu cực và những điều đáng tiếc.

Thực tế, trước mong muốn về thành tích học tập của con cái khiến không ít cha mẹ vô tình bỏ qua những tâm tư, suy nghĩ của con em mình; không thấy được sự cần thiết của không gian hoạt động ngoài trường, lớp để giúp thanh thiếu niên được phát triển tốt hơn về tinh thần, thể chất. Vô hình chung, những mong muốn của cha mẹ đôi khi khiến học sinh trở thành một phiên bản được lập trình cứng trong tư duy của người lớn. Nửa cuối năm học vừa qua, khi có chủ trương cởi mở hơn, rất nhiều lớp ôn luyện, học thêm đã được nâng cấp thành trung tâm dạy thêm, học thêm chuyên nghiệp. Và hè này, có thêm nhiều học sinh nghỉ hè… không nghỉ học.

Nhìn những học sinh nghỉ hè… không nghỉ học mới cảm nhận được áp lực học tập là có thật. Áp lực học ngay cả trong thời gian mà đáng lẽ các em được nghỉ ngơi, vui chơi để tạm gác sang một bên những ngày tháng học tập miệt mài của năm học cũ. Những tháng nghỉ hè nhẽ ra phải là quãng thời gian để học sinh được nạp lại năng lượng, nén chiếc lò xo học tập trong lòng, để bật lên khi bước vào năm học mới. Năm học 2025 - 2026 cận kề, những áp lực học hành có lẽ sẽ lại tăng lên theo kỳ vọng của cha mẹ.

Có lẽ do phải học quanh năm nên ngày nay, cảm giác ngày khai giảng năm học mới không còn nhiều sự háo hức như xưa. Điều này khác hẳn với thế hệ chúng tôi ngày trước, thời gian cuối hè luôn cảm thấy háo hức trong lòng, chờ đón ngày khai giảng. Chúng tôi ngày trước giống như trẻ em ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa như bây giờ, không có học thêm, chỉ có 3 tháng nghỉ hè bên những cánh đồng xanh mướt, với những buổi chiều sáo diều vi vu, là những cua cá trên đồng và bát canh chua đượm mùa hạ trong bữa cơm gia đình. Tất cả đủ giúp chúng tôi nạp lại năng lượng học hành cho một mùa tựu trường mới.

Những ngày sắp mãn hè này, tiết trời vẫn còn rất oi ả, bên cạnh các lớp học của những em nghỉ hè… không nghỉ học, tại các sân bóng đá, cầu lông, sân pickleball… vẫn có sự náo nhiệt của các thanh thiếu niên hòa mình trong ngày nghỉ hè thực thụ. Ở các lớp nhạc, họa, có những bạn học sinh hòa vào đam mê và sau một mùa hè đã biết kha khá các nhạc cụ như óoc gan, ghi ta, hoặc vẽ được bức tranh khiến bố mẹ ngạc nhiên.

Trong xóm nhỏ nơi tôi ở, cũng có một số học sinh nghỉ hè… không nghỉ học, có em đeo cặp kính dày cộp. Một số em đi học về thấy tôi và các cô chú hàng xóm, nhưng nhìn lạnh lùng như người xa lạ. Chưa biết tương lai các em thành công ra sao, nhưng như các cụ ta ngày xưa nói, “học đi đôi với hành”. Nếu những học sinh nghỉ hè… không nghỉ học, học quanh năm ngày tháng mà không có đá bóng với đá cầu, không biết bác hàng xóm tên gì, thiếu khoảng trời hồn nhiên của tuổi thơ thì thật đáng tiếc.

Huy Toán