Lợi ích lớn từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng
Tuyên Quang là một trong những địa phương có tỷ lệ che phủ rừng cao ở miền núi phía Bắc với trên 62%, hệ sinh thái rừng đa dạng, nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Nhận rõ tầm quan trọng của rừng không chỉ về mặt bảo vệ môi trường, điều hoà khí hậu, giữ nguồn nước đầu nguồn mà còn về mặt kinh tế - xã hội, tỉnh đã triển khai chính sách chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) theo quy định của pháp luật nhằm khuyến khích bảo vệ rừng (BVR) và chia sẻ lợi ích cho người dân sống gần rừng.
Khâu Lầu - điểm sáng quản lý, bảo vệ rừng
Khu rừng nguyên sinh Thác Tiên - Đèo Gió với phần lõi thuộc thôn Ngam Lâm (xã Nấm Dẩn), phần còn lại chủ yếu tiếp giáp với thôn Khâu Lầu và thôn Nà Lạn, xã Khuôn Lùng. Xã Khuôn Lùng nằm trong khu vực có tỷ lệ che phủ rừng cao, với diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng khá lớn. Diện tích giao khoán bảo vệ hàng năm của thôn Khâu Lầu là 116 ha; thôn Nà Lạn 216 ha. Dân cư sống tiếp giáp với rừng chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày, có tập quán canh tác nông nghiệp và nương rẫy, chăn nuôi bán chăn thả. Trước đây, do đời sống khó khăn, một bộ phận người dân còn tham gia khai thác rừng trái phép hoặc lấn chiếm đất rừng để canh tác. Tuy nhiên, kể từ khi chính sách chi trả DVMTR được triển khai, công tác quản lý, bảo vệ rừng đã có nhiều chuyển biến tích cực.
 |
| Thành viên tổ bảo vệ rừng thôn Nà Tông cùng lực lượng chức năng xã Thượng Lâm tuần tra bảo vệ rừng. |
Hàng năm, tiền DVMTR được chi trả hơn 200 triệu đồng cho các chủ rừng, người dân trong thôn đã cải thiện rõ rệt về đời sống, ý thức đối với diện tích rừng được giao khoán, chăm sóc; các nhóm hộ nhận khoán bảo vệ rừng còn tự nguyện lập đội tuần tra luân phiên, gắn trách nhiệm của từng hộ với từng khoảnh rừng cụ thể.
Ông Hoàng Mạnh Tài, trú tại thôn Khâu Lầu chia sẻ, gia đình tôi được giao bảo vệ gần 5 ha rừng. Mỗi năm, chúng tôi đều nhận được tiền chi trả của DVMTR. Số tiền tuy không lớn nhưng đều đặn, giúp gia đình có thêm động lực để bảo vệ rừng, tránh những tác động của con người gây ảnh hưởng đến rừng.
Trưởng thôn Khâu Lầu Hoàng Văn Tuất cho biết, toàn thôn Khâu Lầu có 72 hộ, hầu hết các hộ dân đều có diện tích rừng được giao khoán. Công tác quản lý, bảo vệ rừng được phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương và lực lượng kiểm lâm địa bàn. Thôn đã thành lập 2 tổ tuần rừng, mỗi tổ có 6 thành viên, ngoài nhiệm vụ tuần tra rừng, thành viên của tổ thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền cho các hộ dân về nội dung không chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng để canh tác, công tác phòng, chống cháy rừng mùa hanh khô.
Tạo sinh kế và gắn kết cộng đồng
Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh hằng năm chi trả trên 100 tỷ đồng tiền DVMTR cho các chủ rừng là tổ chức, cá nhân, cộng đồng. Việc chi trả DVMTR do Bưu điện thực hiện chi trả trực tiếp cho hộ dân có diện tích rừng được giao khoán. Chính sách chi trả DVMTR đã phát huy hiệu quả rõ rệt tại địa phương, tỷ lệ diện tích rừng được bảo vệ an toàn ngày càng tăng, số vụ việc vi phạm liên quan đến rừng giảm theo từng năm. Đặc biệt, người dân không còn thờ ơ mà chủ động phối hợp cùng chính quyền trong việc BVR, phòng cháy, chữa cháy rừng. Các xã, thôn chủ động kiện toàn, thành lập các tổ BVR, phòng cháy, chữa cháy rừng, thành phần là các lực lượng chức năng như kiểm lâm viên địa bàn, công an, dân quân, chủ rừng tiến hành kiểm tra, tuần tra rừng theo hàng tháng, quý hoặc đột xuất.
Ở xã Thượng Lâm, người dân thôn Nà Tông có nhiều cách làm sáng tạo để sử dụng hiệu quả nguồn tiền được chi trả. Một phần được chia trực tiếp cho các hộ tham gia tuần tra, bảo vệ rừng; phần còn lại được thống nhất đưa vào quỹ cộng đồng, phục vụ làm đường nội thôn, mua cây giống, vật tư để phát triển mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng. Nhờ đó, đời sống người dân khấm khá hơn, ý thức giữ rừng ngày càng bền chặt.
Những cánh rừng phòng hộ ở xã Lâm Bình dọc hồ thủy điện Tuyên Quang được người dân thôn Nặm Đíp gìn giữ cẩn trọng. Mỗi năm, tiền chi trả DVMTR mang lại cho thôn hàng chục triệu đồng. Từ nguồn lực này, người dân đóng góp làm nhà văn hóa, hỗ trợ vốn xoay vòng cho các hộ nghèo phát triển chăn nuôi trâu, bò. “Có thêm sinh kế từ rừng, bà con càng gắn bó và có trách nhiệm hơn với từng cánh rừng quê mình” – Trưởng thôn Nặm Đíp Nguyễn Văn Thắng chia sẻ.
Có thôn lại thực hiện lồng ghép nguồn chi trả DVMTR với các chương trình phát triển nông thôn, như ở thôn Bản Péo, xã Nậm Dịch người dân đã thống nhất dành một phần tiền DVMTR làm quỹ hỗ trợ học sinh nghèo, giúp đỡ hộ khó khăn. Việc công khai, minh bạch, cùng bàn bạc trong sử dụng tiền rừng đã củng cố tinh thần đoàn kết trong cộng đồng, là “chất keo” gắn kết người dân, chính quyền và các chủ rừng trong cùng một mục tiêu bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Từ thực tiễn cho thấy, khi chính sách được triển khai đúng hướng, công khai và có sự tham gia của cộng đồng, tiền chi trả DVMTR không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra sức mạnh gắn kết cộng đồng, giữ những cánh rừng xanh cho hôm nay và mai sau.
Bài, ảnh: HOÀNG NGỌC
Ý kiến bạn đọc